ارزیابی رابطة بین شاخص های عینی و ذهنی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام شده در شهر (مطالعة موردی: محله های خیرآباد و عیش آباد شهر یزد)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد

چکیده

کیفیت زندگی، مفهومی برای نشان­دادن میزان رضایت فرد از زندگی و به­عبارتی معیاری برای تعیین رضایت و نارضایتی افراد و گروه­ها از ابعاد مختلف زندگی است. این ابعاد، زمینه­های تغذیه­ای، آموزشی، بهداشت، امنیت و اوقات فراغت را شامل می­شود. از سوی دیگر، امروزه در ادبیات برنامه­ریزی توسعه، مباحث کیفیت زندگی به­عنوان یک اصل اساسی، پیوسته مورد نظر برنامه­ریزان و مدیران توسعه است. با این توصیف، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام­شده در شهر یزد و بررسی ارتباط میان شاخص­های عینی و ذهنی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام­شده در شهر یزد، درصدد پاسخگویی به این پرسش­هاست که میزان کیفیت زندگی، از نظر جامعة نمونه در دو محلة خیرآباد و عیش­آباد چگونه است و آیا بین شاخص­های عینی و ذهنی کیفیت زندگی در دو محلة مورد مطالعه رابطه وجود دارد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و به­منظور تجزیه و تحلیل داده­های حاصل از پرسشنامه و فرم برداشت میدانی، از دو روش آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T، آزمون U مان ویتنی و آزمون خی­دو) در نرم­افزار SPSS استفاده شده است. جامعة آماری این پژوهش، دو روستای ادغام­شده در شهر یزد (خیرآباد و عیش­آباد) با جمعیت 11054 نفر است که در این بین، 370 نفر به­عنوان نمونه درنظر گرفته شده است. نتایج نشان می­دهد که براساس دیدگاه جامعة نمونه، به­طور کلی، میزان رضایت در همة ابعاد مورد بررسی، کیفیت زندگی (اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی) پایین­تر از حد متوسط ارزیابی شده است و تنها در تعدادی از گویه­ها، از جمله امنیت اماکن عمومی، میزان وقت آزاد، تسهیلات مناسب منزل و وضعیت زیرساخت­ها، میزان رضایت ساکنان تا حدودی بالاتر از متوسط ارزیابی شده است. همچنین براساس نتایج آزمون کای اسکویر، بین شاخص­های ذهنی و عینی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام­شده در شهر یزد رابطه­ای وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessment of the Relationship between Objective and Subjective Indicators of Quality Of Life in the Villages Merged in Cities (Case Study: Kheirabad and Eayshabad in Yazd City)

نویسندگان [English]

  • Safar Ghaed Rahmati 1
  • Sedigheh Jamshidi 2
1 Assistant professor of geography and urban planning, University of Tarbiat Modares, Tehran, Iran
2 MA in geography and urban planning, University of Yazd, Yazd, Iran
چکیده [English]

Introduction
Quality of life as the concept to show the satisfactory of life is a criterion for determining satisfaction and dissatisfaction from various aspects in groups and individuals. Nevertheless, to evaluate the quality of life in villages merged in the city of Yazd, and the relationship between objective and subjective indicators of the quality of life in villages merged in Yazd, the present study attempts to answer this question that how is quality of life in sample community? And whether is there any relation between objective and subjective indicators of quality of life in two studied neighborhoods?
 
Methodology
This research has a descriptive – analytic methodology and it used SPSS software in order to analyze the data collected from questionnaire and field survey form two methods of descriptive and inferential statistics (T Test, Mann Whitney U test and chi-square test). The population in this study is two merged villages in Yazd (Kheirabad and Eayshabad) with a population of 11054 people that 370 people are considered as sample
 
Results and discussion
To assess the quality of life in two neighborhoods of Kheirabad and Eayshabad in mental aspects, one sample T-test was first used to measure quality of life in terms of social, economic, environmental and physical aspects in the two areas. First, in each of these dimensions, variables are combined and mid-range response that is Likerts spectrum is calculated and then the median responses are compared with middle. Chi-square test is used to examine the relationship between objective and subjective indicators.
 
