ارائۀ یک مدل تحلیل محیط با رویکرد سیستمی در برنامه‌ریزی گردشگری (مطالعۀ موردی: شهرستان ماکو)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه ارومیه

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه رشت

4 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

چکیده

آگاهی از شرایط و اتفاقاتی که در محیط تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی توسعة گردشگری رخ می‌دهد، نقش بسزایی در ارتقای آگاهی و بینش ما از فرایند برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های توسعة گردشگری دارد. هدف این پژوهش ارائة مدل تحلیل محیط با رویکرد سیستمی برای برنامه‌ریزی گردشگری در شهرستان ماکو است. با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد این پژوهش توصیفی- تحلیلی و هدف آن کاربردی است. در این پژوهش، ضمن شناسایی عامل‌های مؤثر بر برنامه‌ریزی توسعة گردشگری در شهرستان با استفاده از ماتریس SWOT، تأثیرهای متقابل آن‌ها نیز به روش کمی و با استفاده از روش دیماتل بررسی شد و درنهایت عملکرد نهایی این عامل‌ها، براساس تأثیرگذاری و تأثیرپذیری، تفکیک و رتبه‌بندی شد و شکاف موجود بین آن‌ها مشخص شد. درنهایت، با توجه به شرایط حاکم بر گردشگری منطقه، راهبردهایی نیز ارائه شده است. نتایج پژوهش بیانگر وجود قوت‌‌ها و ضعف‌ها و فرصت‌ها‌ و تهدیدها در عرصة صنعت گردشگری ماکو است، اما ضعف‌های موجود در عرصة گردشگری شهرستان، بر قوت‌ها غالب است و مانع استفاده از فرصت‌ها و پتانسیل‌ها موجود شده است؛ بنابراین، گردشگری شهرستان ماکو، آنچنان که باید، نتوانسته است از پتانسیل‌ها و قوت‌های موجود در زمینة توسعة گردشگری بهره گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Environment Analysis Model with System Approach in Tourism Planning (Case Study: Maku Township)

نویسندگان [English]

  • Omid Zynalpour 3
  • Mahdi Abdollahzadeh 2
  • Ali Bagheri Kashkulee 4
1 Associate Professor, Geography and Urban Planning, Urmia University, Urmia, Iran
2 PhD. Candidate in Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
3 MSc in Geography and Urban Planning, University of Rasht, Rasht, Iran
4 PhD Candidate in Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Iran
چکیده [English]

Introduction
Principles of economic development in each country need to invest in various economic sectors and activities. Without investment in infrastructure and superstructure projects, it cannot be expected to expand production, employment and economic welfare. To understand this, we can see many countries today have found a strong tendency to attract investment. Investment in tourism infrastructure and use of power potential of a region is a good way to attract tourists. Understanding the circumstances and events of Environmental and Tourism Development Planning plays an outstanding impact to raise our awareness and insights of planning process and policies of Tourism development. Therefore, these are the most important issues for successful planning of this industry. This can identify characteristics of different regions and environmental conditions and appropriate planning with their capacity. Tourism industry includes a range of sectors and different services and features. Thus, development and management of tourism should be executed in a controlled, integrated and sustainable manner and based on a rationally program. By adopting such approach, tourists can benefit from many interests in tourism destination without creation of the most serious environmental, social and cultural problems. The purpose of this study is to provide an Environmental Analysis Model With systems approach to Tourism Planning in Maku Township.  
 
Methodology
With respect to the components studied and nature of subject, this research is carried out by a descriptive – analytical method. In terms of aim, this was an applied study and library surveys in section research literature are used for gathering information. The obtained quantitative techniques of logical relationships can provide a reasonable and accurate evaluation of the characteristics and relationships between phenomena. DEMATEL method is based on the graph separating the two groups of cause and effect factors involved.  The mentioned technique is a major 5 step method including direct relationship matrix, normalization direct relations matrix, calculation of total relationships matrix, design of cause – effect diagram and Calculation for each of the factors. 
 
