تحلیل تأثیر تغییرات کالبدی بر ساختار فضایی محدودة تاریخی شهر ارومیه به ‌روش Space Syntax و GIS

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شهرسازی دانشگاه ارومیه

2 استادیار گروه معماری دانشگاه ارومیه

3 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری دانشگاه ارومیه

چکیده

مداخلات شهرسازانه در دورة اخیر دگرگونی‌های عمده‌ای در ساختار فضایی شهرهای ایران به‌وجود آورده است. در روند این توسعة کالبدی در بسیاری از ش96هرهای تاریخی، مشکلاتی مانند ناتوانی در سازگاری با تغییرات کالبدی و نبود پیوند مناسب با ساختار شبکه‌ای موجود، هسته‌های تاریخی را دچار مشکل کرده است. پژوهش توصیفی تحلیلی و کمی-مقایسه‌ای حاضر، با هدف بررسی تأثیر طرح‌های توسعة شهری بر ساختار فضایی محدودة تاریخی شهر ارومیه، به تحلیل ساختار شهر در 4 دوره (1312-1355-1373-1395) به روش چیدمان فضا پرداخته است. جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای است که پس از پرداختن به مبانی نظری، شاخص‌هایی که بخش اصلی و تغییرناپذیر استخوان‌بندی شهر را تشکیل می‌دهد برای تحلیل ساختار فضای شهر معرفی می‌شود. پس از تحلیل پارامترها و نقشه‌ها، تغییرات ارزش هم‌پیوندی به‌عنوان مهم‌ترین مفهوم در این روش مدنظر قرار گرفته است. همچنین به‌منظور بررسی انسجام ساختار محدودة تاریخی، ارزیابی اهمیت راسته‌های تاریخی و عناصر اصلی آن و نحوة توزیع فعالیت‌ها تحلیل شده است. با توجه به نتایج پژوهش، عملکرد و انسجام محدودة تاریخی و ارتباط آن با ساختار کل شهر با تأثیرپذیری از تغییرات کالبدی، به‌مرورزمان کمتر شده و ساختار درونی این محدوده با ساختار کلی شهر پیوند نخورده است. همچنین بخش عظیمی از ارزش‌های هویتی بافت، با تأثیرپذیری از تغییرات از بین رفته و پیوستگی فضایی عناصر اصلی محدوده و اهمیت عملکردی راسته‌های تاریخی تضعیف شده است؛ از این‌رو تغییرات سریع کالبدی در دوره‌های اخیر بر ساختار فضایی محدودة تاریخی تأثیرات منفی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessment of the Impacts of Physical Changes on the Urban Spatial Structure in Urmia Historical District by Space Syntax and GIS

نویسندگان [English]

  • Asghar Abedini 1
  • Naser Sobatsani 2
  • Mina Golshani 3
1 Assistant Professor of Urban Planning, Urmia University, Iran
2 Assistant Professor of Architecture, Urmia University, Iran
3 MA in Urban Planning, Urmia University, Iran
چکیده [English]

