ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کاربری اراضی در بخش مرکزی شهر آمل
مرکز شهر، بستر مهمترین فعالیتهای شهری است که تجلیگاه تظاهرات اجتماعی و محل تعاملات اداری و اقتصادی شهر بهشمار میرود. مقالة حاضر با تبیین جایگاه مرکز شهر در حیات شهری آمل، به تحلیل کاربریهای موجود در آن پرداخته است. به این معنی که ابتدا با تعیین مرز بخش مرکزی، به شناسایی برخی از ویژگیهای این فضای شهری پرداخته و سپس از نظر فشردگی، تنوع، توزیع و نقش، جایگاه هرکدام از کاربریهای بخش مرکزی را در ارتباط با کل شهر بررسی کرده است. در پایان، به راهکارهایی در جهت پویایی این نقطة ثقل شهری اشاره شده است.
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19808_d68632da8db3a503ad994957a59b0467.pdf
2009-04-21
توسعه پایدار.
کاربری اراضی
کارکرد
مرکز شهر (بخش مرکزی)
احمد
پوراحمد
1
استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
فرانک
سیف الدینی
seifolddini_faranak@hotmail.com
2
دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
عامر
نیک پور
3
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی عملکرد شهرهای جدید در جذب جمعیت کلانشهرها مطالعه موردی: شهرهای جدید اطراف تهران
به دنبال پیدایش مسائل اقتصادی و اجتماعی و زیستمحیطی در کلانشهرها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آنها بهدلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، راهبرد احداث شهرهای جدید با هدف تمرکززدایی از مادرشهرها انتخاب شد. بهمنظور دستیابی به این هدف، پیشبینیهایی برای این شهرها در دورههای زمانی معین، عمدتاً در زمینه جذب جمعیت و اشتغال، به عمل آمد. اکنون بعد از سپری شدن این دورهها فرصت مناسبی برای بررسی و ارزیابی عملکرد آنها فراهم شده است. در این مقاله، شهرهای جدید اطراف تهران (هشتگرد، پردیس، پرند و اندیشه)، که تاکنون مسکونی شدهاند، با استفاده از روش «امتیاز استاندارد شده» در مورد جذب جمعیتِ پیشبینیشده برای آنها در افق زمانی مشخص، ارزیابی و رتبهبندی میشوند. نتایج نشان میدهند که چهار شهر جدید اطراف شهر تهران که احداث شده و شروع به جذب جمعیت کردهاند، به یک میزان در این امر موفق نبودهاند.
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19809_6610885c0f572c31acfecd62d98fbaf9.pdf
2009-04-21
ارزیابی
امتیاز استاندارد شده
جذب جمعیت
رتبهبندی.
شهرهای جدید
مهدی
قرخلو
mehdegh@yahoo.com
1
دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
موسی
پناهندهخواه
panahandehkhah@mailinatour.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی الگوپذیری استخوانبندی بافتهای روستایی ایران در طرحهای هادی، براساس مدل فرایند تحلیل سلسلهمراتبی AHP
با پیدایش نگرش سیستمی به برنامهریزی و تکامل فرایند برنامهریزی، ارزیابی نیز بهعنوان یکی از ارکان مهم این فرایند مورد توجه و تأکید قرار گرفت. انتظار بر این است که طرحهای هادی روستایی براساس نظمدهی کالبدی و عملکردی منظم روستاها تهیه شوند. مقاله حاضر بر آن است تا الگوپذیری استخوانبندی در بافتهای روستایی در طرحهای هادی روستایی را در 30 روستای منتخب از 30 استان کشور مورد ارزیابی قرار دهد؛ که بدین منظور از مدل فرایند تحلیلی سلسلهمراتبی بهره گرفته شده است. در قالب چارچوب نظری تحقیق، چهار معیار ایجاد، تقویت و تداوم محور اصلی؛ ایجاد شبکهای از مراکز؛ ترکیب عملکردها برای ایجاد وحدت فضایی؛ و تنظیم سلسلهمراتب فضایی، بهعنوان معیارهایی برای ارزیابی استخوانبندی در طرحهای هادی انتخاب گردیدند. زیرمعیارهای ارزیابی نیز عبارت بودهاند: عرض و طول معبر، تجهیز بدنه معبر، تعداد مراکز فرعی، تقویت مرکز اصلی، کاربریهای عمومی در استخوانبندی، میانکنش فضایی عملکردها، تغییر مقیاس از عرصه عمومی به خصوصی و سلسلهمراتب معابر در کل بافت. نتایج بهدست آمده نشان داد که در این طرحها معیار تقویت محور اصلی در وضعیت مناسبی است؛ اما معیار ایجاد مراکز با زیرمعیارهای تعداد مراکز فرعی و تقویت مرکز اصلی، وضعیت نامطلوبی دارد. معیار ترکیب عملکردها با زیرمعیارهای کاربری عمومی در استخوانبندی و میانکنش فضایی عملکردها نیز به لحاظ قرارگیری در مقیاس فاصلهای دارای وضعیت متوسطی است و زمینههای تقویت این معیار نیز اجتنابناپذیر مینماید؛ و معیار سلسلهمراتب فضایی هم در وضعیت بینابین قرار دارد. با توجه به وجود نقاط قوت و ضعف مختلف در فرایند تهیه طرحهای هادی، و برای تقویت زمینههای فرایندی و محتوایی در این زمینه، میتوان مواردی را در جهت بهبود وضعیت حاضر و در مسیر حرکت به سمت وضع مطلوب در نظر گرفت، که این خود در قالب جدول، در نتیجهگیری مقاله ارائه شده است.
