ارزیابی شاخص های اجتماعی شهر های کوچک با مرتبه جمعیتی آنها: نمونه موردی نظام شهری استان ایلام

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

گروه مهندسی معماری و شهرسازی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

10.22059/jhgr.2023.343755.1008495

چکیده

شناخت و سنجش شاخص‌های اجتماعی مهم و مؤثر در پایداری شهرها، مرحله‌ای فراتر از توسعه پایدار شهری و از مهم‌ترین اقدامات برنامه‌ریزان به شمار می‌رود. این پژوهش باهدف سنجش میزان پایداری اجتماعی 21 نقطه شهری استان ایلام با استفاده از 51 شاخص اجتماعی با استفاده از روش اولویت‌بندی بر اساس مشابهت به راه‌حل ایده‌آل TOPSIS، تحلیل خوشه‌ای و بررسی رابطه ضریب همبستگی اسپیرمن بین میزان پایداری شهرها و اندازه جمعیت آن‌ها انجام‌گرفته است. روش انجام این پژوهش توصیفی– تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات آن کتابخانه‌ای است. سپس با استفاده از نرم‌افزار SPSS و کاربرد روش اولویت‌بندی بر اساس مشابهت به راه‌حل بهینه، تاپسیس، داده‌های گردآوری‌شده تجزیه‌وتحلیل شده و با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای شهرهای استان ایلام در گروه پایدار، نیمه پایدار، نیمه ناپایدار و ناپایدار سطح‌بندی شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد فقط شهر توحید، در سطح اول یا پایدار، 4 شهر میمه، لومار، سراب باغ و بدره در سطح دوم یا نیمه پایدار،10 نقطه شهری؛ سرابله، موسیان، صالح‌آباد، دلگشا، چوار، آسمان‌آباد، مورموری، پهله، دره شهر و زرنه در سطح سوم یا نیمه ناپایدار، 6 نقطه شهری ارکواز ملکشاهی، آبدانان، مهران، ایلام، ایوان و دهلران در سطح چهارم یا ناپایدار قرارگرفته است. بررسی میزان ارتباط میان اندازه جمعیت و میزان پایداری شهرهای استان ایلام با استفاده از ضریب اسپیرمن رو نشان می‌دهد مقدار 782/0- بیانگر وجود ارتباط قوی و معکوس میان رتبه جمعیت شهرها و رتبه پایداری آن‌ها است و نشان می‌دهد با افزایش جمعیت شهرها میزان پایداری آن‌ها کاسته می‌شود و شهرهای کوچک‌تر از پایداری بیشتری برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of social indicators of small cities with their demographic rank: a case study of the urban system of Ilam province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Salaavarzi zadeh
  • Hojat Sheikhi
  • Ali-Asqhar Bag-Mohammadoi
Department of Architectural and Urban Planning Engineering, Technical and Engineering Faculty, Ilam University, Ilam, Iran.
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
This research aims to measure and evaluate the social sustainability of the cities of Ilam province emphasizing the sustainability of small cities, using 51 social sustainability indicators, including 8 components: the literacy rate of city residents, the durability and strength of the family, the availability of suitable housing, the quality of population dynamics, access to Healthcare indicators, access to educational indicators, equal access to cultural spaces and access to green and recreational spaces in 21 cities of Ilam province. The main aim of this research is to improve the quality of life for the residents of these cities and to achieve equality and justice; both intra-generational and intergenerational to realize sustainable social development. The main question of this research is what levels of development are the cities of Ilam province in terms of social sustainability? And is there a relationship between the size of the population of cities and their level of social sustainability? In other words, do the small cities of this province have a better social sustainability than other middle cities in the province from the perspective of social indicators?
 
