سنجش و ارزیابی توسعۀ پایدار محله‌ای در شهر تهران (مطالعۀ موردی: محله‌های ولی‌عصر شمالی، آشتیانی، نیلوفر و امامیه)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

محله به‌عنوان کوچک‌ترین سلول زندگی شهری، دارای درون‌مایه‌های عظیم اجتماعی و فرهنگی است و با بازآفرینی فرهنگ شهروندی، زمینۀ توسعۀ پایدار را در سطح شهر و جامعه فراهم می‌سازد. براین­اساس، در این پژوهش به سنجش و ارزیابی وضعیت توسعۀ پایدار محله‌ای در محله‌های ولی­عصر شمالی، آشتیانی، نیلوفر و امامیۀ شهر تهران پرداخته شده است. پژوهش حاضر به­لحاظ هدف کاربردی است. ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، شاخص‌های مؤثر بر تحقیق شناسایی شدند. برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، معادل 384 بود. در مرحلة بعد 374 محلة شهر تهران برحسب پایگاه اجتماعی- اقتصادی به چهار طبقه (بالا، متوسط بالا، متوسط پایین و پایین) تقسیم شد و از هر طبقه یک محله به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شد. سپس با جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز از سطح محله­ها، تشکیل ماتریس اولیة تصمیم‌گیری انجام گرفت. در مرحلة بعد به روش وایکور- که از جمله روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیارة جبرانی با حالت سازشی است- محله­های نمونه از نظر شاخص‌های توسعة پایدار محله‌ای سنجش شدند. نتایج اجرای تکنیک وایکور نشان داد از نظر شاخص‌های پایداری محله‌ای، محلة نیلوفر با مقدار شاخص وایکور 017/0 و محلة ولی­عصر شمالی با مقدار شاخص وایکور 1،  به­ترتیب در بهترین و بدترین شرایط، و محله­های امامیه و آشتیانی نیز با مقدار پایداری 160/0 و 613/0 در رتبه‌های دوم و سوم پایداری محله‌ای قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Estimation and Evaluation of Sustainability neighborhood in the City of Tehran, ‎Case study: Valiasr shomali Neighborhoods, Ashtiani, Niloufar and Imamiye

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ajza Shokohi 1
  • Seyed Mostafa hosseini 2
1
2
چکیده [English]

