ارزیابی کمی توانمندی‏ ها و اولویت‏ های توریستی باغ‏ های ایرانی در نواحی خشک

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ‏ریزی شهری، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

2 دانش ‏آموختة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‏ ریزی شهری، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دانش ‏آموختة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ‏ریزی شهری، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

جاذبه ‏های طبیعی و از جمله باغ‏ ها از پتانسیل‏ های بالایی در جذب گردشگر برخوردارند. ارتباط و نزدیکی این جاذبه ‏ها با جاذبه ‏های تاریخی، که عمدتاً درون باغ‏ ها نیز هستند، اهمیت آن‏ها را دوچندان می‏ کند. استان کرمان، که یکی از استان‏ های واقع‏ شده در نواحی خشک ایران است، دارای باغ‏ های زیادی است. هدف از این پژوهش ارزیابی توانمندی باغ ‏های شهرستان کرمان در جذب گردشگر با استفاده از مدل پرالونگ است و عیار گردشگری هر باغ از میانگین چهار شاخص «زیبایی ظاهری»، «علمی»، «تاریخی- فرهنگی»، و «اجتماعی- اقتصادی»، که در پنج سطح متفاوت نمره ‏دهی می‏ شوند، به‏ دست می ‏آید. در جمع ‏آوری اطلاعات نیز از روش‏ های کتابخانه ‏ای، اسنادی، و پیمایشی استفاده شده است. به ‏منظور بررسی دقیق و امتیازدهی در طی مراحل پژوهش، ضمن بررسی منطقه، از فعالان حوزة گردشگری در استان و همچنین استادان گروه برنامه ‏ریزی و مدیریت گردشگری استفاده و چهار باغ شازده ماهان، بیرم‏آباد، باغ‏موزة هرندی، و فتح‏آباد برای این تحقیق انتخاب شده‏اند. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که از نظر عیار گردشگری باغ شازده با امتیاز 7/0 رتبة اول را به خود اختصاص داده است. با توجه به آمار وزارت میراث ‏فرهنگی، گردشگری، و صنایع‏ دستی و یافته ‏های مدل پرالونگ، در جذب گردشگر، باغ شازده در رتبة اول و باغ ‏های فتح ‏آباد، هرندی و بیرم ‏آباد در رتبه ‏های بعدی قرار دارند. از نظر زیبایی، بیشترین امتیاز را باغ شازده به دلیل وجود درختان کهن‏سال، جریان آب، و ساختمان زیبا کسب کرده است. از لحاظ ارزش علمی باغ ‏موزة هرندی با امتیاز 69/0 رتبة اول را در اولویت‏ بندی کسب کرده است که از دلایل آن می‏ توان به وجود موزة باستان‏ شناسی (آثار ارزشمندی در آن نگهداری می ‏شود) اشاره کرد. به‏ طور کلی بر اساس مدل تحقیق در چهار باغ مورد مطالعه، امتیاز ارزش تاریخی- فرهنگی (75/0) و ارزش زیبایی ظاهری (74/0) بسیار بالاتر از امتیاز ارزش‏ های اجتماعی- اقتصادی (52/0) و علمی (55/0) است که نشان از زیبایی باغ‏های مورد مطالعه و همچنین ارزش تاریخی آن‏ها دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Quantitative Evaluation of the Tourism Capabilities and Priorities of Persian Gardens in Arid Areas

نویسندگان [English]

  • Behnam Moghani Rahimi 1
  • Hamid Soltaninejad 2
  • Soroush Khalili 3
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran
2 Master of Geography and Urban Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Master of Geography and Urban Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract:
Natural attractions, including gardens, have great potential for attracting tourists. The connection and proximity of these attractions with historical attractions, which are mainly inside the gardens, doubles their importance. Kerman province, which is one of the provinces located in the arid regions of Iran, has many gardens. The purpose of this study is to evaluate the ability of gardens in Kerman County to attract tourists using Pralong model and the tourism grade of each garden is obtained from the average of four indicators: "Physical beauty", "Scientific", "Historical-cultural" and "Socio-economic" which are scored in five different levels. Library, documentary and survey methods have been used in data collection. In order to accurately evaluate and score during the research process while surveying the region, tourism activists in the province as well as professors of the Tourism Planning and Management Department were used and four gardens of Shazdeh Mahan, Beyromabad, Harandy Garden Museum and Fathabad were selected for this research. The results show that in terms of tourism standard, Shazdeh Garden has a first rank with a score of 0.7. According to the statistics of the "Ministry of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism" and the Pralong model, in attracting tourists, Shazdeh Garden is in the first place and Fathabad Garden, Harandy Garden Museum and Beyromabad Garden are in the next ranks. In terms of beauty, Shazdeh Garden has gained the most points due to the presence of old trees, water flow and beautiful building. In terms of scientific value, Harandy Garden Museum has gained the first rank in the ranking with a score of 0.69, one of the reasons for which is the existence of an archaeological museum (valuable works are kept in it). In general, based on the research model in the four studied gardens, the score of historical-cultural value (0.75) and aesthetic value (0.74) is much higher than the score of socio-economic values (0.52) and scientific (0.55) which shows the beauty of the studied gardens and also their historical value.