Methodology
This research, in order to measure the social sustainability of 21 cities of Ilam province, based on the data of the 1395 census, 51 indicators related to social stability, including 4 indicators of literacy status, 4 indicators of family consolidation status, 11 indicators of access to health facilities and equipment - Medical, 7 indicators of access to educational facilities, 3 indicators of access to cultural-religious facilities, 22 indicators of access to social economic activity (access to suitable housing, employment and economic activity) were selected, then negative indicators were reversed and turned into positive indicators. It was evaluated and analyzed using SPSS software and the application of TOPSIS technique.
Then, to determine the relationship between the size of the population of the cities and their sustainability rating, the cities of the province were ranked and classified using cluster analysis, and their results were displayed in the form of maps using Arc GIS. Then, using Spearman's correlation coefficient, the relationship between population rank and sustainability rank of cities was investigated and analyzed. Spearman’s correlation test is a non-parametric synonym of Pearson's correlation coefficient. Spearman's correlation coefficient shows how much the dependent variable changes with the increase or decrease of the independent variable?
 
Results and discussion
The results of cluster analysis about the population of the cities of Ilam province show that Ilam city as a medium city with (166,760 people) at the first population level, four cities of Dehlran (30,385 people), Ivan (29,351 people), Abdanan (22,420 people) and Darreh Shahr (20,371) in the second population level, three cities of Mehran (14,309), Arqavaz Malekshahi (12,333) and Sarableh (10,869) in the third population level and thirteen urban points Asman Abad (5,886), Chavar (5,753), Badre (4,215), Pahle (4028), Murmori (3518), Zarne (3113), Lomar (2655), Mimeh (2628), Sarab Bagh (2557), Musian (2480), Delgosha (2201), Saleh Abad (1707) and Towheed (1475) They are at the fourth level of population.
The results show; The only urban point of Towheed, on the first stable level, 4 cities of Mimeh, Lomar, Sarab Bagh and Badreh on the second or semi-stable level, 10 urban points; Sarablah, Musian, Saleh Abad, Delgosha, Chavar, Asman Abad, Murmuri, Pahle, Dareh Shahr and Zarneh are in the third or semi-unstable level and 6 urban points of Arquaz Malekshahi, Abdanan, Mehran, Ilam, Ivan and Dehlran are in the fourth or unstable level.
The results of this research using the TOPSIS technique and cluster analysis to determine the level of social sustainability in 21 urban areas of Ilam province based on the statistics of 2015 using 51 social sustainability indicators show; The only urban point of Towheed, on the first or stable level, 4 cities of Mimeh, Lomar, Sarab Bagh and Badreh on the second or semi-stable level, 10 urban points; Sarablah, Musian, Saleh Abad, Delgosha, Chavar, Asman Abad, Murmuri, Pahle, Dareh Shahr and Zarneh are on the third or semi-unstable level, 6 urban points of Arquaz Malekshahi, Abdanan, Mehran, Ilam, Ivan and Dehlran are on the fourth or unstable level..
Also, the analysis of the population of the cities of the province using cluster analysis in four levels shows that the city of Ilam is an intermediate city with (166,760 people) in the first population level, four cities of Dehlran (30,385 people), Ivan (29,351 people), Abdanan (22,420 people) ) and Dareh Shahr (20,371) at the second population level, three cities of Mehran (14,309), Arquaz Malekshahi (12,333) and Sarablah (10,869) at the third population level and thirteen urban points Asman Abad (5,886), Chavar (5,753), Badre (4215), Pahle (4028), Murmori (3518), Zarne (3113), Lomar (2655), Mimeh (2628), Sarab Bagh (2557), Musian (2480), Delgosha (2201), Saleh Abad (1707) and Tawhid (1475) are in the fourth demographic level.
 
