ارزیابی وضعیت مسکن در محله‌های شهر بناب با استفاده از تحلیل خوشه‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت‌مدرس

2 مربی گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

برنامه‌ریزی‌های نامطلوب و توزیع ناعادلانة منابع مالی و انسانی، مسائل عمده‌ای را با ابعاد گوناگون و پیچیده، در روند توسعه‌یافتگی شهرها به‌خصوص شهرهای کوچک ایجاد کرده است. مسکن به‌عنوان موضوعی چندبعدی، تأثیر بسزایی بر توسعه‌یافتگی شهرها دارد و از مهم‌ترین نیازهای انسان به­شمار می‌رود. در ارزیابی توسعه‌یافتگی شهرها در بخش مسکن، گام نخست شناخت وضع مسکن در شهرهاست. این امر، زمینة مناسب برای ارائة راهبردها و به‌کارگیری برنامه‌های مناسب توسعة مسکن و نیز توسعة یکپارچة ناحیه‌ای و تحلیل وابستگی سکونتگاه‌های انسانی را در نواحی فراهم می‌آورد. براین‌اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل شاخص‌ها و تعیین عوامل مؤثر بر توسعة محله‌های شهر بناب و سطح‌بندی هریک از محله‌هاست. بدین­منظور، بررسی شاخص‌های کمی، جمعیتی و کالبدی مسکن انجام گرفت و اطلاعات مربوط به آن‌ها برای شانزده محلة شهر بناب جمع‌آوری شد. پژوهش به روش تحلیل خوشه‌ای با استفاده از تکنیک‌های آماری SPSS انجام گرفت. مطابق نتایج، بیشتر محله‌ها در خوشة اول (محله­های توسعه‌یافته) هستند؛ یعنی بالاترین مطلوبیت مسکن را دارند. محله‌های 2، 14 و 15 در خوشة دوم وضعیت نسبتاً مطلوب، محلة 4 در خوشة سوم وضعیت نسبتاً نامطلوب و محلة 8 در خوشۀ چهارم وضعیت نامطلوب دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessment of housing in Bonab Districts by Cluster Analysis

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Meshkini 1
  • Mohammad Ali Khaliji 2
1
2 Young Researchers and Elite Club, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz، Iran
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
Housing is more than a mere physical shelter and be included all public facilities and services necessary to live better human being and be sure to provide a relatively long tenure. In Persian Housing means place of peace and quiet. Residential space in underlying a safe and healthy family environment. Today, despite the development of technology and communication, environmental and climatic conditions in human are effective to create the proper environment and affordable housing. Housing is considered as the most basic human needs of the smallest settlements and leading constituent element of geographic phenomena. The Rapid process of urbanization in developing countries and the housing crisis in cities cuse the spreading slums and informal settlements in most of these cities. Currently providing adequate shelter, services and municipal facilities are the major problems of the urban population that is increasing in countries. The more extensive housing are studied the plan has caused from different perspectives including architecture, construction techniques, residential facilities, buildings, land and building costs, housing credits, etc.
Iran's policy is planned based on two factors: demand and supply of housing. Countries that are faced with housing shortages public housing units in terms of quantity and quality are very important. But gradually the housing problem is reduced. Private ownership of manufactured housing by the private sector is flourishing. Therefore, the main residential use of space to provide the most basic needs of the people that have varying the human In the Urban Spaces. For more than a sense of public space transfer the social and economic dimensions. Thus the main problem that Bonab is facing with, Underdevelopment of quality and quantity of housing. The purpose present study is analysis of indicators, factors causing. Thus the development of Bonab and grading of each of the districts has been done.


Methodology
This research is applied research in which the researcher observed and analysis the districts in different ways along with the identification of capacity development of constraints or obstacles as well as it looks. In the meantime to achieve the necessary information for housing needs study and review of documents and information in relevant organizations such as Municipality, the Roads and urbanism organization and Statistical centers is paid. In this paper, cluster analysis is used to evaluate studies. Cluster analysis is a statistical method to identify homogeneous groups or clusters and includes an extensive set of techniques is designed to find a group of similar items in the data set. Cluster analysis or clustering is the task of grouping a set of objects in such a way that objects in the same group (called a cluster) are more similar (in some sense or another) to each other than to those in other groups (clusters). It is a main task of exploratory data mining, and a common technique for statistical data analysis, used in many fields, including machine learning, pattern recognition, image analysis, information retrieval, and bioinformatics. Cluster analysis itself is not one specific algorithm, but the general task to be solved. It can be achieved by various algorithms that differ significantly in their notion of what constitutes a cluster and how to efficiently find them. Popular notions of clusters include groups with small distances among the cluster members, dense areas of the data space, intervals or particular statistical distributions.