Materials and Methods:
The present study has been carried out with the aim of application-development and based on field evaluations and also the study of historical documents and by applying one of the common models in the evaluation of geotourism potentials of the regions (Pralong method). The reason for choosing the Pralong model in the forthcoming paper among other similar methods is that this model has a marvelous performance in attracting tourists due to considering different aspects and capabilities of tourism sites. Accordingly, first, through library studies, by reviewing the sources and documents related to the subject and area under study, the required information and data have been collected. Then, by examining topographic maps and field visits, the gardens and the location of the studied geomorphosites were identified and displayed by ArcGIS 10.8 software. It is worth mentioning that the tourism grade of each garden has been obtained from the average of four indicators: "Physical beauty", "Scientific", "Historical-cultural" and "Socio-economic" which are scored in five different levels.

Discussion and Results:
Identifying the studied areas is the first step that has been considered in this section and after that, based on the opinions of tourism activists in Kerman province and also professors of tourism planning and management, valuation has been done using the relevant model. To determine the tourism value of Kerman province, the average of four criteria of physical beauty, scientific, cultural-historical and socio-economic has been used. Each of the values scored according to its own criteria in five different levels and finally the grade of that value obtained from the average score of the criteria of that value. According to the result, Beyromabad Garden has the lowest score, the main reason is that the garden is not open to the public and the highest score is given to Shazdeh Garden, which shows its beauty and importance at the international level. And its inclusion in the UNESCO World Heritage has added to its importance. According to the experts, the ranking of gardens in Kerman province is as follows:
1) Shazdeh Mahan Garden;
2) Fathabad Garden;
3) Harandy Garden Museum;
4) Beyromabad Garden.