Introduction
The structure and shape of the historic core in many ancient cities of Iran were mainly disregarded in urban development trends. This has led to some problems of inconsistencies with new physical changes, lack of appropriate link with existing structural network and spatial isolation. The main structure of a city is a set of interrelated and continuous urban spaces encompassing the essential elements and main activities of the city. Understanding this structure requires a thorough analysis of all aspects of the phenomenon. Among the theories dealing with the urban spatial structure, the space Syntax theory has useful capabilities to address the problems. In the past decades, Urmia has experienced major changes in its traditional structure and also the historic core of this city like many other cities. Under the influence of hasty actions, this has undergone numerous difficulties. The objective of this paper is to identify and analyze the growth process of urban development of Urmia and its structure. Thus, we have addressed the effects of contemporary physical changes on the spatial structure of the historical district and the relationship between key elements of the historical structure to investigate the spatial coherence. We have used the Space Syntax theory to analyze the structure and spatial configuration of the city.  According to selected parameters for analyzing the urban structure during various periods, the main goal is to study the changes of values and the performance of historical texture through the analysis of the elements of urban spatial structure and the output spatial parameters of this theory.
Methodology
This is a descriptive, quantitative and a comparative research in methodology. In this study, the Urmia city and its historical district is analyzed with the Space Syntax method using AutoCAD, Depth map and ArcGIS. In order to study the spatial structural changes of Urmia city and its impact on the spatial structure of the historic core of the town, based on available documents and maps, four main periods of physical evolution of the city, i.e., the years of 1933, 1976, 1994, 2016, have been considered for analysis of its structure through the space syntax theory. After the parameters and analytical maps of the space syntax were analyzed by the comparison of the periods, validity changes have been assessed. These are considered as the most important concepts in this method to study four factors of coherence and coordination of the structure of the historical district, assessment of value and importance of historical orders and its main elements and the manner of distributing activities in the range.
Results and discussion 
The results of this research have revealed that the lowest deviation and the highest amount of affiliation and thus urban coherence is related to 1933 following physical changes of the city with reduction of structural integrity. The values of urban affiliation in historical range during the four periods indicate that the average historical context of the city is less than that of the city affiliation. This implies that the internal structure of this area has not been related to these axes. The changes in the values of the inter-connection of the main historical orders have been studied for structural analysis of the main axes.
The spatial physical value of the axis is degraded to inferior position, because both the average value of the interconnection of each axes and also the average difference between the axes are declined compared with previous periods. In the subsequent analysis, public spaces containing historical market and the main fields of the historical core (The Velayat-faqih and Ayalat square) and the central mosque of the city have been considered as the main religious element in the texture. Integration of factors shows that until 2016, the extent of the interconnection of the main historical spaces has been reduced as one of the major city activity centers. The next criterion examines the overlaps of the most integration axes with the active and attractive users of the cities and their relationship.
Conclusion  
According to the results of this research, it was revealed that the performance and historical coherence and its relation to the structure of the city have been reduced under the influence of physical changes over the time. The internal structure of this range could not be mingled with the overall structure of city. A large part of identity values and physical texture affected by these changes have been lost. The spatial continuity of main elements and the functional significance of historical orders have been weakened under the influence of the changes.  This indicates that the rapid physical changes in the recent years had negative effects on the spatial structure of historical range of Urmia city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Structure
  • urban space
  • space syntax
  • Urmia
  • historical district
