TY - JOUR ID - 78756 TI - تحلیل نیروهای پیشران تغییرات کاربری اراضی در کلان شهرها (مطالعۀ موردی: کلان شهر تهران) JO - پژوهشهای جغرافیای انسانی JA - JHGR LA - fa SN - 2008-6296 AU - برهانی, کاظم AU - رفیعیان, مجتبی AU - مشکینی, ابوالفضل AU - قائد رحمتی, صفر AD - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ‏ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس AD - دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس AD - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ‏ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 52 IS - 4 SP - 1177 EP - 1195 KW - تحلیل ساختاری KW - تغییرات کاربری زمین KW - کلان‏شهر تهران KW - نیروهای پیشران DO - 10.22059/jhgr.2018.239632.1007523 N2 - تغییر کاربری ‏زمین یکی از مهم‏ترین چالش‏های برنامه‏ریزی‏ کاربری‏زمین بوده و تأثیر مستقیمی بر بسیاری از مسائل در جوامع کلان‏شهری دارد. در اثر تغییرات کاربری زمین در شهرها الگوهای کاربری زمین گوناگونی شکل می‏گیرد که این الگوها نیروهای پیشران گوناگونی در مناطق مختلف دارد.با شناسایی و سنجش سطح تأثیرگذاری و تأثیرپذیری این نیروها می‏توان با برنامه‏ریزی صحیح در زمینة تغییرات کاربری زمین بر مبنای توسعة پایدار کاربری زمین از مسائل شهری که منتج از بی‏برنامه‏بودن در این زمینه است جلوگیری کرد.هدف از مقالة حاضر شناسایی و تحلیل اثرگذاری و اثرپذیری نیروهای پیشران تغییرات ‏کاربری‏زمین‏شهری بر یکدیگر و تحلیل مکانیزم روابط این نیروها در کلان‏شهر تهران است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی است و روش جمع‏آوری داده‏ها اسنادی و پیمایشی از طریق پرسش‏نامة نخبگی است. جامعة آماری این پژوهش کارشناسان مسائل شهری شامل استادان دانشگاه و کارشناسان امور شهرسازی و شهرداری در شهر تهران‏اند. به‏منظور تحلیل داده‏‏ها از روش تحلیل ساختاری با بهره‏گیری از نرم‏افزار میک‏مک استفاده شده‏است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که از لحاظ تأثیرگذاری به‏ترتیب عوامل نهادی، سیاست‏ها، و قوانین و امکانات زیرساختی مهم‏ترین نیروهای پیشران تغییرات کاربری‏زمین در کلان‏شهر تهران‏اند. از میان 49 عامل که در تحلیل وارد شده، به‏ترتیب، این عوامل شامل اهداف مدیریت شهری، طرح‏جامع، دسترسی به شبکة ‏معابر، رشد جمعیت، قیمت زمین، وضعیت توسعة اقتصادی، حقوق کاربری‏اراضی و قوانین اجاره دارای بیشترین تأثیر بر دیگر عوامل تأثیرگذار در تغییرات کاربری زمین شهری‏اند که به‏عنوان عوامل پیشران و کلیدی در تغییرات کاربری زمین شهری تهران شناخته می‏شوند. UR - https://jhgr.ut.ac.ir/article_78756.html L1 - https://jhgr.ut.ac.ir/article_78756_c4ca6fe5f1f231d1a01920622e0d1575.pdf ER -