Conclusion
The results of Spearman's correlation coefficient calculations to check the correlation between the population size and the sustainability of the cities of Ilam province by using the Spearman's coefficient show the value of -0.782, indicating the existence of a strong and inverse relationship between the city's population rank and the sustainability rank. it is them This situation shows that with the increase in the population of the cities, their stability decreases and on the contrary, and for this reason, small cities have more stability. In other words, cities with smaller (smaller) population size have higher social stability, which is a direct result of governments to create educational, health and medical services and other social indicators in these cities, and there is equality and proportionality between the population of cities with higher population and social stability indicators. is not observed; Therefore, any planning in the field of improving the social sustainability indicators of the cities of Ilam province must necessarily start from the cities with higher population such as Ilam, Dehlran, Abdanan, Mehran, Ivan, and Arquaz Malekshahi.
 
Funding
There is no funding support.
 
Authors’ Contribution
Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.
 
Conflict of Interest
Authors declared no conflict of interest.
 
Acknowledgments
 We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "؛ Index"؛ Social Sustainability"؛
  • "؛ TOPSIS "؛ Ilam Province"؛
  • "؛ Sustainable Urban Development"
اذانی، مهری؛ مختاری ملک آبادی، رضا و مولایی، شهره. (1392). بررسی شاخص‌های توسعه پایدار محله‌ای منطقه 13 اصفهان. مجله برنامه‌ریزی فضایی، 3 (2)، 119-142.
آقایی، سید داوود. (1382). راهبردهای توسعه پایدار در سازمان ملل متحد. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 59.
پاتر. ب، رابرت و سلی لوید، ایوانز. (1384). شهر در جهان درحال‌توسعه. مترجمان: کیومرث ایراندوست، مهدی دهقان منشاوی و میترا احمدی، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، تهران.
پاگ، سدریک. (1383). شهرهای پایدار در کشورهای درحال‌توسعه. مترجمان: ناصر محرم نژاد و نشاط حداد تهرانی، چاپ اول، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری ایران، تهران.
پورطاهری، مهدی؛ سجاسی قیداری، حمدالله و صادقلو، طاهره. (1389). سنجش و اولویت‌بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک رتبه‌بندی بر اساس تشابه به حل ایده‌آل فازی (مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده). پژوهش‌های روستایی، 1(1)، 1-31.
تقوایی، مسعود، و صفرآبادی، اعظم. (1392). توسعه پایدار شهری و برخی عوامل مؤثر بر آن (موردمطالعه: شهر کرمانشاه). مطالعات جامعه‌شناختی شهری (مطالعات شهری)، 3(6)، 1-22.
تودارو، مایکل. (1368). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه: غلامعلی فرجادی (جلد اول)، سازمان برنامه‌وبودجه، تهران.
