ارزیابی گسترش فضایی _ کالبدی شهر زنجان با تأکید بر تغییر کاربری زمین طی دوره 1384- 1355(1975-2005)

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

چکیده

پیچیدگی نظام های شهری در جهان معاصر، ارزیابی و تبیین تغییرات آن ها را به شیوه‌های سنتی و مرسوم در دنیایی که شهرنشینی از بزرگترین پدیده‌های قابل توجه آن محسوب می شود، امری بسیار مشکل ساخته است. در بررسی ها نشان می دهند که دینامیسم های شهری بر مقیاس های فضایی- کالبدی متفاوتی اثر می گذارند، لذا در این پژوهش چارچوبی برای تهیه نقشه و تحلیل الگوهای قابل پیش بینی از گسترش شهر در مقیاس های فضایی _ کالبدی متفاوت با هدف تحلیل فرایندهای رشد و گسترش شهرنشینی فراهم شده است. همچنین در این پژوهش تحلیل گسترش شهر به سمت به کارگیری اندازه گیری های فضایی تغییرات در محیط های شهری، ساختار پوشش زمین شهری در مقیاس های محلی شهر زنجان در یک سطح منطقه‌ای، با استفاده از ابزارها و تکنیک های نوین سوق داده شده است. نتایج نشان می دهد چگونه دوران نوین داده‌های سنجش از دور و شیوه های مناسبتر برای شناخت، مدل سازی، پیش بینی و نمایش دینامیسم های زمانی و فضایی - کالبدی گسترش شهر در مقیاس های متفاوت راجازه می دهند. برای نیل به این اهداف در پژوهش حاضر ابتدا پیشینه ای از فرایند گسترش تاریخی شهر زنجان در قالب داده های آماری _ گرافیکی و منابع تاریخی ارائه شده و آنگاه برای ارزیابی گسترش فضایی - کالبدی شهر دو مدل رگرسیون خطی و مدل کراس تب به عنوان روش های مکمل به کار بسته شده اند.نتایج تحقیق حاضر، همبستگی، شدت، وسعت و مکانیزم تبدیل و تغییر کاربری اراضی شهری شهر زنجان را به عنوان برآیند و تجسم گسترش فضایی _ کالبدی آن نشان می دهد. بر این اساس مشخص شد که در چه ابعاد و مقیاسی کاربری شهری به ترتیب شدت عمل، کاربری های ارضی دیم، بایر، باغ و اراضی کشت آبی پیرامون خود را تحت گسترش فضایی- کالبدی خود قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Spatial Structure of Zanjan Growth with Emphasis on Land use/cover Changes (1975-2005)

نویسندگان [English]

  • M. R Pourmohammadi 1
  • F Jamali 1
  • A Asghari Zamani 2
1
2
چکیده [English]

The complexity of urban systems in our recent world, make it difficult to evaluation and explanation of their changes with traditional and customarily methods. In the past, remote sensing has shown an ability to detect and describe urban growth patterns at different spatial scales. With new remote sensing devices (e.g. IKONOS), with innovative image processing techniques and with further development of decision support tools (e.g. GIS and urban land use change models), remote sensing has new opportunities to provide useful information in support of sustainable development and ًsmart growthً for urban areas. Given that urban dynamics impact many physical/ spatial scales, we present a framework for the mapping and analysis of predictable patterns of urban growth at different spatial scales in order to analyze the urbanization process. Also we conduct urban growth analysis using spatial measurements of changes in the urban environment on the regional scale, and urban land cover structure on the local scale, in the Zanjan area. Results show how the new era of remote sensing data and superior methods allow for a better understanding, modeling, and prediction of the spatial and temporal dynamics of urban physical/ spatial growth at each of the different scales. According to this view in this paper to evaluation of Zanjan physical/ spatial expansion we have been used regression line and CROSSTAB models. The results of research have been show the correlation, intensity, extent and conversion/ changes mechanism of urban land use of zanjan city as a result of its spatial structure growth. According of this, we show the scale of intensity of land use changes (e.g. dray farming, barren land, etc. to urban land use) in the region of zanjan city under its physical - spatial growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CROSSTAB
  • Evaluation
  • Physical/Spatial growth
  • Regression line
  • smart growth