%0 Journal Article %T تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز %J پژوهشهای جغرافیای انسانی %I دانشگاه تهران %Z 2008-6296 %A سلیمانی, محمد %A کمانرودی, موسی %A کرمی, تاج الدین %A مهرآیین, فرخ %D 2022 %\ 03/21/2022 %V 54 %N 1 %P 317-336 %! تبیین نقش محله‏ ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز %K ساختار فضایی محله %K فرایندهای فضایی محله %K کلان‏شهر اهواز %K محلة توانمندساز %K محلة خدمات‏ ده %R 10.22059/jhgr.2021.316918.1008230 %X محله، به‏ عنوان یک نظام سکونتی، چه به ‏صورت خودانگیخته و چه به ‏صورت برنامه ‏ریزی‏ شده، از دیرباز جزء اصلی شهرها بوده است. محله دارای پویایی‏ ها و سازوکارهای درونی و بیرونی است؛ هرگاه نظام فضایی محله از تعادل و توازن برخوردار باشد ساختار فضایی شهرها به سمت تعادل و همگنی فضایی پیش می‏ رود و بالعکس. با این نگرش، مقالة حاضر درصدد شناخت وضعیت تعادل و توازن محله ‏ها در ساختار فضایی کلان‏شهر اهواز است. ازآنجاکه کلان‏شهر اهواز با شهرنشینی شتابان و توسعة افقی بی‏ رویه همراه است، ضرورت دارد توسعة محلات در چارچوب توسعة هنجارگونه و رشد نظام‏ یافته هدایت و کنترل شود. واحدهای تحلیل در این پژوهش شامل 139 محله در کلان‏شهر اهواز است. داده‏ های موردنیاز شامل داده ‏های جمعیتی، خدماتی، نقشه‏ های کاربری اراضی، و شبکة معابر شهری است که به ‏صورت کتابخانه‏ ای- اسنادی و پیمایشی فراهم ‏شده است. تجزیه‏ و تحلیل داده ‏ها با استفاده از تکنیک ‏های خودهمبستگی فضایی شامل آمارة موران عمومی و محلی و در چارچوب نظریه ‏‏های برخاسته از تحلیل کنش فضایی انجام ‏شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، بر اساس شاخص ‏های موردنظر در «محله ‏های خدمات‏ ده» و «محلات توانمندساز»، محله ‏های موجود در کلان‏شهر اهواز وضعیت متعادل و یکنواختی ندارند. با این‏ حال، محله‏ های واقع در بخش مرکزی کلان‏شهر اهواز، در مقایسه با محله‏ های موجود در بخش ‏های میانی و پیرامونی، تناسب بیشتری با الگوی محله ‏های خدمات ‏ده و توانمندساز دارند. این نوع عدم تعادل در وضعیت محله‏ ها و نقش نامتوازن آن‏ها در فرایند شکل‏ گیری و تکامل کلیت نظام فضایی کلان‏شهر اهواز اثرهای تعیین‏ کننده ‏ای در ساختار فضایی کل شهر داشته است. %U https://jhgr.ut.ac.ir/article_79767_e90b50aeb5925d770a2fe039541ae260.pdf