Extended Abstract‏ ‏
Introduction
Neighborhood as a constituent element and smallest part of social and spatial of city and ‎link citizens, it can also at least strengthen social capital, natural, human and economic, ‎urban sustainable development to have at all levels‏.‏‎ In other words, the neighborhood as a ‎normative concept in which social obligations are formed based on shared values, and ‎because of the relationship between humans and the environment and correct ‎understanding and expectations commensurate with the natural and social competences, ‎may underlie the social and ecological justice and balance in relation with sustainable ‎development is at different levels. Since the‏ ‏without relying on local and national ‎sustainable development as a primary focus of social life - ever, are not allowed. So in ‎recent years, serious attention to the sustainable development of city officials and urban ‎planners at different levels of social, economic and cultural, tangible aspects of urban life ‎and lower levels (neighborhood) has attracted. The attention to the importance of ‎sustainable development neighborhood in Tehran is very important because there are a lot ‎of problems. ‎
Tehran, the capital and largest city of the country, until the early part of this century, ‎according to multiple sources and organizes all elements of Persian cities with Islamic ‎elements in the visible region was dry. But in recent decades, neighborhood structure in ‎three steps, ‎‏»‏centrality of the family unit neighborhood ‎‏«‏‎, ‎‏»‏Few places combine family and ‎career‏«‏‎ and ‎‏»‏Neighborhood Removing‏«‏‎ lost and the modern city and the neighborhood has ‎become. So that today the neighborhoods 374 of Tehran, due to replacing the general ‎social organizations rather than neighborhoods, failure to use and utilizes the power of ‎partnerships, and community residents to manage community, great migration, fatigue and ‎lack of municipal buildings and mismatch them with new details regarding the identities ‎and locations of human communities, neighborhood associations and relationships within ‎their neighborhood is lost. So that today the neighborhoods 374of Tehran, due to replacing ‎the general social organizations rather than neighborhoods, failure to use and utilizes the ‎power of partnerships, and community residents to manage community, great migration, ‎fatigue and lack of municipal buildings and mismatch them with new details regarding the ‎identities and locations of human communities, neighborhood associations and ‎relationships within their neighborhood is lost. Since the return of the old neighborhoods ‎of Tehran is not feasible and reasonable. So keeping in mind the need to retrieve the ‎identity, values and meaning of the neighborhood - Iran and the role and function of the ‎urban neighborhoods in Tehran could have, should lead to serious consideration of ‎sustainable development places in the city. Accordingly, in this research, identify ‎indicators of sustainable community development and Sustainable Development and ‎evaluation of a neighborhood in the slums of Tehran and test hypotheses as 1- The study ‎sites are located at different levels of development. 2- The social base - the residents of ‎the neighborhoods studied economics and sustainable development of the communities ‎there is discussed.‎
Methodology
The aim of the present study was applied and methods descriptive - analytical. In this ‎research, according with regard to a problem and aim of the study, the unit of analysis was ‎selected households in the neighborhood. Then sample size was calculated using ‎Cochran's sample of 384 families, from families living in the city of Tehran was ‎determined. Then classify the neighborhoods of Tehran in social - economic 4 class (High, ‎medium high, medium, low, low), a neighborhood of each category were selected using ‎random sampling. Accordingly, the share of total population in each neighborhood to ‎neighborhood site each sample was determined by sample size. Then required data were ‎collected from the families sampled in a systematic way. Then, using the Kruskal-Wallis ‎test is a test of the difference, the initial data matrix was prepared, then with Using ‎Analytical Hierarchy Process and Vikor Method Neighborhood sustainability, the study ‎sites were assessed. Finally using the One-way analysis of variance and Pearson Statistical ‎tests Hypotheses were examined.‎
Results and discussion
The results of the analytic hierarchy process for sustainable community development ‎indices showed that Weighted index of social justice (0.236), Safety and Security weighted ‎index (0.208), Environmental indicators weight(0.179), Identity and vitality index ‎weight(0.114), weighted index of the urban landscape(0.102), Weighted satisfaction ‎index(0.097) and Participation index weight (0.064), The index of social justice and ‎participation, Respectively the highest and lowest value, sustainable development ‎indicators are compared to other neighborhoods.‎
The results of the Vikor model Showed that Niloufar neighborhoods with Q=0.017 and ‎neighborhood Valiasr shomali with Q=1.000 , respectively the best and worst of ‎neighborhood sustainability indicators are and Ashtiani's and Imamiye neighborhoods with ‎stability 0.160 and 0.613 ranked second and third in the neighborhood are sustainability.‎
Conclusion
The overall results of the study suggest different levels of sustainability in the ‎communities studied, and the reason may be lack of municipal subdivisions in the ‎neighborhood and ends with the establishment of the municipality in the area, clutter ‎neighborhoods studied historical identity in the process of urban development and et al ‎noted. ‎
To increase the level of success in achieving sustainable development, neighborhood ‎localities studied following suggestions are offered.‎
Principal or district administrators and trustees elected from among the residents of the ‎neighborhood;‎
Open green spaces and open and moderation in the housing of the prospect, air, noise and ‎light;‎
Spatial and‏ ‏social structure of right and moderation in the economic and social groups;‎
According to the Environmental Planning and‏ ‏preserve environmental values in the ‎neighborhood and the reduction of noise and air pollution expand the scope of public ‎health and the environment;‎
Increase social security in addition to the neighborhood police station by a guard and ‎encourage a sense of community responsibility and local people, especially for women ‎and children.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Development
  • Neighborhood
  • multiple criteria decision making
  • Vikor ‎method
  • Tehran.‎
  1. Adams, W. M., 1999, Green Development, Rutledge, London.
  2. Ajzae Shokuhi, M. and Moradi, F., 2012, Comparative Study of the Stability of Mashhad, Sajjad and Sarab Neighborhoods Using the AHP and Delphi (In Partnership With the Municipality of Mashhad), Journal of Geography and Regional Development, Vol. 10, No.19, PP. 95–118. (In Persian)