Results and discussion
It can be seen that the land allocations hasty in recent decades in Bonab. Loss of management in land allocations has caused vast dimensions of urban land in the marginal zone, which entrusted to various species. In addition to ensuring the exploitation of urban land, followed a lot of targets. Based on this inconsistency today are seeing the development of city with surrounding villages which results in many problems in the housing sector In new towns and neighborhoods. The housing sector in Bonab has numerous weaknesses and shortcomings, that both related the quantity and the quality. What is certain the housing situation in our country due to urban development in the last century. Wrong policies Planning, Liquidation shortages, Unwillingness of the private sector In financing for housing low-income groups, Lack of policies and laws limiting recurrent transactions of land and housing, High percentage of low-quality housing and standard cause and difficulties in this section. Therefore, planning should be done in such a way that these threats can be turned into opportunities.

Conclusion
What results from this analysis are based on cluster analysis revealed in assessing housing conditions in Bonab several significant point is very impressive:
The first: Maintain the social context and of features rural and urban In terms of ethnic proximity and family ties in the neighborhood, Where most houses have been constructed as a single unit.
Second: The growth and development by increasing the number of residential units to be connected in the same situation occurs.
Third: Environmental factors, natural and unnatural elements in BONAB particularly, access and communication status as a focal point at the junction of North West Tabriz At the entrance of the provincial capital. With creating interest in the field of housing for residents in parts of low slope and plain to the East and North, it has been effective. Calculating the area of each residential neighborhoods and prioritize them based on cluster analysis was attempted. The analysis results indicate that most neighborhoods in the first cluster housing have the highest status utility (developed), quarters of 2, 14 and 15 in the rankings heading the second the relatively favorable relatively poor in the third and fourth quarters cluster, quarters 8 in the fourth are relatively poor. Also the quarter 4 and 8 are not in good condition, this can cause the development of Bonab from the north to Tabriz, in recent decades due to uneven expansion and sprawl of Bonab neighborhoods are not in good condition

