%0 Journal Article %T موقعیت مساجد جامع و ارتباط آن‌ها با سایر فضاهای مهم در شهرهای تاریخی %J پژوهشهای جغرافیای انسانی %I دانشگاه تهران %Z 2008-6296 %A سلطان زاده, حسین %D 2016 %\ 06/21/2016 %V 48 %N 2 %P 363-376 %! موقعیت مساجد جامع و ارتباط آن‌ها با سایر فضاهای مهم در شهرهای تاریخی %K آرک %K بازار %K دارالاماره %K مساجد جامع %R 10.22059/jhgr.2016.55524 %X مکان و موقعیت استقرار مساجد جامع در شهر و چگونگی ارتباط و همجواری آن­ها با سایر فضاهای مهم شهری مانند دارالاماره، بازار و آرک و همچنین نحوة قرارگیری کف مسجد نسبت به محوطة پیرامون آن، موضوع این پژوهش است. اهمیت این موضوع در این است که اغلب به­نظر می‌رسد رابطة مسجد جامع با سایر فضاهای شهری در شهرهای اسلامی همانند و یکسان بوده است؛ درحالی‌که چنین نیست. هدف از این تحقیق، بررسی موقعیت مسجد جامع در شهر و رابطة آن با سایر فضاهای مهم شهری است. پرسش پژوهش آن است که مسجد جامع در چه نقاطی از شهر و در چه ارتباطی با سایر فضاهای مهم شهری مانند دارالاماره، بازار و آرک ساخته می‌شد و رابطة آن با بافت همجوار خود چه بود. مبانی نظری تحقیق بر این نکته استوار است که چگونگی استقرار مسجد جامع در نسبت با سایر فضاهای مهم شهری، از عوامل و پدیده‌هایی مانند ویژگی‌های محیط طبیعی، کارکرد اصلی شهر و بعضی از ویژگی‌ها و ساختار نظام دیوانی تأثیر پذیرفته است. روش تحقیق، تاریخی- تفسیری است و جامعة آماری آن، بعضی از شهرهای جهان اسلام را دربرمی‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد بسیاری از مساجد جامع نخستین، در شهرهای تازه‌ساز در قرن‌های نخست هجری قمری در نزدیکی دارالاماره ساخته می‌شدند. رابطة مسجد جامع با آرک در بعضی از موارد به شکلی بود که جامع در بیرون آرک، اما با فاصله‌ای گاه اندک از آن قرار داده می‌شد. %U https://jhgr.ut.ac.ir/article_55524_b4602a4225977e46e9ebb7af8e20e158.pdf