اجزاء شکوهی، محمد و فرشته مرادی، 1391، مطالعة تطبیقی پایداری محلات سراب و سجاد مشهد با استفاده از روش‌هایAHP و دلفی (با مشارکت شهرداری مشهد)، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، دورة دهم، شمارة 19، صص 95- 118.

  1. Alavi Tabar, A. R., 2001, Model of Citizen Participation in Urban Governance, Vol. 1, Center of Urban Planning Interior Ministry, Press Municipalities, Tehran: (In Persian)

علوی­تبار، علیرضا، 1380، الگوی مشارکت شهروندان در ادارة امور شهرها، جلد اول، مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری، وزارت کشور، انتشارات سازمان شهرداری‌ها، تهران.

  1. Ally, H. and Tajik, Sh., 2008, Restoration and Rehabilitation of Historic Buildings and Structures, 1st Edition, Jamejam Publishing, Tehran. (In Persian)

عالی، حسین و شهرام تاجیک، 1387، مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، چاپ اول، انتشارات جام جم، تهران.

  1. Ashorlo, M., Analysis of sustainability indicators neighborhood in Region 3, Isfahan, Supervisor: safar gaed Rahmati, MA Thesis, Yazd University. (In Persian)

عاشورلو، مهراب، 1391، تحلیل شاخص‌های پایداری محله‌ای در منطقه سه شهر اصفهان، استاد راهنما، صفرقائد رحمتی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه یزد.

  1. Athari, J., 2004, Management System and Development Environment for the Sustainable Development of Urban Areas in France, Review Conference of Neighborhood Development, Tehran Municipality, Tehran. (In Persian)

اطهاری، جمال، 1383، تحولات نظام مدیریت فضایی و شهری برای توسعۀ پایدار محله‌ای در فرانسه، چکیدة مقالات همایش توسعة محله‌ای، شهرداری تهران، تهران.

  1. Azad Aramarki, T., 2000, The Neighborhood Oriented and the Development of Tehran City, Institute for Social Studies and Research, Tehran University, Tehran. (In Persian)

آزاد ارمکی، تقی، 1379، محله­گرایی و روند توسعة شهر تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران.

  1. Azizi, M. M., 2006, Sustainable Residential Neighborhood, Case Study: Narmak, Journal of Fine Arts and Architecture and Urbanism, Vol. 7, No. 27, PP. 35–46. (In Persian)

عزیزی، محمدمهدی، 1385، محلة مسکونی پایدار، مطالعة موردی: نارمک، نشریة هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، دورة هفتم، شمارة 27، صص 35- 46.

  1. Bahraini, S. H. and Tabibiyan, M., 1998, Urban Environmental Quality Evaluation Model, Journal of Environmental Studies, Vol. 24, No. 21, PP. 41–56. (In Persian)

بحرینی، سیدحسین و منوچهر طبیبیان، 1377، مدل ارزیابی کیفیت محیط‌زیست شهری، فصلنامة محیط‌شناسی، دورة بیست­وچهارم، شمارة 21، صص 41- 56.

  1. Bezi, Kh. R., 2012, Stable Residential Neighborhoods, Case Study: Zabol, Journal of Geographical Research, Vol. 27, No. 104, PP. 231–254. (In Persian)

بزی، خدارحم، 1391، محلة مسکونی پایدار، مطالعة موردی: شهر زابل، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، دورة بیست­وهفتم، شمارة 104، صص 231- 254.