Results and Discussion
The results of the study suggest the strengths, weaknesses, opportunities, threats in tourism industry in Maku Township. In this study, we have used of dematel methods to determine the complex relationships among each of the factors of internal environment and the external environment and also to explore the relationships among them and their impacts on each other. This method also allows the evaluation of the performance of final factors in the planning tourism development in Maku and discovery of gap among them. The combination of these factors for tourism planning in Maku Township has the strengths including historical and cultural rich attractions, convenient geographic position, beautiful landscape and unique natural scene. The opportunities are use of capabilities, potentials and advantages of a free trade zone for marketing and attraction of national and even international investments. There are areas suitable for development of medical tourism, investment potential for sports tourism development provide the reputation for Maku because of its location on the border with Turkey as a gateway to Europe for Iran, Increased interest and motivation for travel on holidays and weekends year. The weaknesses are poor quality and quantity of services and tourist facilities, poor management function responsible for Cultural Heritage and Tourism Organization, lack of a coherent technical program for tourism development due to lack of tourism experts in relevant organizations, low levels of public awareness and capacity of tourism development. The threats are investment and widespread advertising with close tourist attractions at reasonable prices in neighboring countries, centralization in planning and management in national, regional and local levels, possible decline in demand for spending travel and leisure time tourist sites, negative attitudes toward safety and security of the tourism sites outside the range of urban and rural areas. Identification and prioritization of accurate and appropriate strategies to exploit the opportunities and strengths and fade out weaknesses and remove the threats can be achieved by a competent tourism development planning in Maku Township. Among analysis of environment matrix factors, weaknesses with numerical points (R= 11.7) has had the greatest impact on tourism development. Among strengths, S1 (Namely, historical and cultural rich attractions) has high numerical score (R= 6.663). Among weaknesses, W2 factor (Namely, weak management function responsible for Cultural Heritage and Tourism Organization, lack of advertising and marketing to potential and actual tourists, no investment in tourism projects employment and income, poor management, and conservation of historical and cultural attractions) has high numerical score (R= 3.485). Among opportunities, O5 factor (Namely, use of capabilities, potentials and advantages for a free trade zone for marketing and attraction of investments in national and even international levels in the field of important shopping in creation of centers of  recreation and tourism collections) has high numerical score (R= 6.723). Among the threats, T4 factor (Namely, negative attitudes toward safety and security of the tourism areas outside the urban and rural range) has high numerical score (R= 3.371). These factors in the four groups have the greatest impact on tourism development planning in Maku Township.
 
