TY - JOUR ID - 51433 TI - تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی ازدواج در نواحی روستایی ایران JO - پژوهشهای جغرافیای انسانی JA - JHGR LA - fa SN - 2008-6296 AU - فرجی سبکبار, حسنعلی AU - رضاعلی, منصور AU - صادقی, محمد علی AU - رضایی, مهرانگیز AD - دانشیار دانشکدة جغرافیا، قطب جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی AD - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس AD - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 47 IS - 2 SP - 351 EP - 366 KW - آمار فضایی KW - تحلیل اکتشافی داده‌های مکانی KW - جغرافیای ازدواج KW - روند فضایی KW - وضعیت ازدواج DO - 10.22059/jhgr.2015.51433 N2 - ازدواج، یکی از وقایع حیاتی در هر جامعه محسوب می­شود که اثری مستقیم بر ساخت، ترکیب و تحول­های جمعیتی آن سرزمین دارد. شناخت الگوهای فضایی ازدواج، به برنامه­ریزی فضایی و پایش تحول­های آتی سرزمین کمک می­کند. سؤال محوری پژوهش این است که الگوهای فضایی ازدواج در ایران چیست و از چه روندهایی تبعیت می­کند. برای انجام پژوهش از روش اکتشافی داده­های مکانی استفاده شده است. تحلیل اکتشافی داده­های فضایی، بسط تحلیل داده­های اکتشافی بر داده­های فضایی است. اهداف ESDA بیشتر توصیفی است تا اثباتی و به دنبال کشف و شناسایی الگوهای فضایی است. برای شناخت الگوها و روندهای فضایی با کمک آمار فضایی، میانگین متحرک فضایی و روندهای فضایی محاسبه و تبدیل به نقشه شده است. میانگین متحرک فضایی، برگرفته از سری­های زمانی است و به کمک ماتریس وزن جغرافیایی محاسبه می­شود. یافته­های پژوهش، نابرابری­های فضایی در الگوی ازدواج را در نواحی روستایی کشور نشان می­دهد. روندهای فضایی، از سلسله­مراتب فضایی تأثیر می­پذیرند. در نمونه­های با رتبة کوچک k=6 روندهای عمومی وجود ندارد و با افزایش مقدار k (تعداد همسایه­های هر واحد فضایی)، الگوی روندهای فضایی تغییر می­کنند؛ بدین­ترتیب که ابتدا روندهای محلی پیدا می­شوند و سپس به روندهای عمومی تبدیل می­شوند. بررسی نقشه­های جغرافیایی جمعیت دارای همسر نواحی روستایی ایران نشان می­دهد که این الگوها تصادفی نیستند؛ بلکه از نظم و الگوی فضایی خاصی تبعیت می­کنند. نقشه­های الگوهای فضایی جمعیت دارای همسر در سطح استان نشان می­دهد که بخش­های مرکزی و شمالی کشور، بالاترین نسبت جمعیت ده­ساله و بیشتر دارای همسر را به خود اختصاص می­دهند، اما در بخش جنوبی کشور، این نسبت پایین است. UR - https://jhgr.ut.ac.ir/article_51433.html L1 - https://jhgr.ut.ac.ir/article_51433_5ebaa9c97879fb7f5a2c03ce5ae7216c.pdf ER -