1. احمدی‌فرد، نرگس، مشکینی، ابوالفضل و اصغر نظریان، 1385، بررسی روند تغییرات کالبدی و کارکردی بافت قدیمی شهر تهران با تأکید بر ناحیة 4 منطقة 11، فصلنامة جغرافیایی سرزمین، سال سوم، شمارة 12، صص 26-47. 2. آذری، عباس و محمد هادی حیدرزاده، 1390، بررسی قابلیت پیادهمحوری و حمل‌ونقل انسان‌محور در منطقة تاریخی شهر تهران (با بهره‌گیری از روش Space Syntax و GIS)، دهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک. 3. بذرگر، محمدرضا، 1382، شهرسازی و ساخت اصلی شهر، نشر کوشامهر، شیراز. 4. رحمبزی، خدارحم و راضیه دولتی، 1393، بررسی تأثیر ICT برآشفتگی فضا و ساختار شهری، نمونة موردی شهر کرمان، فصلنامة مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شمارة سوم، صص 99-121. 5. رضایی، رامین و حسین شمس، 1393، بررسی مشکلات بافت تاریخی کلان‌شهر ارومیه با رویکرد ترافیک شهری، کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعة پایدار، تهران، صص 1-9. 6. ریسمانچیان، امید و سایمون بل، 1389، بررسی جداافتادگی فضایی بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران به روش چیدمان فضا، فصلنامة باغ نظر، سال هشتم، شمارة 17، صص 69-80. 7. صادقی، سارا، قلعه‌نویی، محمود و صفورا مختارزاده، 1392، بررسی تأثیر طرح‌های توسعة شهری معاصر بر ساختار فضایی هستة تاریخی شمال شهر اصفهان، فصلنامة علمی-پژوهشی مطالعات شهری، سال سوم، شمارة 5، صص 3-12. 8. عباس‌زادگان، مصطفی، مختارزاده، صفورا و رسول بیدرام، 1391، تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و توسعه‌یافتگی محلات شهری به روش چیدمان فضا (مطالعة موردی: شهر مشهد)، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، شمارة 14، صص 42-63. 9. ـــــــــــــــــ 1391، نگاهی ساختاری به اصلاح شبکة معابر در بافت‌های فرسوده جهت حل مشکل نفوذپذیری و انزوای فضایی این محلات؛ نمونة موردی: بافت‌های فرسودة شهر مشهد، فصلنامة مدیریت شهری، سال دهم، شمارة 30، صص 163-178. 10. عباسزادگان، مصطفی، 1381، روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری با نگاهی به شهر یزد، فصلنامة مدیریت شهری، سال سوم، شمارة 9، صص 64-115. 11. عباسزادگان، مصطفی و عباس آذری، 1390، سنجش معیارهای موثر بر ایجاد محورهای پیاده مدار با بکارگیری سیستم اطلاعات مکانی و چیدمان فضا، فصلنامه علمی و پژوهشی معماری و شهرسازی ایران، سال اول، شماره 4، صص 55- 68. 12. یزدانفر، عباس، موسوی، مهناز و هانیه زرگر دقیق، 1388، تحلیل ساختار فضایی شهر تبریز در محدودة بارو با استفاده از تکنیک اسپیس سینتکس، ماهنامة بین‌المللی راه و ساختمان، سال هفتم، شمارة 9، صص 58-69. 13. Fainstein, S., and Campbell, S., 1997, Readings in Urban Theory, Blackwell Publishers. 14. Hillier, B., 2007, Space is the Machine (Electronic Edition), Press Syndicate of the University of Cambridge. 15. Kubat, A. S, et al., 2004, A New Urban Planning Approach for the Regeneration of a Historical Area from Istanbul's Central Business District, An International Conference on Globalism and Urban Change City Futures, Chicago. 16. Raford, N., and Ragland David R., 2003, Space Syntax: An Innovative Pedestrian Volume Modeling Tool for Pedestrian Safety, This Paper is Posted at the Scholarship Repository, University f California, Http://Repositories.Cdlib.Org/Its/Tsc/UCB-TSC-RR-2003-11. 17. Abbaszadegan, M., and Azari, A., 2011, Integrating GIS and Arrangement of Space Syntax to Identify Areas of Social Vulnerability Case Study: Tehran, Iran, PP. 2-18. (In Persian) 18. Abbaszadeghan, M., Mokhtarzadeg, S., and Bidram R., 2012, Analysis of the Relationship Between Spatial Structure and Development of Urban Neighborhoods by Space Syntax Method (Case Study: Mashhad), Urban and Regional Studies and Research, Vol. 4, No. 14, PP. 43-62. (In Persian) 19. Abbaszadeghan, M., Mokhtarzadeg, S., Bidram R., 2012, Structural Modification of the Network in the Damaged Area to Solve the Problem of Permeability and Spatial Isolation of This Community, Case Study: Distressed Areas of Mashhad, Journal of Urban Management, Vol. 10, No. 30, PP. 163-178. (In Persian) 20. Abbazzadeghan, M., 2002, Space Syntax Method in the Process of Urban Planning with a View to Yazd, Journal of Urban Management, Vol. 3, No. 9, PP. 64-115. (In Persian) 21. Ahmadi Fard, N., Meshkini A., and Nazarian A., 2006, Check the Physical and Functional Changes in the Old City Tehran Stressing the District 4 District 11, Quarterly Territory Geographical, Vol. 3, No. 12, PP. 26-47. (In Persian) 22. Azari, A., and Heydarzadeh, M. H., 2011, Checking Pedestrian-Oriented and Transit-Oriented People in the Historic District of Tehran (by Space Syntax and Gis), Tenth International Conference on Transportation and Traffic Engineering. (In Persian) 23. Bazregar, M., 2003, Urbanism and the Main Structure of the City, Publish of Kushamehr, Shiraz. (In Persian) 24. Rahmbezi, K. H., and Dolati, R., 2015, The Effect of ICT on the Chaos of Urban Space and Structure Case Study: Kerman, Studies of Urban Planning, Vol. 1, No. 3, PP. 99-121. (In Persian) 25. Rezayi, R., and Shams H., 2015, Review Problems the Historical District of Urmia with the Approach of Urban Traffic, National Conference on Urban Planning, Urban Management and Sustainable Development, Tehran, PP. 1-9. (In Persian) 26. Rismanchian, A., and Bell S., 2010, Study of Spatial Separation of Worn out Tissues in the Structure of Tehran City by Method of Space Syntax, Journal of Bagh Nazar, Vol. 9, No. 17, PP. 69-80. (In Persian) 27. Sadegi, S., Gale Noyi, M., and Mokhtarzadeh S., 2013, Effect of Contemporary Urban Development Plans on the Spatial Structure of the Historic Core of The Northern City of Isfahan, Journal - Urban Studies, No. 3, Pp. 12-3. (In Persian) 28. Yazdanfar, A., Mousavi, M., and Zarghar Daghig, H., 2009, Analysis of the Spatial Structure of the City of Tabriz in the Range Barrow by Using the Techniques Space Syntax, Journal Abadi, Vol. 7, No. 67, PP. 72-77.