Conclusion
According to the factors affecting tourism planning In Maku Township, some strategies are presented. These are increased productivity, potentials management improvements, tourist attractions, convergence and integrity in activities planning. Integration of public and private sectors in creation of tourist services and facilities with High Quality and policy can reform tourism development. Design, modification and tourism capabilities optimization reform competitiveness and planning structure to achieve tourism development. Adoption of a development policy can do action as a filter for planning. Investment and improvement in quantity and quality of services use the existing strengths to reduce weaknesses and obtain appropriate available opportunities to deal with possible threats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • environmental analysis
  • Maku
  • system approach
  • tourism planning
  1. ابراهیمی‌نژاد، مهدی، 1387، مدیریت استراتژیک در بازرگانی و صنایع، انتشارات سمت، تهران.
  2. ابراهیم‌زاده، عیسی و عبدالله آقاسی‌زاده، 1388، تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیة ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی SOWT، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شمارة 1، صص 107-128.
  3. حسن‌قلیپور، طهمورث و هاشم آقازاده، 1384، برنامه‌ریزی استراتژیک برای مؤسسات کوچک و متوسط، فرهنگ مدیریت، سال سوم، شمارة 8، صص 65-100.
  4. حمیدی‌زاده، محمدرضا، 1388، برنامه‌ریزی استراتژیک و بلندمدت، چاپ پنجم، انتشارات سمت، تهران.
  5. رابینز، استیفن پی. و دیوید، ای دی­سنزو، 1387، مبانی مدیریت، ترجمة سیدمحمد اعرابی، محمدعلی حمید رفیعی و بهروز ساراری ارشاد، چاپ هفتم، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران.
  6. رحیم‌نیا، فریبرز و دیگران، 1391، تبیین مدل تعاملی رویکرد استراتژیک، فرهنگ سازمانی و محیط، مطالعة موردی: سازمان‌های کوچک و متوسط شهرک صنعتی توس استان خراسان رضوی، دوفصلنامة راهبردهای بازرگانی، سال نوزدهم، دورة جدید، شمارة 1، صص 121-134.
  7. زمردیان، محمدجعفر، 1384، ژئوگردشگری سواحل جنوبی خزر، چالش‌ها و عوامل تهدیدکننده، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، سال سوم، شمارة 8، صص 61-86.
  8. زیاری، کرامت‌الله و دیگران، 1388، مبانی و تکنیک‌های برنامه‌ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه بین‌المللی چابهار، چابهار.
  9. ضیایی، محمود و سعید داغستانی، 1389، تحلیل سلسله‌مراتبی جاذبه‌های تاریخی- فرهنگی شهرستان نیشابور، فصلنامة جغرافیا و توسعه، سال هشتم، شمارة 17، صص113-138.
  10. طیب، علیرضا، 1379، جایگاه ملاحظات فرهنگی در برنامه‌ریزی علمی برای توسعة گردشگری، مجلة اطلاعات سیاسی اقتصادی، سال هفتم، شماره­های 157- 158، صص 212-225.
  11. علی‌احمدی، علیرضا و دیگران، 1382، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، چاپ چهاردهم، انتشارات تولید دانش، تهران.
  12. فرهودی، رحمت‌الله و دیگران، 1388، ارزیابی استراتژیک الگوی توسعة شهرهای نفت‌خیز با تأکید بر ابعاد اقتصادی، مطالعة موردی: شهر دو گنبدان، نشریة جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه تبریز، سال چهاردهم، شمارة 29، صص 1-34.
  13. کاظمی، مهدی، 1387، مدیریت گردشگری، چاپ سوم، انتشارات سمت، تهران.
  14. لطفی، صدیقه، 1384، نگرش سیستمی لازمة پایداری گردشگری در مازندران، مجموعه­مقالات اولین همایش سراسری نقش صنعت گردشگری در توسعة مازندران، دانشگاه مازندران، ساری.
  15. محلاتی، صلاح‌الدین، 1380، درآمدی بر جهانگردی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
  16. محمدی، جمال، 1381، تحلیلی بر مفاهیم کمی و نقش آن در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، مجلة فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، سال دوم، شمارۀ 5، صص 41-62.
  17. مدهوشی، مهرداد و غفار تاری، 1386، استراتژی‌های توسعة صادرات غیرنفتی استان مازندران، فصلنامة پژوهشنامة بازرگانی، سال 11، شمارة 44، صص 41-62.

نوحه‌گر، احمد، حسین‌زاده، محمدمهدی و اسماء پیراسته، 1388، ارزیابی قابلیت‌های طبیعت‌گردی جزیرة قشم با بهره‌گیری از مدل مدیریت استراتژیک SWOT، فصلنامة جغرافیا و توسعه، سال 7، شمارة 15، صص 151-172.

 

  1. Ahmadi, A., et al., 2003, A Comprehensive Attitude of Strategic Management, 4th Edition, Knowledge Production Publication.(In Persian)
    1. Byars, L., 1991, Strategic Management, 3rd Ed, Addison-Wesley, Toronto, CA.
    2. Dincer, O., 2004, Strategy Management and Organization Policy, Beta Publication, Istanbul.

4. Eagles, P. F. J., et al., 2006, Tourism and Recreation System Planning in Alin Alberta Provincial Parks, Proceedings of the 2006 Northeastern Recreation Research Symposium, PP. 258- 268.