 
Conclusion
Based on sample community, satisfaction in all aspects of quality of life (social, economic, environmental and physical) is lower than average level. Only in some cases such as public places safety, leisure time, appropriate facilities at home, and infrastructures status, the residents satisfaction is higher than average. Based on the results of Chi square test dont have relation between objective and subjective indicators of quality of life in the merged villages of Yazd.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eayshabad Quarter
  • Kheirabad Quarter
  • merged villages in city
  • quality of life
1. اسمیت، دیوید، 1381 ، کیفیت زندگی: رفاه انسانی و عدالت اجتماعی، ترجمة حسین حاتمینژاد و حکمت شاهیاردبیلی، اطلاعات
سیاسی اقتصادی، سال هفدهم، شمارة - 186 و 185 .
2. پورطاهری، مهدی، رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و احدالله فتاحی، 1390 ، ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی )مطالعة
موردی: دهستان خاوة شمالی، استان لرستان(، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارة 76 ، صص 13 - 31 .
3. حاتمینژاد، حسین، منوچهری میاندوآب، ایوب، فرجی ملائی، امین و صامت فرهادی، 1390 ، تحلیل کیفیت زندگی روستاهای
ادغامشده در شهر )مطالعة موردی: شهر میاندوآب(، جغرافیا و توسعة ناحیهای، شمارة شانزدهم، صص 219 - 243 .
4. رضوانی، محمدرضا، متکان، علیاکبر، منصوریان، حسین و محمدحسین ستاری، 1388 ، توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت
زندگی شهری )مطالعة موردی: شهر نورآباد، استان لرستان(، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال اول،
شمارة 2 ، صص 87 - 110 .
5. سرایی، محمدحسین، 1385 ، الگوهای چندگانة توسعة فیزیکی شهر یزد، تحقیقات جغرافیایی، شمارة 84 ، صص 75 - 98 .
6. سیفالدینی، فرانک، 1381 ، فرهنگ واژگان برنامهریزی شهری و منطقهای، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه شیراز، شیراز.
7. صرافی، مظفر، 1379 ، مبانی برنامهریزی توسعة منطقهای، سازمان برنامه و بودجه، تهران.
8. علیاکبری، اسماعیل و مهدی امینی، 1389 ، کیفیت زندگی شهری در ایران ) 1365 - 1385 (، رفاه اجتماعی، سال دهم،
شمارة 36 ، صص 121 - 148 .
9. فتاحی، احدالله، خراسانی، محمدامین و ابوذر پایدار، 1391 ، کیفیت زندگی و توسعة انسانی، نشر انتخاب، تهران.
10 . فیروزنیا، قدیر، کاظمی، سیدمهدی و اعظم صادقطاهری، 1390 ، مطالعة تأثیر ادغام روستا در شهر: روستاهای ادغامشده در
شهر کاشان، جغرافیا و توسعه، سال نهم، شمارة 25 ، صص 79 - 96 .
11 . قالیباف، محمدباقر، روستائی، مجتبی، رمضانزاده لبسویی، مهدی و محمدرضا طاهری، 1390 ، ارزیابی کیفیت زندگی شهری
)مطالعة موردی: محلة یافتآباد(، جغرافیا )فصلنامة علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران(، دورة جدید، سال نهم، شمارة - 31 ،
صص 33 - 53 .
12 . کوکبی، افشین، 1386 ، معیارهای ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، نشریة هویت شهر، سال اول، شمارة 1 ،
صص 75 - 86 .
13 . لطفی، صدیقه، 1388 ، مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامهریزی شهری، فصلنامة
جغرافیای انسانی، سال اول، شمارة 4 ، صص 65 - 80 .
14 . وظیفهدوست، حسین، 1388 ، بررسی میزان اهمیت شاخصهای کیفیت زندگی شهری تهران از دیدگاه مدیران و
متخصصان مدیریت شهری، فصلنامة مطالعات مدیریت شهری، سال اول، پیششمارة سوم، صص 1 - 18 .
15. Aliakbari, E. and Amini, M., 2010, Quality of urban life in Iran (1986- 2006), Social Welfare, Vol. 10, No. 36, PP. 121-148. (In Persian)
16.
17. Das, D., 2008, Urban Quality of Life: A Case Study of Guwahati, Soc Indic Res, Vol. 88, PP. 297-310.