Conclusion:
According to experts and Pralong model, in general, Shazdeh Garden is in the first place and Fathabad Garden, Harandy Garden Museum and Beyromabad Garden are in the next ranks of tourism destinations. In terms of beauty, Shazdeh Garden has gained the most points due to the presence of old trees, water flow and superb buildings. In terms of the scientific value of the garden, Harandy Garden Museum with a score of 0.69 has gained the first rank in prioritization, which is due to the existence of the archaeological museum, which has many valuable historical monuments. The results of this research show that Shazdeh Garden has a higher score than the other three gardens, which has a high value in terms of "tourism" as well as "utilization". Beyromabad Garden also has the lowest score, because it is not possible for tourists to visit this garden at the moment. Conforming to the four studied gardens, the score of historical-cultural value (0.75) and the value of physical beauty (0.74) is much higher than the score of socio-economic (0.52) and scientific values (0.55) which shows the beauty of the studied gardens and also their historical value. Examining the researches that have been done on this subject before, we find that in the past, the purpose of building Persian gardens was to produce happiness and joy, and the use of most of these gardens has been recreational. So far, researchers have made interesting comparative comparisons of gardens and described the role of gardens in Persian culture, but none of them specifically address the gardens of the arid areas and the four gardens mentioned in this paper, located in Kerman province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Desert region
  • Iranian garden
  • Kerman
  • Pralong method
  • Tourism
  1. آدینه‏فر، عاطفه، 1393، باغ ایرانی و تأثیرات آن در گردشگری، اولین همایش ملی توریسم و گردشگری سبز.
  2. آریانپور، علی‏رضا، 1365، پژوهشی در شناخت باغ‏های ایران و باغ‏های تاریخی شیراز، تهران: نشر فرهنگسرا.
  3. آزمون، فیروزه و معینی، مهدیه، 1397، تحلیل کیفیت فضایی باغ شاهزاده ماهان بر اساس تئوری حرکت و ارزیابی تصویر ذهنی مخاطبان، پژوهش‏های معماری و محیط، 1(1)، 27-40.
  4. احسانی، امیرهوشنگ، 1394، گردشگری کاربردی (مفاهیم و مدل‏ها)، تهران: نشر دانشگاه تهران.
  5. امین‏ بیدختی، علی‏اکبر؛ جعفری، سکینه و سلطانی‏‏نژاد، مهدیه، 1396، نقش میانجی مدیریت و برنامه‏ریزی در رابطة بین نقش منابع، جامعه، و گردشگری با توسعة پایدار اکوتوریسم، جغرافیا و توسعه، 15(48)، 39-58.
  6. انصاری، مجتبی و محمودی‏نژاد، هادی، 1386، باغ ایرانی تمثیلی از بهشت با تأکید بر ارزش‏های باغ ایرانی دوران صفوی، هنرهای زیبا، 29(29).
  7. پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی، 1393، گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، تهران: سمت.
  8. پورمند، حسن‏علی و کشتکار قلاتی، احمدرضا، 1390، تحلیل علت‏های وجودی ساخت باغ ایرانی، هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 3(47)، 51-62.
  9. خاکساری، علی و دهقانی، معصومه، 1393، ظرفیت گردشگری ماجراجویانه در کویرهای ایران با استفاده از تکنیک W.O.T، مطالعات مدیریت گردشگری، 9(27)، 1-22.
  10. خبازی، مصطفی؛ فهیمی‏فر، اصغر؛ اشتهاردیان، احسان‏الله؛ نوحه‏سرا، مریم و روحانی‏فرد، زهره، 1394، روش ارزیابی ژئوتوریسم چشمه‏های آب‏گرم به روش پرالونگ اصلاح‏شده (مطالعة موردی: آب‏گرم جوشان کرمان)، نقش جهان- مطالعات نظری و فناوری‏های نوین معماری و شهرسازی، 5(3)، 18-28.
  11. خیاط مقدم، میترا؛ ایرانی بهبهانی، هما و دارابی، حسن، 1396، باززنده‏سازی باغ نشاط شهر فیروزه بر اساس مستندات تاریخی و محیطی، پژوهش‏های باستان‏شناسی ایران، 7(15)، 219-238.
  12. داعی پاریزی، ندا، 1395، پژوهشی در زمینة پیشینة تاریخی، خصوصیات، و منظر باغ هرندی شهر کرمان، پژوهش‏های منظر شهر، 3(5).
  13. سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی استان کرمان، 1399، گزارش اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی استان کرمان سال 1397، کرمان: دفتر تحقیقات و معیارهای فنی.
  14. سلطان‏‏زاده، محمد و اشرف گنجویی، محمدعلی، 1392، وجوه تمایز و تشابه باغ بیرم‏آباد و فتح‏آباد کرمان با یکدیگر و باغ ایرانی، باغ نظر، 10(25)، 79-88.
  15. شایان، سیاوش؛ شریفی‏کیا، محمد و زارع، غلام‏رضا، 1389، ارزیابی توانمندی ژئومورفوتوریستی لندفرم‏ها بر اساس روش پرالونگ مطالعة موردی: شهرستان داراب، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1(2)، 73-91.
  16. صابری‏فر، رستم؛ کرم‏پور، اقدس و حلاج مقدم، حمید، 1393، ضرورت شناسایی و حفاظت از فضاهای سبز مبتنی بر شرایط محلی و منطقه‏ای ایران (نمونۀ موردی: باغ اکبریه بیرجند)، محیط‏شناسی، 40(4)، 1083-1098.
  17. قنواتی، عزت‏الله؛ کرم، امیر و فخاری، سعیده، 1391، مروری بر روند تحولات ژئوتوریسم و مدل‏های مورد استفادة آن در ایران، فصل‏نامة جغرافیایی سرزمین، 9(2)، 77-93.
  18. کمالی، محمدرضا، 1389، بررسی معماری دورة قاجار، دانش مرمت و میراث فرهنگی، 6(5).
  19. متدین، رضا و متدین، حشمت‏الله، 1394، لزوم ایجاد باغ ایرانی، هنر و تمدن شرق، 3(7)، 19-26.
  20. مختاری، داود، 1389، ارزیابی توانمندی اکوتوریستی مکان‏های ژئومورفیکی حوضة آبریز آسیاب خرابه در شمال غرب ایران به روش پرالونگ (Pralong)، جغرافیا و توسعه، 8(18)، 27-52.
  21. مغانی رحیمی، بهنام، 1383، پتانسیل­های توریستی شهر فیروزآباد، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه اصفهان.
  22. نجیمی، نجیم؛ مقتدری، قاسمعلی و حاتمی بهمن بیگلو، خداکرم، 1392، بررسی عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی گردشگری (مطالعۀ موردی: گردشگران خارجی شهر شیراز)، نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 5(4)، 101-110.
  23. نکویی صدری، بهرام، 1398، مبانی زمین گردشگری: با تأکید بر ایران (نسخة 4)، تهران: سمت.
  24. نیلی، ریحانه؛ نیلی، رعنا و امین‏زاده، بهناز، 1392، شفابخشی در منظرسازی باغ‏های دورة قاجار، آرما‏ن‏شهر، 6(11)، 167-180.
  25. یاری، فهیمه و هورشناس، راضیه، 1396، معماری ایرانی و نگرش به رمزاندیشی در طراحی باغ‏های ایرانی: نمونة موردی «باغ ارم شیراز»، مهندسی ساختمان و علوم مسکن، 11(21)، 49-55.
  26. Dowling, Ross and Newsome, David, 2006, Geotourism (1 ed.). Routledge.
  27. Khalili, Soroush; Moridsadat, Pegah and Soltaninejad, Hamid, 2020, Toward Sustainable Rural Ecotourism Evolution: The Case Of Kiskan, Iran, GEOGRAPHY, ENVIRONMENT, SUSTAINABILITY, 13(3), 39-48.
  28. Pereira, P.; Pereira, D. and Caetano Alves, M. I., 2007, Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal). Geographica Helvetica, 62(3), 159-168.
  29. Pralong, Jean-Pierre, 2005, A method for assessing tourist potential and use of geomorphological sites. Morphologie, 11(3), 189-196.