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land Use
  • Housing
  • Districts
  • Cluster Analysis
  • Bonab
آسایش، حسین و علیرضا استعلاجی، 1382، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای مدل‌ها، روش‌ها و فنون، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری، شهرری.
مهندسین مشاور نقش محیط، ‌1388، طرح جامع مسکن استان آذربایجان شرقی، انتشارات سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان شرقی.
حاجی­پور، خلیل و اسفندیار زبردست، 1384، بررسی، تحلیل و ارائۀ الگویی برای نظام شهری استان خوزستان، مجلۀ هنرهای زیبا دانشگاه تهران، شمارۀ 23، 5- 14.
گلدسته، اکبر، 1390، SPSS 6 راهنمای کاربران، جلد دوم، چاپ سوم، انتشارات حامی مرکز فرهنگی، تهران.
هاشم­زاده همایونی، مهرداد، 1379، زمین شهری، کالا یا ثروت همگانی، مجموعه مقالات همایش زمین و توسعۀ شهری، چاپ اول، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
ملکی، سعید و حجت، شیخی، 1388، تحلیل و طبقه‌بندی شاخص‌ها و تعیین اولویت‌های توسعه در استان‌های کشور با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای، نشریۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 29، 86-61.
معین، محمد، 1362، فرهنگ فارسی، چاپ پنجم، انتشارات امیرکبیر، تهران.
مشکینی، ابوالفضل، ژیلا، سجادی و اکرم تفکری، 1390، تأثیر سیاست‌های واگذاری زمین و مسکن دولتی در گسترش کالبدی شهرهای ایران (نمونۀ موردی: شهر کرمانشاه)، جغرافیا و توسعه، شمارۀ 23، صص 47-67.
مهدی­زاده، جواد، 1379، برنامه‌ریزی کاربری زمین از دیدگاه توسعۀ پایدار، مهندس مشاور فرنهاد، تهران.
حکمتی فرید، صمد، 1382، رتبه‌بندی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی از نظر توسعه، چاپ اول، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی، تبریز.
پورمحمدی، محمدرضا، 1382، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
مستوفی‌الممالکی، رضا و ابراهیم رستم گورانی، 1388، بررسی عوامل مؤثر بر کاربری اراضی مسکونی در شهر قشم با استفاده از الگوهای فرایند تحلیل سلسله مراتبی و درجه‌بندی مؤلفه‌ها، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه، شماره 13، صص 81- 107.
مؤمنی منصور و علیرضا شریفی سلیم، 1391، مدل‌ها و نرم‌افزارهای تصمیم‌گیری چند شاخصه، چاپ دوم، انتشارات مؤمنی.
شمس، مجید, رحمانی، امیر و عبدالله مسلسل، 1394، ارزیابی توسعه‌یافتگی بخش مسکن در سطوح ناحیه‌ای با بهره‌گیری از مدل تحلیل عاملی مطالعة موردی: ناحیة میانی استان همدان، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، سال 47، شمارۀ 3، صص 493- 505.
سرایی، محمدحسین، 1388، بررسی علل رها ماندن اراضی واگذاری با کاربری مسکونی در شهر یزد، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهر و منطقه‌ای، شمارۀ 3، 43- 70.
سعیدنیا، احمد، 1382، کتاب سبز شهری، چاپ دوم، انتشارت سازمان شهرداری‌های کشور، تهران.
پورمحمدی محمدرضا، 1385، برنامه‌ریزی مسکن،‌ چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران.
مرکز آمار ایران، 1385- 1390،، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، سالنامۀ آماری استان آذربایجان شرقی، آذربایجان شرقی، تبریز.
ذاکر حقیقی، کیانوش، مسلسل، عبداله و امیر رحمانی، 1391، ارزیابی سطوح توسعه‌یافتگی بخش مسکن در مناطق جنوبی استان همدان با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شمارۀ 6، صص 69- 79.
زیاری، کرامت­اله، قرخلو، مهدی و محمدحسین جان­بابانژاد طوری، 1389، مقایسۀ تطبیقی شاخص‌های کمی و کیفی مسکن شهر بابل با نقاط شهری کشور با تأکید بر شهر سالم، تحقیقات جغرافیایی، سال 25، شمارۀ 97، صص 83- 116.
زیاری، کرامت­اله، 1381، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، دانشگاه یزد، یزد.
ضرابی، اصغر، موحدی، سعید و حمیدرضا رخشانی­نسب، 1389، کاربرد مدل تحلیل خوشه‌ای در تحلیل فضایی اکوتوریسم (مطالعۀ موردی: اکوتوریسم سیستان)، نشریۀ علوم محیطی، شمارۀ 4، صص 203- 220.
شیرانی،‌ حسین، 1386، ساماندهی مکان،‌ چاپ دوم، انتشارات دانش­آفرین، شهر تهران.
مهندسین مشاور فضا طرح ایلیا،‌ 1387، طرح هادی روستای زاوشت، انتشارات بنیاد مسکن استان آذربایجان شرقی.
اصغری­مقدم، محمدرضا، 1384، درآمدی بر جایگاه مطالعات عوامل طبیعی در برنامه‌ریزی روستایی، چاپ اول، انتشارات سرا، تهران.
Asghari Moghaddam, M.R., 2005, An Introduction to the Role of Natural Factors in Rural Planning, Sara. (In Persian)
Asayesh, H. and Estelaji, A, R., 2003, Principles and Methods of Regional Planning Models, Methods and Techniques, 1st Edition, Islamic Azad University, Shahre Rey. (In Persian)
Comprehensive Housing Plan Consulting Engineers, 2009, Tehran, Ministry of Roads and Urban Planning, East Azarbaijan. (In Persian)
Faza Tarh Ilia Consulting Engineers, 2008, Project Conductor Zavosht Village, Housing Foundation of Islamic Revolution East Azarbaijan. (In Persian)
