TY - JOUR ID - 77344 TI - ارزیابی و مقایسة جای پای اکولوژیکی ساکنان محلات غیررسمی با مناطق رسمی و برنامه‏ ریزی‏ شدة شهر ارومیه JO - پژوهشهای جغرافیای انسانی JA - JHGR LA - fa SN - 2008-6296 AU - نقیبی, فریدون AU - خرّم, فائزه AU - قربانی, شیوا AD - استادیارگروه شهرسازی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران AD - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‏ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 53 IS - 3 SP - 1073 EP - 1087 KW - ارزیابی تطبیقی KW - جای پای اکولوژیکی (EF) KW - شهر ارومیه KW - محلات حاشیه‏ نشین KW - مناطق رسمی DO - 10.22059/jhgr.2020.274409.1007851 N2 - افزایش بی‏ رویة جمعیت شهرها و مهاجرت مداوم از روستاها سبب تشکیل نواحی فرودست می ‏شود. این نواحی بر محیط زیست و منابع ضروری زمین فشار فزاینده‏ای وارد کرده که ممکن است خارج از توانایی‏ها و قابلیت‏های طبیعی و اقتصادی منطقه باشد. یکی از روش‏های مؤثر برای ارزیابی اثرهای زیست‏محیطی بهره‏مندی از مفهوم جای پای اکولوژیکی است. در این پژوهش نگارندگان می‏کوشند میزان اثرهای زیست‏محیطی محلات فرودست و محلات رسمی شهر ارومیه را با استفاده از روش جای پای اکولوژیکی ارزیابی مقایسه کنند. برای پیاده‏سازی روش جای پای اکولوژیکی، پرسش‏نامه‏ای طراحی شد که میزان مصرف و تولید پسماند ساکنان محلات انتخاب‏شده را در شش بُعد اصلی جای ​پای اکولوژیک ارزیابی می‏کند. نتایج حاصله از محاسبة جای پای اکولوژیکی و شش بُعد آن در محلات نشان می‏ دهد که جای ​پای اکولوژیکی ساکنان محلة غیررسمی کوی لاله تقریباً در همة ابعاد کمتر از محلة ساحلی و محلة​ صمدزاده شهر ارومیه است؛ به‏ طوری‏که جای پای اکولوژیکی ساکنان محلة ساحلی حدوداً 505/1 برابر محلة فرودست کوی لاله و 216/1 برابر محلة فرودست صمدزاده است. این بدان معناست که ساکنان مناطق فرودست از نظر مفهوم جای پای اکولوژیکی پایدارتر و بهینه‏ تر عمل می‏کنند؛ بنابراین، محلات رسمی شهر می ‏توانند به ناپایداری محیط زیست منجر شوند. در نتیجه به الگویی سبز و بوم‏ مدار نیاز است تا، ضمن اصلاح الگوی مصرف و کاهش جای پای اکولوژیکی ساکنان، ارتقای کیفیت زندگی به ‏خصوص برای ساکنان مناطق فرودست را به همراه داشته باشد.   UR - https://jhgr.ut.ac.ir/article_77344.html L1 - https://jhgr.ut.ac.ir/article_77344_b128bd3f58888d99b7fd8dece821a8bd.pdf ER -