  1. Chapman, D., 2005, Creating Neighborhoods and Places the Man-Made Environment, Translated by Shahrzad Faryadi and Manochehr Tabibiyan, Tehran University Press, Tehran. (In Persian)

چپ­من، دیوید، 1384، آفرینش محلات و مکان‌ها در محیط انسان‌ساخت، ترجمة شهرزاد فریادی و منوچهر طبیبیان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

  1. Scott, C., 2013, The Implications of Sustainable Develop-ment for Happy Neighborhoods, PhD Dissertation, Cornell University, New York.
  2. Scott, C., Jambeck, J. and Scott, N., 2014, The Sustainable Neighborhoods for Happiness Index (SNHI): A Metric for Assessing a Community’s Sustainability and Potential Influence on Happiness, Journal of Ecological Indicators, Vol. 40, No. 96, PP. 147–152.
  3. Eftekhari, J., 2001, Land Use Planning and Organizing Neighborhood Gholhak, MA Thesis, Faculty of Architecture and Urbanism, Iran Architecture and Urbanism Faculty, University of Science and Technology, Tehran. (In Persian)

افتخاری، جواد، 1380، برنامه‌ریزی و ساماندهی کاربری اراضی محلة قلهک، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه علم­وصنعت ایران، تهران.

  1. Elliott, J., 1999, Review the Concepts of Sustainable Development, Translated by: Balaan, A., Journal of Jihad, Vol. 19, No. 218–219. (In Persian)

الیوت، جنیفر، 1378، بررسی مفاهیم توسعۀ پایدار، ترجمۀ احمد بالان، دوماهنامة جهاد، سال نوزدهم، شماره‌های 218 و 219.

  1. Fridman, J., 1993, Toward a Non-Euclidian Mode of Planning, Journal of American Planning Association, Vol. 59, No. 4, PP. 482–485.
  1. Habib, F., 2007, Approach in the Context of Urban Sustainability, Journal of Environmental Science and Technology (JEST), Vol. 9, No. 1, PP. 111–120. (In Persian)

حبیب، فرح، 1386، رویکرد پایداری در متن شهرسازی، فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط­زیست، دورة نهم، شمارة 1، صص 111- 120.

  1. Haghighian, M., 2014, Women Feel Safe and Some Factors Affecting It (Case Study: Isfahan Women), Urban Sociological Studies (Women's Studies), Vol. 4, No.10, PP. 53–71. (In Persian)

حقیقیان، منصور، 1393، احساس امنیت زنان و برخی عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: زنان شهر اصفهان)، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی شهری (مطالعات زنان)، دورۀ چهارم، شمارة 10، صص 53- 71.

  1. Hajipoor, Kh., 2006, Planned Community-Based, Efficient Approach in Creating Sustainable Urban Management, Journal of Fine Arts and Architecture and Urbanism, Vol. 11, No. 26, PP. 37–46. (In Persian)

حاجی­پور، خلیل، 1385، برنامه‌ریزی محله- مبنا، رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریة هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دورة هفتم، شمارة 26، صص 37- 46.

  1. Hudsoni, Hania, 2005, Sustainable Development Neighborhood, Theoretical Concepts and Historical Origins, Master of Urban Development Seminar, Faculty of Arts, University of Tarbiat Modares,Tehran. (In Persian)

هودسنی، هانیه، 1384، توسعة محله‌ای پایدار (مفاهیم نظری و خاستگاه تاریخی)، سمینار کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکدة هنر، دانشگاه تربیت­مدرس، تهران.

  1. Itoh, S., 2006, From Landscape Regulations to Landscape Laws: A Policy Reform Originated from Autonomy, Mokutakusha, Tokyo.(In Persian)
  2. Jafarnejad Hkteh Loui, M. B., Islami, H., Alavi Rad, A., 2013, Measure Satisfaction With Services And Staff in Tehran Municipality, Journal of Economics and Urban Management, Vol. 2, No.5, pp.103-117.(In Persian)

جعفرنژاد هکته­لویی، محمدباقر، اسلامی، حسین و عباس علوی­راد، 1392، سنجش میزان رضایتمندی شهروندان تهرانی از خدمات و کارکنان شهرداری تهران، فصلنامة اقتصاد و مدیریت شهری، دورة دوم، شمارة 5، صص 103- 117.