Goldasteh, A., 2011, SPSS 6 User Guide, Vol. II, 3rd Edition, Cultural Center, Tehran. (In Persian)
Hajipour, K. and Zebardast, E., 2005, Review, Analyze and Provide a Model for Urban System in the Province of Khuzestan, Journal of Fine Arts of Tehran University, No. 23, PP. 5-14. (In Persian)
Hashemzadeh Homayouni, M., 2000, Urban Land, Public Good or Wealth, Presented in conference on urban development, Iranian Architecture and Urban Studies. (In Persian)
Hekmati Farid, S., 2003, Ranking in East Azerbaijan Province in Terms of Development, Planning and Management of , East Azerbaijan, Tabriz. (In Persian)
Holand, S. M., 2006, Cluster Analysis, University of Georgia, and Athens.
Kalantari, K., 2008, Processing and Analysis of Data on Social, Economic, Farhng Saba, Tehran. (In Persian)
Knapp, E., 1982, Hosing Problems in Third World, University of Stuttgart.
Maleki, S. and Sheikh, H., 2009, Analysis and Classification of the Indicators and Determining Development Priorities of the Country's Provinces Account of Factor Analysis and Cluster Analysis, Geography and Planning, No. 29, PP. 86-61. (In Persian)
Mehdizadeh, J., 2000, Land Use Planning from the Perspective of Sustainable Development, Consulting Engineer of Frnahad, Tehran. (In Persian)
Meshkini, A., Sajjad, G. and Tafakori, A., 2011, Impact of Government Policies on Land Tenure, Housing and The Physical Expansion of Cities (Case Study: Kermanshah City), Geography and Development, No. 23, PP. 67-47. (In Persian)
Moein, M., 1983, Persian Culture, 5th Edition, Amir Kabir, Tehran. (In Persian)
Momeni, M. and Salim, A., 2002, MADM Models and Applications, 2nd Edition, Momeni, Tehran. (In Persian)
Mostofialmamleki, R. and Gorani, E.R., 2009. Factors Affecting Residential Land in Qeshm Using Analytic Hierarchy Process Patterns and Ranking Components, Geography and Regional Development, No. 13, PP. 81-107. (In Persian)
Pourmohamadi, M.R, 2003, Urban Land Use Planning, Samt, Tehran. (In Persian)
Pourmohamadi, M.R, 2006, Housing Planning, Samt, Tehran. (In Persian)
Ramatu M. Al-Hassan, 2007, Regional Disparities in Ghana: Policy Options and Public Investment Implications, IFPRI Discussion Paper, No. 693.
Saeednia, A., 2003, Urban Green Book, 2nd Edition, Municipalities Publications, Tehran.(In Persian)
Sarai, M.H., 2009, Investigate the Reasons for the Transfer of land Being Abandoned Residential Users in Yazd, City and Regional Studies and Research, No. 3, PP. 43-70. (In Persian)
Shams, M., Rahmani, A. and Mosalsal, A., 2015, Assessment of Housing Sector Development at the Regional Level Using Factor Analysis (Case Study: Middle Region of Hamadan Province), Human Geography Research, Vol. 47, No. 3, PP. 493-505.
1-      Shia, I., 2005, New Residential Context of the Crisis in Iran's Major Cities, Social Welfare, No. 16, PP. 365-380.
Shirani, H., 2007, Accounting Place, 2nd Edition, Daneshafarin Publication, Tehran. (In Persian)
Shokrgozar A., 2006, Urban Housing Development in Iran, Grateful, Tehran. (In Persian)
Statistical Center of Iran, 2006-2011, Census of Population and Housing, East Azerbaijan Province Statistical Yearbook, Tabriz. (In Persian)
Stefan, M., 2009, Institutional Causes of Urban and Rural Sprawl in Switzerland, Land Use Policy, No. 4, PP. 919-924.
Vermunt, J.K. and Magidson, J., 2002, Latent Class Cluster Analysis, In Hagenaars, J. A. and McCutcheon, A. L. (Eds), Advances in Latent Class Analysis, Cambridge University Press.
 
Zakerhaghigi, K., Mosalsal, A. and Rahmani, A., 2012, Assess the Levels of Development of the Housing Sector in Southern Regions of the Province Using Cluster Analysis, Regional Planning, No. 6, PP. 69-79.(In Persian)
Zarabi, A., Movahedi, S. and Rakhshaninasab, H.R., 2010, Application of Cluster Analysis in the Space of Ecotourism (Ecotourism: A Case Study of Sistan), Environmental Sciences, No. 4, PP. 220-203. (In Persian)
Ziari, K., 2002, Urban Land Use Planning, Yazd University, Yazd. (In Persian)
Ziari, K., Gharakhlou, M. and Janbabanejad, M.H., 2010, Comparative Comparison of the Quantitative and Qualitative Indices of Babol City Domicile Problem with all Cities of the Country Emphasizing on Healthful City, Geographical Research, Vol. 25, No. 97, PP. 83-116. (In Persian)