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19810_64d9c7135eec4e544d5308b1ef7907b1.pdf
2009-04-21
ارزیابی
استخوانبندی
سلسلهمراتب فضایی
طرحهای هادی
وحدت فضایی
محمدمهدی
عزیزی
mmazizi@ut.ac.ir
1
دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران
AUTHOR
احمد
خلیلی
khalili@mailinator.com
2
دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نگرشی بر شیوههای سازماندهی سیاسی فضا و قدرت در جامعة ایران باستان و یونان باستان
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19811_c43e9da4a0fb44676c2967e269a78c9e.pdf
2009-04-21
حکومت ـ شهر
ساتراپ
سازماندهی سیاسی فضا و قدرت
فدرالیسم.
زهرا
پیشگاهی فرد
1
دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
عبدالرسول
سنبلی
sonboli@mailinator.com
2
کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سنجش میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان محلة نواب
پروژة نواب ازجمله طرحهای نوسازی شهر تهران است که پس از گذشت چندین سال از اجرای آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس میگردد. این مقاله با هدف سنجش میزان رضایتمندی ساکنان سه فاز اجرا شدة پروژة نواب از واحدهای سکونتیشان و شناسایی متغیرهای مؤثر بر آن انجام گرفته است. روش جمعآوری دادهها از طریق پر کردن پرسشنامه و یا مصاحبة رودررو با ساکنان با حجم نمونة 270 عدد و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار 15Spss Ver انجام شد. براساس نتایج بهدست آمده، میزان رضایتمندی ساکنان نواب از واحدهای سکونتی تقریباً در حد متوسط (5
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19812_46149f413c45a2b0d21c824a8248f97b.pdf
2009-04-21
رضایتمندی
رضایتمندی از واحدهای مسکونی
روش تحلیل عاملی
کیفیت محیط
نواب.
Mojtaba
Rafieian
1
عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
علی
عسگری
asgary2@mailinator.com
2
عضو هیئت علمی گروه مدیریت بحران، دانشگاه یورک کانادا
AUTHOR
زهرا
عسگری زاده
asgarizade@mailinator.com
3
کارشناس ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ویژگیهای بنیادین منظر فرهنگی در فضاهای روستایی کوهستانی در غرب ایران مطالعه موردی: روستای ورکانه و روستای شهرستانه
پژوهش حاضر با تأکید بر ملاحظات محلی، به بررسی و کنکاش مهمترین ویژگیهای بنیادین «منظر فرهنگی» در مناطق روستایی غرب ایران میپردازد و روابط بین عناصر کالبدی منظر و عوامل فرهنگی مؤثر بر فضاهای روستایی را در قالب مبحث «منظر فرهنگی روستایی» بررسی میکند. یافتههای این مقاله نشان میدهند که فرهنگ ساکنان روستایی در طول زمان سبب شکلگیری نوع خاصی از منظر در هر منطقه از کوهستان زاگرس میگردد، که در این مقاله از آن با عنوان منظر فرهنگ یاد میشود. در حقیقت میتوان چنین بیان داشت که «بستر طبیعی زمین» تحت تأثیر «ملاحظات فرهنگی»، دستخوش تغییراتی میشود و این تغییرات به نوبه خود سبب بروز و ظهور «ویژگیهای بنیادین منظر فرهنگی» در روستاهای منطقه زاگرس میگردند. در پژوهش حاضر، نویسنده روش تحلیلی ـ توصیفی را به عنوان روش علمی این پژوهش برگزیده است. در بخش اول این مقاله، نگارنده با انجام مطالعات کتابخانهای چارچوب نظری پژوهش را تدوین کرده است؛ و در بخش دوم با استفاده از نقشههای هوایی و تصاویر ماهوارهای و همچنین با حضور در دو روستای مورد بررسی، با استفاده از روش مشاهده مستقیم به ارزیابی میزان تأثیرپذیری منظر روستایی از فرهنگ ساکنان و روند شکلگیری منظر فرهنگی در روستای ورکانه و شهرستانه در استان همدان در امتداد رشته کوه زاگرس پرداخته است.