  1. Karatas, Aslihan and Khaled El-Rayes, 2013, Evaluating and Quantifying Sustainable Development in Urban Neighborhoods. International Conference on Sustainable Design, Engineering and Construction (ICSDEC) 2012, PP. 214–222.
  1. Karimi, M. and Rezaei, N., 2010, The Concept of the Neighborhood's Past and Present, Journal of Renovation, Vol. 2, No. 11, PP. 1–20. (In Persian)

کریمی، میترا و نعیمه رضایی، 1389، مفهوم و نقش محله در گذشته و امروز، نشریة نوسازی، دورة دوم، شمارة 11، صص 1- 20.

  1. Lang, D., et al., 2012, Trans Disciplinary Research in Sustainability Science: Practice, Principles, and Challenges, Journal of Sustainability Science, Vol. 7, No. 1, PP. 25–43.
  2. Lihong, M., Yanping, Z. and Zhiwei, Z., 2008, Improved VIKOR Algorithm Based on AHP and Shannon Entropy in the Selection of Thermal Power Enterprise’s Coal Suppliers, International Conference on Information Management, Innovation Management and Industrial Engineering.
  1. Lotfi, S., Manouchehri Miandoab, A. and Ahar, H., 2013, City and Social Justice, Analysis of the Inequalities Neighborhood (Case Neighborhoods Maragheh), Journal of Geographical Research, Vol. 28, No. 2, PP. 69–92.(In Persian)

لطفی، صدیقه، منوچهری میاندوآب، ایوب و حسن آهار، 1392، شهر و عدالت اجتماعی، تحلیلی بر نابرابری‌های محله‌ای (مورد: محلات مراغه)، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، دورة بیست­وهشتم، شمارة 2، صص 69- 92.

  1. Luederitz, C., Lang, D. J. and Wehrden, H. V., 2013, A Systematic Review of Guiding Principles for Sustainable Urban Neighborhood Development, Journal of Landscape and Urban Planning, Vol. 118, October 2013, PP. 40-52.
  1. Lynch, Kevin, 2005, Theory in City of Form, Translated by: Bahraini, S. H., 3rd Edition, Tehran University Press,Tehran. (In Persian)

لینچ، کوین، 1384، تئوری شکل شهر، ترجمة سیدحسین بحرینی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

  1. Masomi, S., 2006, Personal Notes from Conference Quarters Tehran, Challenges and Strategies, Faculty of Social Sciences Tehran University,Tehran. (In Persian)

معصومی، سلمان، 1386، یادداشت‌های شخصی از همایش محلات تهران، چالش‌ها و راهبردها، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران.

  1. Mirabzadeh, P., 1994, Sustainability, Journal of Environmental, Vol. 6, No. 3, Environmental Protection Agency, Tehran.(In Persian)

میراب­زاده، پرستو، 1373، توسعۀ پایدار، فصلنامۀ محیط‌زیست، جلد ششم، شمارة 3، سازمان حفاظت محیط‌زیست، تهران.