تیموری، ایرج؛ فرهودی، رحمت اله؛ رهنمایی، محمدتقی و قرخلو، مهدی. (1391). ارزیابی پایداری اجتماعی با استفاده از منطق فازی (مطالعه موردی: شهر تهران). جغرافیا، 10(35)، 19-39.
حسین‌زاده دلیر، کریم. (1380). برنامه‌ریزی ناحیه‌ای. تهران: سمت.
خاتون‌آبادی، سید احمد. (1384). جنبه‌هایی از توسعه پایدار (از اندیشه تا عمل). انتشارات جهاد دانشگاهی و واحد صنعتی اصفهان مرکز انتشارات، اصفهان.
رحیمی، حسین. (1383). مقدمه‌ای بر جغرافیا و توسعه پایدار. مشهد: نشر اقلیدس.
زاهدی، شمس السادات و نجفی، غلامعلی. (1385). بسط مفهومی توسعه پایدار. مدرس علوم انسانی، 10(4 (پیاپی 49) ویژه‌نامه مدیریت)، 43-76.
ربیعی فر، ولی اله، زیاری، کرامت اله و حقیقت نایینی، غلامرضا. (1392). ارزیابی توسعه پایدار شهر زنجان از دیدگاه زیست‌محیطی بر پایه تکنیک SWOT. مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، 4(16)، 105-130.
زیاری، کرامت اله. (1378). اصول روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای. یزد: دانشگاه یزد.
سن، آمارتیا. (1381). توسعه به‌مثابه آزادی. ترجمه: سید احمد موثقی، انتشارات دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
شکویی، حسین. (1382). فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی. چاپ اول، انتشارات گیتاشناسی، تهران.
صرافی، مظفر. (1379). شهر پایدار چیست؟. مدیریت شهری، 1(4)، 7-15.
عزیزی، محمدمهدی. (1380). توسعه شهری پایدار برداشت و تحلیلی از دیدگاه‌های جهانی. صفه، 11(33)، 14-27.
عنبری، موسی و ملاکی، احمد. (1390). بررسی آثار اجتماعی قطب‌های رشد صنعتی بر توسعه پایدار محلی مطالعه موردی: قطب رشد صنعتی عسلویه. توسعه محلی روستایی - شهری (توسعه روستایی)، 3(2)، 87-106.
غیاثوند، احمد. (1387). کاربرد آمار و نرم‌افزار SPSS در تحلیل داده‌ها. تهران: نشر لویه.
کلانتری، خلیل. (1387). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی اقتصادی با استفاده از SPSS. چاپ سوم، تهران: انتشارات فرهنگ صبا.
کلانتری، خلیل. (1391). مدل‌های کمی در برنامه‌ریزی (منطقه‌ای، شهری و روستایی). مهندسین مشاور طرح و منظر، چاپ اول تهران.
مشکینی، ابوالفضل، برهانی، کاظم، و شعبان زاده نمینی، رضا. (1392). تحلیل فضایی سنجش پایداری اجتماعی شهری (موردمطالعه: مناطق 22 گانه شهر تهران). جغرافیا، 11 (دوره جدید)(39)، 186-211.
کاظمی محمدی، سید مهدی موسی، و شکویی، حسین. (1381). سنجش پایداری اجتماعی توسعه شهر قم. پژوهش‌های جغرافیایی، 34(43)، 27-41.
مهدی‌زاده، حسین. (1398). گزارش برنامه ارتقای وضعیت زنان و خانواده در استان ایلام، معاونت امور زنان و خانواده
مولدان، بدریج، بیلهارز، سوزان. (1381). شاخص‌های توسعه پایدار. ترجمه: نشاط حداد تهرانی، تهران: انتشارات سازمان حفاظت محیط‌زیست.
ویلر. استپان ام، تیموتی بیتلی. (1384). نوشتارهایی درباره توسعه شهری پایدار. مترجم: کیانوش ذاکر حقیقی، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی.
هال، پیتر و اولریخ فایفر. (1388). آینده شهری قرن 21. ترجمه؛ اسماعیل صادقی، ناهید صفایی، چاپ اول، جامعه مهندسان مشاور ایران، تهران.
 