18. Fattahi, A., Khorasani, M. and Paydar, A., 2012, Quality of Life and Human Development, Entekhab Publication, Tehran. (In Persian) Allen, John C., Rebecca Vogt, & Sam Cordes.2002, Quality of Life in Rural Nebraska:Trends and Changes. Center for Applied Rural Innovation Research Report. University of Nebraska Institute of Agriculture and Natural Resources.
19. Firooznia, Gh., Kazemi M. and Sadeghtaheri A., 2011, Effect of Integrated Rural Villages Embedded in Kashan, Geography and Development, Vol. 9, No. 25, PP. 79-96. (In Persian)
20. Ghalibaf, M., Roostaei, M., Ramezanzadeh, M. and Taheri, M., 2011, Assess the Quality of Urban Life (Case Study: Yaftabad Neighborhood), Geography (Journal - Research Geographic Society of Iran), New Era, No. 31, PP. 33-53. (In Persian)
21. Hataminezhad, H., Manoochehri Miandoab, A., Farajemolaei, A. and Farhadi, S., 2011, Quality of Life in Villages Merged (Case Study: City of Miandoab), Geography and Regional Development, No. 16, PP. 219- 243. (In Persian)
22. Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G. and Hollander, A., 2003, Urban Environmental Quality and Human Well-Being towards a Conceptual Framework and Demarcation of Concepts, a literature study, Landscape and Urban planning, Vol. 65, PP. 5-18.
23. Keles, R., 2012, The Quality of Life and the Environment, Social and Behavioral Sciences, V. 35, PP. 23–32.
24. Kokabi, A., 2007, Criteria for Assessing the Quality of Urban Life in Urban Centers, Journal of Identity, No. 1, PP. 75-86. (In Persian)
25. Lee, Y. J., 2008, Subjective Quality of Life Measurement in Taipei, Building and Environment, Vol. 43, No. 7, PP. .
26. Lotfi, S., 2009, The Quality of Urban Life: Definitions, Dimensions and Measurements in Urban Planning, Journal of Human Geography, No. 4, PP. 65-80. (In Persian)
27. McCarea, R., Shyy, T. K. and Stimson, R., 2006, What is the Strength of the Link between Objective and Subjective Indicators of Urban Quality of Life? Applied Research in Quality of Life, Vol. 1, No. 1, PP. .
28. Poortaheri, M., Eftekhari, A. and Fattahi, A., 2011, Quality of Life in Rural Areas (Case Study: North Khavh District, Province), Human Geography Research, No. 76, PP. 13-31. (In Persian)
29. Rezvani, M., Motakan, A., Mansoriyan, H. and Satari M., 2009, Development of Indicators to Measure the Quality of Urban Life (Case Study: Noor Abad, Lorestan Province), Urban and Regional Studies and Research, No. 2, PP. 87- 110. (In Persian)
30. Santos, L. and Martins, I., 2007, Monitoring Urban Quality of Life: The Porto Experience, Social Indicators Research, 80.
31. Saraei, M., 2006, Multiple Patterns of Physical Development of the City of Yazd, Geographical Research, No. 84, PP. 75-98. (In Persian)
32. Sarrafi, M., 2000, Foundations of Regional Development Planning, PBO, Tehran. (In Persian) 33. Seyfodini, F., 2002, Dictionary of Urban and Regional Planning, 2nd Ed, Shiraz University, Shiraz. (In Persian)
34. Smith, D., 2002, Quality of Life: Human Welfare and Social Justice, Political Information– Economics, No. 185/186.
35. Vazifedoost, H., 2009, Evaluation of Quality of Life in Urban Tehran Administrators and Experts in Urban Management, Urban Management Studies, First year, No. 3, PP. 1-18. (In Persian)
1205–1215
1-156