Locate and Prioritize Urban Parks Using GIS and TOPSIS Model (The Case Study: Alashtar City)

فضای سبز شهری از مهم‎ترین کاربری‌های شهری است که از آن همانند شش‌های تنفسی شهرها یاد می‌کنند. این کاربری می‌تواند بیشترین نقش را در تغییر هوای شهر و شادابی مردم داشته باشد؛ پس این کاربری می‌بایست مؤلّفه‌هایی چون امکانات، زیبایی، امنیّت، دسترسی راحت، توزیع مناسب در سطح شهر و مساحت مناسب داشته باشد تا بتواند نقش خود را به‌درستی انجام دهد و مورد استقبال خانواده‌ها قرار گیرد. شهر الشتر ازجمله شهرهایی است که پارک‎های آن از لحاظ داشتن مؤلّفه‌های یاد شده در وضعیّت مناسبی نیست و همین مسئله باعث شده که برخی از پارک‎های آن نقش گذرگاهی به خود بگیرند و با استقبال خانواده‎ها روبه‎رو نشود. هدف مقاله‎ی حاضر، اولویّت‎بندی پارک‎های شهر با توجّه به مؤلّفه‌های داشتن امکانات، زیبایی، امنیّت، دسترسی راحت، توزیع مناسب در سطح شهر و میزان مساحت است. در این پژوهش از روش TOPSIS و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS)) استفاده شده است؛ بر این اساس، هر کدام از پارک‎های شهر از لحاظ مؤلّفه‌های گفته شده، مورد مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اولویّت‌بندی پارک در شش گام TOPSIS انجام گرفته است. در مرحله‎ی دوم، داده‌های اطلاعاتی مؤلّفه‌های یاد شده از هر پارک به GIS وارد شده تا اولویّت‌بندی پارک‎ها از این روش نیز انجام شود. در مرحله‎ی سوم، نتایج حاصل از مدل TOPSIS و GIS با هم ترکیب شده و نتایج نهایی بهترین پارک شهر و اولویّت‌بندی پارک‎ها به‎دست آمده است. نتایج نشان می‌دهد، که پارک شهید استویی با رتبه (CL) 783/0 بهترین و در اولویّت نخست قرار دارد، پارک صخره‌ای با رتبه‎ی 743/0 در اولویّت دوم، پارک شهید رجایی با رتبه‎ی 591/0 در اولویّت سوم و پارک شهید باهنر با رتبه‎ی 170/0 در اولویّت چهارم قرار گرفته است. با استفاده از GIS و از پیوند نقشه‌های وزن‎دهی ‎شده با توجّه به میزان اهمّیّت معیارهای مورد نظر، نقشه‎ی نهایی حاصل شده که در آن پارک شهید استویی با 80 % شرایط، پارک صخره‌ای با 70 % شرایط، پارک شهید رجایی با 60 % شرایط و در آخر پارک شهید باهنر با40 % شرایط اولویّت‌بندی‎شان مشخّص شد. بنابراین استفاده از مدل‎های کاربردی و توانمند‌های GIS می‌تواند ما را در استفاده‎ی بهتر و مناسب‌تر از کاربری‌های زمین شهری و آماده‎کردن کاربری‌های دیگر بهره‌مند کند و از دوباره‎کاری‌ها که هزینه‎ی جاری شهرها را افزایش می‎دهد بی‌نیاز کند.