مکان‎یابی مراکز امدادرسانی در شهر یزد با استفاده از فرایند تحلیل شبکه‎ای و GIS FUZZY

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشگاه یزد

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشگاه یزد

چکیده

تعیین مکان‌های مناسب برای استقرار مراکز امدادرسانی هنگام وقوع بحران‌ها، یکی از برنامه‎ریزی‌های کوتاه‎مدتی است که به‎منظور مدیریت بحران انجام می‌گیرد. اهداف این پژوهش، ارائۀ الگویی مناسب و کاربردی برای مکان‎یابی مراکز امدادرسانی در شهر یزد و انتخاب مکان­های مناسب، به‎منظور احداث مراکز امدادرسانی به هنگام وقوع بحران‌ها در شهر یزد هستند. این پژوهش به‎لحاظ هدف کاربردی بوده و روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی و اسنادی است. برای این کار نخست با استفاده از روش دلفی شانزده معیار اصلی و مؤثر در مکان‎یابی این مراکز، در چارچوب شش خوشه شناسایی شدند. سپس با بهره‎گیری از نظرات کارشناسان و فرایند تحلیل شبکه‎ای، وزن نهایی هر یک از معیارها تعیین شد. پس از آن با آماده‎سازی و تلفیق لایه‎های مربوط به هر معیار با وزن آن معیار در فرایند تحلیل شبکه‎ای و استفاده از عملگرهای اجتماع فازی و اشتراک فازی، مکان‌های مناسب برای مراکز امدادرسانی در شهر یزد مشخص شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که چگونه می‌توان روش‌های تصمیم‎گیری چندمعیاره را با سیستم اطلاعات جغرافیایی و منطق فازی بر اساس نظر کارشناسان و متخصصان برای مکان‎یابی مراکز امدادرسانی تلفیق کرد. از این رو، الگوی ارائه‎شده در این پژوهش می‌تواند در مکان‎یابی سایر کاربری‌های شهری، به‎ویژه مراکز امدادرسانیِ شهرهای مختلف، مورد استفاده قرار گیرد. به‎دلیل قرارگیری مساحت بزرگی از بافت فرسودۀ یزد در بخش مرکزی و نواحی اطراف آن، پیشنهاد می‌شود با وجود تمرکز مکان‌های تعیین‎شده در این محدوده، تصمیماتی جامع و کاربردی برای نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسودۀ این شهر انجام گیرد تا ضمن کاهش خسارت‎های ناشی از بحران‌ها، از فشارهای جمعیتی به این مراکز در زمان بحران‌ها کاسته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Site Selection for Rescue Center Using Analytic Network Process and GIS Fuzzy in Yazd City

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Rezai 1
  • Safar Gaed Rahmati 2
  • Seyed Mostafa Hosseini 3
1 Assistant Prof., Dep. of Geography and Urban Planning, University of Yazd
2 Assistant Prof., Dep. of Geography and Urban Planning, University of Tarbiat Modares
3 MA. in Geography and Urban Planning, University of Yazd
چکیده [English]

Introduction
Planning for crisis management, especially urban crisis must be analyzed and reviewed by
qualified methods. This discussion is interested in some sciences such as urban planning,
environmental science, and crisis management. This topic is very important, because it is related
to life and property of people. Basically, researches can play important role in decrease of manmade
and environmental hazards. A disaster is a perceived tragedy, being either a natural
calamity or man-made catastrophe. It is a hazard which has come to fruition. A hazard, in turn,
is a situation that poses a level of threat to life, health, property, or that may deleteriously affect
society or the environment. Various disasters like earthquake are natural hazards that kill
thousands of people and destroy billions of dollars of habitat and property each year. The rapid
growth of the Yazd population and its increased concentration often in hazardous areas has
escalated both the frequency and the severity of natural disasters. Therefore, in order to be
prepared for crisis and emergency management, and the primary safety rescue executions during
disasters, it is essential to locate properly the centers of rescue and crisis management such as
fire stations.
Methodology
The type of this paper is applied and methods are descriptive- analytic. In this paper, using a 
documentary study, documents and papers related to crisis management concepts are performed.
In the next step, the Delphi method has been used and the parameters effective in positioning of
rescue centers have been identified. The questionnaire was distributed in the form of data entry
method. The questionnaires have been prepared and distributed among experts to weight them
according to the measures of pair wise comparisons of criteria. The final values from the pair
wise comparisons have been made by the experts, and the results of the Super Decisions matrix
and computing environment requirements have been imposed. Finally, layers are classified
based on the values in GIS and then multiplied by the weight of the criteria. The proper sites for
rescue centers have been identified on the final map.
Results and Discussion
In this study, the effective criteria in site selection of rescue centers are identified. A comparison
was performed between the criteria. For formation matrix, the weight of each criterion has been
calculated. The matrix has been prepared for each criterion in the GIS environment. Finally, the
weight of each criterion layer has been used with common fuzzy operators and fuzzy locations
for community rescue centers in the city. This systematic review and application criteria in this
research can be used to locate rescue centers in other cities. The model presented in this study
due to its ability to execute and their integration with GIS and multi-criteria decision methods,
and fuzzy logic can be for site selection in other urban areas.
Conclusion
The results show that for site selection of rescue centers, some methods such as multi-criteria
desition making and geographic information system (GIS) must be mixed. Based on the pattern
presented in this paper, it can be used for site selection of urban land uses, spatially for site
selection of rescue centers. With centralization of old texture in center of Yazd city, this paper
must be beneficiary for equal distribution of rescue centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analysis Network Process
  • GIS fuzzy
  • Location
  • Rescue Centers
  • Yazd city