  1. Opricovic, S., 1998, Multi-criteria Optimization of Civil Engineering Systems, Faculty of Civil Engineering, Belgrade.
  2. Opricovic, S. and Tzeng, G. H., 2004, Decision Aiding Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research, Vol. 156, No. 2, PP. 445–455.
  3. Rahnama, M. R. and Razavi, M. M., 2012, The Effect of Social Capital and Contribute to a Sense of Place in Neighborhoods in Mashhad, Journal of Fine Arts and Architecture and Urbanism, Vol. 17, No. 2, PP. 29–36. (In Persian)
  4. Rajabi, A., 1958, The Formation and Development Space in Tehran, Human Geography Research Quarterly, Vol. 34, No.33, pp. 72-98. (In Persian)
  1. رهنما، محمدرحیم و محمدمحسن رضوی، 1391، بررسی تأثیر حس تعلق مکانی بر سرمایة اجتماعی و مشارکت در محلات شهر مشهد، نشریة هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دورة هفدهم، شمارة 2، صص 29- 36.
  1. رجبی، آزیتا، 1377، روند شکل‌گیری و توسعة فضایی شهر تهران، فصلنامة پژوهش‌های جغرافیایی، دورة سی­وچهارم، شمارة 33، صص 72- 98.
  2. Razavian, M. T. and Agai, P., 2014, Evaluation of the Sense of Security in the Neighborhood, Case Study: A Comparative Study Destroyer and the Fatimid Neighborhoods, Journal of Geography and Urban Planning Zagros landscape, Vol. 6, No. 20, PP. 43–57.(In Persian)
  3. رضویان، محمدتقی و پرویز آقایی، 1393، بررسی و ارزیابی احساس امنیت اجتماعی در محله، نمونة موردی: مطالعة تطبیقی محلات جماران و فاطمی، فصلنامة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دورة ششم، شمارة 20، صص 43- 57.
  4. Roknoddin Eftekhari, A. R., 2004, Applicable Document Neighborhood of Development: Theoretical Approaches and Areas of Development Neighborhood, Conference Science–Applied Neighborhood Development, Prospects for Sustainable Development in Tehran,Tehran. (In Persian)

رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، 1383، سند کاربردی توسعة محله‌ای: رویکردها و زمینه‌های نظری توسعة محله‌ای، همایش علمی- کاربردی توسعة محله‌ای: چشم‌انداز توسعۀ پایدار شهر تهران، مرکز مطالعات اجتماعی شهرداری تهران، تهران.

  1. Karimi, S. and Tavakoli Nia, J., 2009, Small Scale and Community Development Position in Sustainable Urban Development,Case Study: Evin Neighborhood,Journal New Approaches in Human Geography, Vol. 1, No. 3, PP. 81–92. (In Persian)

کریمی، سرگل و جمیله توکلی­نیا، 1388، جایگاه توسعه در مقیاس خرد و محله‌ای در توسعۀ پایدار شهری، مطالعة موردی: محلة اوین، فصلنامة نگرش نو در جغرافیای انسانی، دورة اول، شمارة 3، صص 81- 92.

  1. Sarai, M. Hossein and Hosseini, S. M., 2014, Application of New Techniques in Urban Planning and Regional Multi-criteria Decision-making, Yazd University Press,Yazd. (In Persian)

سرایی، محمدحسین و سیدمصطفی حسینی، 1393، کاربرد تکنیک‌های نوین تصمیم‌گیری چندمعیاره در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه یزد، یزد.

  1. Tavakoli Nia, J. and Ostadi sisi, M., 2009, Stability Analysis Neighborhoods of Tehran Metropolis with an Emphasis on Case Examples: Evin, Darakeh and Velenjak Neighborhoods,Journal of Human Geography, Vol. 42, No. 70, PP. 29–43.(In Persian)

توکلی­نیا، جمیله و منصور استادی سیسی، 1388، تحلیل پایداری محله‌های کلان‌شهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایار‌ی‌ها؛ نمونة موردی محله‌های اوین، درکه و ولنجک، فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة چهل­ودوم، شمارة 70، صص 29- 43.

  1. Turcu, C., 2012, Local Experiences of Urban Sustainability: Researching Housing Market Renewal interventions in three English Neighborhoods, Progress in Planning, Vol. 78, No. 3, PP. 101–150.
  2. Ziyari, K. A., 2009, Urban Land Use Planning, 2nd Edition, Tehran University, Tehran.(In Persian)

زیاری، کرامت­الله، 1388، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ دوم، دانشگاه تهران، تهران.