References
Aghaei, S. d. (2012). Sustainable Development Strategies in the United Nations. Journal of Law and Political Science, 59. [In Persain].
Anbari, M., & Malaki, A. (2013). investigation of the social effects of industrial growth poles on local sustainable development, case study: Industrial growth pole of Asalouye. Journal of Rural Development, 3(2), 87-106. [In Persain].
Azizi, M. M. (2001). Sustainable urban development, perception and analysis from global perspectives. Soffa, 11(33), 14-27. [In Persain].
 Brennan, E. (2009). Definitions for Social Sustainability and Social Work Paper. Portland State University.
Dempsey, N., Brown, C., & Bramley, G. (2012). The key to sustainable urban development in UK cities? The influence of density on social sustainability. Progress in planning, 77(3), 89-141.
DFID. (2002). Indicators for Socially Sustainable Development. https://doi.org/10.1016/j.progress.2012.01.001
Ghiathvand, A. (2008). Application of statistics and SPSS software in data analysis. Tehran: Loya Publishing House. [In Persain].
Goodland, R. (2003). Sustainability Human, Social, Economic and Environmental. World Bank Washington DC, USA.
GTZ. (2004). Chance for Socially Sustainable Development, Program me Office for Social and Ecological Standards.
Hall, P., & Ulrich, P. (2018). The Urban Future of the 21st Century, trans by: Ismail Sadeghi, Nahid Safaei, first edition, Tehran: Iranian Society of Consulting Engineers,. [In Persain].
Harris, M.J. (2000). Basic Principles of Sustainable Development. Global Development and Environment institute, Tufts University Medford MA 02155, USA.
Hartmut, B. (1999). Indicators for Sustainable Development: Theory, Method, Applications. Winnipeg, Man: International institute for Sustainable Development.
Haughton, G., & Colin, H. (2005). Sustainable Cities. published in the Taylor & Francis e-Library, 1-326. https://doi.org/10.4324/9780203645567
Hosseinzadeh Delir, K. (2001). regional planning. Tehran: Samat. [In Persain].
Kalantari, K. (2012). Quantitative models in planning (regional, urban and rural). Tehran: Planning and landscape consulting engineers, first edition. [In Persain].
Kalantari, Kl. (2008). Data processing and analysis in socio-economic research using SPSS. Tehran: Farhange Saba Publications, third edition. [In Persain].
Kaluarachchi, Y. (2022). Implementing data-driven smart city applications for future cities. Smart Cities, 5(2), 455-474.https://doi.org/10.3390/smartcities5020025
Kazemi Mohammadi, S. M. M. & and Shakoui, H. (2002). Assessing the social sustainability of Qom city development. Geographical Researches’ Journal, 34(43), 27-41. [In Persain].
Khatun Abadi, S. A. (2014). aspects of sustainable development (from thought to practice). Isfahan: Jahade daneshgahi Press and Isfahan Industrial Unit, Publishing Center,. [In Persain].
Liu, D., Li, F., Hu, X.S., Wang, R. S., Yang, W.R., Li, D., & Zhao, D. (2009). Measurement indicators and an evaluation approach for assessing urban sustainable development: A case study for China’s Jining City. Landscape and Urban Planning, 90, (3-4), 134-142. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2008.10.022
Margeta, K., Glasnovic, Z., Zabukovec Logar, N., Tišma, S., & Farkaš, A. (2022). A Concept for Solving the Sustainability of Cities Worldwide. Energies, 15(2), 616. https://doi.org/10.3390/en15020616
Mehdizadeh, H. (2019). Report on the program to improve the status of women and families in Ilam province, Vice-Chancellor of Women and Family Affairs. [In Persain].
Meshkini, A.; Burhani, K. & Shabanzadeh Namini, R. (2012). Spatial analysis of measuring urban social sustainability (case of study: 22 rejoins of Tehran). Geography, 11 (new period)(39), 186-211. [In Persain].
Moldan, Badrej, Bilharz, Suzan. (2013). sustainable development indicators, translated by Neshat Haddad Tehrani, Tehran, Environmental Protection Organization Publications. [In Persain].
Murphy, K. (2012). "The Social Pillar of Sustainable Development: A Literature Review and Framework for Policy Analysis. Sustainability: Science, Practice and Policy 8. https://doi.org/10.1080/15487733.2012.11908081
Pacion, M. (2009). urban geography a global perspective. third edition published in the Taylor & Francis.
Rodrigue, J.P. (2009). Sustainable Development. Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.
Scout, A. (2005). City, Rivers of the world, Translation: Pantea Lotfe Kazemy. Tehran: publication processing and urban planning. 
Torjman, Sh. (2000). the Social Dimension of Sustainable Development. Caledon Institute Social Policy.
Vallance, S., Perkins, H. C., & Dixon, J. E. (2011). What is social sustainability? A clarification of concepts. Geoforum, 42(3), 342-348. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2011.01.002
Zemite, I., Kunda, I., & Judrupa, I. (2022). The Role of the Cultural and Creative Industries in Sustainable Development of Small Cities in Latvia. Sustainability, 14(15), 9009. https://doi.org/10.3390/su14159009