  1. Ebrahiminejad, M., 2008, Strategic Management in Business and Industry, Samt Publication, Tehran. (In Persian)
  2. Ebrahimzadeh, E. and Agassizadeh, A., 2009, Factor Analysis Affecting Tourism Development in the Coastal Region of Chabahar Using the Strategic SOWT Model, Urban and Regional Studies and Researches, Vol. 1, No. 1, PP. 107-128. (In Persian)
  3. Farhoodi, R., et al., 2009, Strategic Evaluation for Pattern of Oil Rich Towns Development with Emphasis on Economic Aspects, Case Study: Dogonbadan City, Journal of Geography and Planning, University of Tabriz, Vol. 14, No. 29, PP. 1-34.(In Persian)
    1. Garner, R., 2005, SWOT Tactics: Basics for Strategic Planning, FBI Low Enforcement Bulletin, Vol. 11, No. 74, PP. 9-17.
    2. Hall, C. M., 1994, Tourism and Politics Policy, Power and Place, Chichester: John Wiley & Sons.
    3. 10.     Hamidizadeh, M. R., 2009, Strategic and Long-term Planning, 5th Edition, Samt Publication, Tehran.(In Persian)
    4. 11.     Hassangholipour, T. and Aghazadeh, H., 2005, Strategic Planning for Small and Medium Institutions, Management Culture, Vol. 3, No. 8, PP. 65-100.(In Persian)
    5. Kazemi, M., 2008, Tourism Management, 3rd Ed, Samt Publication, Tehran.(In Persian)
      1. Liu, Chui et al ., 2012, Improving Tourism Policy Implementation – The Use of Hybrid MCDM Models, Tourism Management, Vol. 2, No. 33, PP. 413-426.
      2. Lotfi, S., 2005, Systematic Approach Necessity of Sustainable Tourism in Mazandaran, Proceedings of the First National Congress of the Tourism Industry Role in Mazandaran Development, University of Mazandaran, Sari.(In Persian)
      3. Madhoushi, M. and Tari, Gh., 2006, Strategies for the Development of Non-petroleum Exports in Mazandaran Province, Business Research Quarterly, Vol. 11, No. 44, PP. 195-233.(In Persian)
      4. Mohammadi, J., 2002, Analysis of Quantitative Concepts and Its Role in Urban and Regional Planning, Journal of Geographical Space, Islamic Azad University, Vol. 2, No. 5, PP. 41-62.(In Persian)
      5. Mahallati, S., 2001, An Introduction to the Tourism, Shahid Beheshti University, Tehran.(In Persian)
      6. Nohegar, A., Hosseinzadeh, M. and Pirasteh, A., 2009, Qeshm Island Hiking Potential Assessment Using SWOT Strategic Management Model, Geography and Development Quarterly, Vol. 15, No. 15, PP. 151-172.(In Persian)
      7. Robbins, S. P. and DeCenzo, D., 2008, Principles of Management,Translated by: Arabi, S. M., Hamid Rafii, M. A. and Sarari Ershad, B., 7th Edition, Published by the Office of Cultural Research.(In Persian)
      8. Rahimnia, F., et al., 2012, Explaining the Interactive Model of Strategic Approach, the Corporate Culture and Environment, a Case study: The Small and Medium Organization of Industrial Town of Tous in Khorasan Razavi Province, Two Quarterly Business Strategies, Vol. 9, No. 1, PP. 121-134.(In Persian)
        1. Scott, D., McBoyle, G. and Schwartzentruber, M., 2004, Climate Change and the Distribution of Climatic Resources for Tourism in North America, Department of Geography, University of Waterloo, 200 University Avenue West, Waterloo, Ontario N2L 3G1, Canada, Vol. 27, No15, PP. 105-117.
        2. Tayeb, A. R., 2000, Importance of Cultural Considerations in Scientific Planning for Tourism Development, Journal of Political-Economic Information, Vol. 7, No 157-158, PP. 212-225.(In Persian)
          1. Tzeng, G. H. and Huang, J. J., 2011, Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications, Taylor & Francis.
          2. Wang, J. and Ritchie, B. W., 2012, Understanding Accommodation Managers Crisis Planning Intention:An Application of the Theory of Planned Behavior, Tourism Management, PP. 1057-1067.
          3. World Tourism Organization, 1994, National and Regional Tourism Planning Methodology and Cases, Routledge, London.
          4. Wu, W. W. and Lee, Y. T., 2007, Developing Global Manager’s Competencies Using the Fuzzy DEMATEL Method, Expert Systems with Applications, PP. 499-507.
          5. Ziyari, K., et al., 2009, Principles and Techniques of Urban Planning, 1st Edition, Chabahar International University Press, Chabahar.(In Persian)
          6. 28.     Ziaee, M. and Daghestani, S., 2010, Hierarchical Analysis of Historical– Cultural Attractions of Neyshabur City, Geography and Development Quarterly, Vol. 4, No. 17, PP. 113-138.(In Persian)
          7. Zomorrodian, M. J., 2005, Southern Coast of the Caspian Geo-tourism, Challenges and Threats, The Journal of Geography and Regional Development, Vol. 3, No. 5, PP. 61-86.(In Persian)