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19813_19da820d79f144aaccb0d2c7385ee47f.pdf
2009-04-21
بستر طبیعی
زاگرس
سکونتگاه روستایی
فرهنگ
منظر فرهنگی
همدان.
امین
رستنده
aminrastandeh@modares.ac.ir
1
کارشناس ارشد معماری منظر، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیرات توریسم در برنامهریزی نواحی روستایی
بهمنظور توسعه پایدار روستایی و برخورداری روستاییان از معیشت پایدار، میتوان از فعالیتهای مکمل کشاورزی در روستاها بهره گرفت که در این میان توریسم روستایی، امکان افزایش درآمد خانوارهای روستایی، اشتغالزایی و جلوگیری از مهاجرتهای روستایی را در بستر بهبود کیفیت زندگی و توزیع متعادل خدمات و تسهیلات رفاهی در روستا، فراهم میکند. از سویی دیگر، برخورداری روستاهای ایران از جاذبههای طبیعی، منابع و پتانسیلهای اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی، التزامی در توسعه توریسم روستایی بهشمار میرود. تلاش شده است تا علاوه بر ارزیابی و بازنگری رویکرد راهبردی در توریسم روستایی، در چارچوب مدل S.W.O.T. به تبیین جایگاه توریسم در توسعه روستایی پرداخته شود تا میزان و نوع مداخله احتمالی برای ارزیابی و مکانگزینی توریسم در فرایند توسعه توریسم روستایی در روستای لواسان، مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد. دادههای استفاده شده در این تحقیق براساس اطلاعات و آمار و همچنین نظریات کارشناسان امر جمعآوری شده است. نتایج پژوهش حاضر میتواند در روند ارزیابی توسعه توریسم روستایی منطقة مورد مطالعه (روستای لواسان) ـ برنامهریزی، طرحریزی و اجرا ـ مورد استفاده قرار گیرد تا بیشینة کارآمدی در دستیابی به اهداف توریسم روستایی در فرایند توسعه روستایی فراهم آید.
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19814_e2f07abf0cab7df5acf732926023758c.pdf
2009-04-21
توریسم روستایی
توسعه روستایی
عوامل راهبردی
لواسان
محمدشریف
شهیدی
shahidi@modares.ac.ir
1
دانشجوی دکتری مهندسی معماری، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
زهرا السادات
اردستانی
ardestani@mailinator.com
2
کارشناس ارشد شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
محمدمهدی
گودرزی سروش
goodarzisoroosh@mailinator.com
3
دانشجوی دکتری مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه مدلهای گسسته و پیوستة مکانی مطالعه موردی: مکانیابی محل واحدهای تولید روستایی بخش طرقبه
مکانیابی و تعیین مکانهای مناسب برای انواع کاربریها، ازجمله موضوعات مکانی و تصمیمگیری دربارة مکان محسوب میشود. مدلها و روشهای متفاوتی در این حوزه وجود دارد، که میتوان آنها را به دو دستة گسسته و پیوسته تقسیم کرد. در این تحقیق به مقایسه روشها و مدلهای مختلف و مزایا و معایب آنها پرداخته شده، و از روشهای TOPSIS در گروه مدلهای گسسته و روشهای شاخص وزنی و بولین برای مدلهای پیوسته استفاده شده است. براساس نتایج تحقیق مدل TOPSIS برای شرایط اولویتبندی گزینهها و روشهای شاخص وزنی و بولین، میتوان برای تعیین مناطق مناسب در سطح سرزمین استفاده کرد.
https://jhgr.ut.ac.ir/article_19815_f21177567244701c9ecff12452b216dd.pdf
2009-04-21
آنتروپی
بولین
تاپسیس
شاخص وزنی
مکانیابی.
حسنعلی
فرجی سبکبار
hafaraji@gmail.com
1
استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
منصور
رضاعلی
2
کارشناس تحقیقات جغرافیایی(جغرافیا و برنامهریزی شهری)، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR