ارزیابی سطح توسعۀ پایدار در محله‌های باغ‌شهر تاریخی میبد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد

چکیده

 تغییر نظام اقتصادی- اجتماعی و زیست- کالبدی به­نفع شهرها، توسعة پایدار شهری را به پارادایمی مهم و مؤثر در ادارة امور شهرها تبدیل کرده است. دراین­میان، نابرابری‌های بین­منطقه‌ای و محله­ای اهمیت ویژه‌ای دارد. شهر میبد مانند گذشته، پررونق باقی مانده است. وجود قنات‌های متعدد در نظم فضایی این شهر مؤثر بوده و بر شبکة شهری تأثیر گذاشته است. بررسی این عوامل، جایگاه مطالعه­های توسعة پایدار شهری و مکان­یابی درست و مؤثر خدمات شهری، زمینة مدیریت بهتر و ادارة آسان­تر شهر و به­تبع آن رفاه و آسایش مردم را با توجه به اصول شهرسازی فراهم می­کند. در این مقاله، توسعة پایدار محله‌ای در باغ­شهر میبد ارزیابی می‌شود. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که در آن از مدل‌های آماری و نرم‌افزارهای رایانه‌ای بهره گرفته شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد محلة امام جعفر صادق، پایدارترین محله و بافت قدیم محلة فیروزآباد ناپایدارترین محله است. شاخص‌های پایداری اقتصادی، اجتماعی، زیستی و کالبدی در محله­های مختلف متفاوت است. برای رسیدن به جمع‌بندی، از مجموع این شاخص‌ها به­صورت تلفیقی استفاده شد که بیانگر پایداری در محله­های جدید و نوساز شهر و ناپایداری در تعدادی از محله­های تاریخی و فرسوده و محله­هایی است که به­تازگی به شهر الحاق شده­اند؛ بنابراین، دستیابی به توسعة پایدار در محله‌های تاریخی، با سیاست‌های بهسازی و نوسازی و اولویت تاریخی­بودن آن و در محله­های الحاقی با سیاست‌های توانمندسازی به سمت توسعة پایدار حرکت کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Sustainability Level in Neighborhoods of Meybod Historical Garden City

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Saraei 1
  • Yahya Alizadeh Shoroki 2
1 Associate professor of geography and urban planning, University of Yazd, Yazd, Iran
2 MA in geography and urban planning, University of Yazd, Yazd, Iran
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
The economical - social and bio - textual system changes in favor of cities has transformed urban sustainable development into an efficient and important paradigm in urban management affairs. It is necessary to draw cities future plan. Hence, inequalities between regions and neighborhoods are of special importance. Meanwhile, inter - regional and local inequities have particular importance. Meybod is remained everlasting on the basis of its valuable past. The existence of several subterranean canals had been effective in spatial order of this city and affected its path on the urban network. Old cores of city had been affected by the agent of water and subterranean canals. Meybod City from the viewpoint of community structure and unhealthy competitions for the acquisition of facilities and urban substructures has challenged the spatial organization of communities. Consequently, the irregular use of the land around the city caused imbalanced growth  and confronted the life with problems and difficulties for future generations. In this article, we try to emphasize the neighborhood inequalities in Meybod city.
Methodology
This is an application - development research with descriptive – analytic examination method. The geographical range of research is Meybod city, with 18 separate urban sections. The data required for this study is obtained from literary sources, results of population and housing census data of 2006. By SPSS software, 49 indicators were extracted and sign test (wilcoxon) has identified the place of Meybod city among the urban areas of the country. Up to 33 indicators are identified and ranked for factor analysis standard test and composite index of human development of stable level of regions. Then, the dispersion coefficient model has been applied to examine rates of inequities among locations to provide a strategy. Indicators statistics as sustainable development indices are selected and divided into stable and unstable indicators according to the positive and negative nature of some indicators.
Results and discussion   
The first step in evaluation development of Meybod city is comparison with national indicators. In this research using indicators, in a variety of social, economic, biological and physical aspects and with 95 percent confidence interval, it can be said that situation of the selected indicators of the city were better than the national indicators. In inner – city, one of the appropriate criteria for identifying facilities and lack of locations of a city is classification of them according to various  economic, social,  physical, environmental and other indicators. Therefore, in this research we divide the Meybod urban locations into five groups: stable (ideal stable development), strong stable development (positive), semi-permanent, weak stable, and unstable development. The importance of this classification is that knowing the stability of the location can show the level of living the population of a region and also  present the plans and programs for decrease in the shortage and deprivations. However, since it is possible some locations, from the viewpoint of health, house and factors of culture have good condition and they may yet be unstable in the viewpoint of economic, physical and environment status or vice versa. Hence, it seems necessary to distinguish stability of different locations using the combination indicators that enable the level of living and material and cultural comfort of people in each region. We try to address the stability of Meybod city according to the 33  stability indicators by factor analysis in 6 factors covering 75 percent of variance. Then, we calculated the dispersion coefficient for each of the factors and analyzed rate of stable and unstable. Finally, ranking of locations in compilation of index can be used of the standard scores and indicators of Morris. Human development indicators (HDI) are also used to  determine the rate of stability and instability of interest locations.
Conclusion
 According to the results of this research, the small town called Imam Jaafarsadegh and the old districts of Firuz Abad have been identified as the most stable and instable regions in Meybod city, respectively. The district (11.1) as the sole stable area in this city has been constructed totally compatible with the principles of sustainable urban development. Districts (7.1, 13, and 14) on the other hand have been recognized as instable districts in the city. Among the striking ecological and pathological features of the instable districts of Meybod city, we can see lack of social integrity, destruction of gardens and highly productive agricultural lands, the drastic shortage of services, installation, equipment and facilities in the town and etc. The semi-stable districts are located in such a way as to develop the primary cores of the districts in the city. These districts were founded as a result of the physical development of the city in the past years. The most striking characteristics of this part of districts are high housing per capita, strong and standard houses, much open space establishment of educational, sports, commercial and trade services. The figures indicate that stable development in the fields of social and spatial equality of inter-generational and even inter-generational justice has failed to materialize the Meybod city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meybod City
  • neighborhoods
  • Urban sustainable Development
بحرینی، سیدحسین، 1376، شهرسازی و توسعة پایدار، مجلة رهیافت، سال پنجم، شمارة 27، ص 39-56.
حکمت‌نیا، حسن، 1384، برنامه‌ریزی فضایی توسعة پایدار شهری، مورد: شهر یزد، رسالة دکتری، استاد راهنما: علی زنگی‌آبادی، گروه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان.
خاتون آبادی، سید احمد،(1384)،  جنبه­های از توسعه پایدار،  انتشارات جهاد دانشگاهی تهران
رحیمی، حسین، 1386، در جست­وجوی شهر ، مجلة پیک نور، سال پنجم، شمارة 2، ص 90-98.
رهنمایی، محمدتقی و سیدموسی پورموسی، 1385، بررسی ناپایداری امنیتی کلان‌شهر تهران براساس شاخص‌های توسعة پایدار شهری، مجلة پژوهش‌های جغرافیایی، دوره38 شمارة 57، ص 177-193.
زارعی، مجید و یحیی علیزاده، 1385، مطالعات توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان میبد، طرح پنج ساله1390-1385 چاپ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
زیاری، کرامت اله،(1383), اصول و روشهای برنا­مه­ریزی منطقه­ای، انتشارات دانشگاه یزد.
شکویی، حسین و سیدمهدی موسی‌کاظمی محمدی، 1381، سنجش پایداری اجتماعی توسعة شهر قم، مجلة پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 34، شمارة 43، ص 27-41.
صابری‌فر، رستم، 1386، توسعۀ شهری پایدار، مجلة پیک نور، دوره پنجم، شمارة 2، ص 108-115.
صالحی، اسماعیل، 1385، نقش ضوابط و مقررات شهرسازی در تحقق شهر خوب و توسعة پایدار شهری، مجلة محیط‌شناسی، سال سی و دوم، شمارة 40، ص 51-62.
فراهانی­فرد، سعید، 1386، عدالت بین­نسلی در بهره‌برداری از منابع طبیعی، مجلة اقتصاد اسلامی،  شمارة 25، ص 125-156.
لطیفی، غلامرضا، 1383، نقش و اهمیت توسعة فرهنگی در فرایند توسعۀ شهری پایدار، مجلة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 199- 200، ص 138-145.
موسی‌کاظمی، مهدی، 1378، ارزیابی توسعة پایدار در توسعۀ شهری، مورد: شهر قم، رسالة دکتری، استاد راهنما: حسین شکویی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
مجتهدزاده، غلامحسین، 1380، معنی و مفهوم توسعة پایدار در مناطق شهری، مجموعه­ مقالات اولین همایش مدیریت توسعة پایدار در نواحی شهری، شهرداری تبریز و دانشگاه تبریز، تبریز.
مستوفی بافقی، محمد(1340)، جامع مفیدی، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات اسدی.
ملک‌زاده بیانی، سوسن(1348)، سکه های دوران پوراندخت، مجله بررسیهای تاریخی، سال چهارم، شماره 1، ص 74-92.
نقی‌زاده، محمد (1385) توسعه پایدار در مناطق بیابانی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 85، ص 41-56.
 
Alshuwaikhat, M. and Nkwenti, D., 2002, Developing Sustainable Cities in Arid Regions. It’s online at: www.elsevier.com/locate/cities
Bahreini, S. H, 1997, Urbanization and Sustainable Development, Rahyaft Magazine, Vol. 5, No. 27, PP39-56 (In Persian)
CSD, 2001, Indicators of Sustainable Development: Framwork and Methodologies, 2nd Ed, United Nations, New York.
Hekmatnia, H., 2005, Spatial Planning of Urban Sustainable Development in Yazd, PhD Thesis, Supervisor: ZangiAbadi, A., Isfahan University, Isfahan. (In Persian)
Khatoun Abadi, S. A., 2005, Sustainable Development Aspects, University Jihad, thran(In Persian).
Mukomo, S., 1996, Sustainable Urban Development in Sub-Saharan, African Cities, Vol. 13, No. 40, PP. 265-271.
Pearce, D., et al., 1994, Blueprint for a Green Economy, A Report for the U.K Department for Environment, u.k ,London.
Pripco, C., 2005, Sustainable Development, It’s online at: www.ingham.org/ce/CED/article
Rahimi, H, 2007, In Searching an Islamic Sustainable City, Peik-e-noor Magazine, Vol. 5, No. 2, PP. 90-98. (In Persian)
Pripco, C., 2005, Sustainable Development, It’s online at: www.ingham.org/ce/CED/article
Rahnamaie, M. T. and Pourmoussa, S. M., 2006, Studying Safety Un-sustainability of Tehran Metropolis Based on Urban Sustainable Development Indices, Journal of Geographical Research, Vol. 38, No. 57, PP. 177-193. (In Persian)
Roseland, R., 1997, Dimension of the Eco-city, Cities, Vol. 14, No. 1, PP. 197-202.
Zareie, M. and Alizadeh, Y., 2006, Studies of Economical, Social and Cultural Development in Maybod City,. (In Persian)
Ziyari, K., 2004, Principles and Methods of Regional Planning, Yazd University Press, Yazd. (In Persian).
Shokouie, H. and Moussa Kazemi, S. M., 2002, Measurement of Social Sustainability of Qom City Development, Journal of Geographical Research, Vol. 34, No. 43, PP. 27-41. (In Persian)
Saberifar, R., 2007, Sustainable Urban Development, Peik-e-Noor Magazine, Vol. 5, No. 2, PP. 108-115. (In Persian)
Salehi, I., 2006, The Role of Urbanization Regulation in Attaining a Good City and Urban Sustainable Development, Journal of Ecology, Vol. 32, No. 40, PP. 51-62. (In Persian)
Frahanifard, S., 2007, Inter-generation Justice in the Utilization of Natural Resource, Journal of Islamic Economy, No. 25, PP. 125-156. (In Persian)
Latifi, Gh., 2001, The Role and Importance of Cultural Development in Sustainable Urban Development Process, Journal of Political-Economical information, No. 199-200, PP. 138-145. (In Persian)
Moussakazem, M., 1999, Evaluating Sustainable Development in Urban Development in Qom City, PhD Thesis, Supervisor: Shokuie, H., Tarbiat Modarres University, Tehran. (In Persian)
Mojtahedzadeh, Gh., 2001, The Concept and Meaning of Sustainable Development in Urban Regions, The Set of the First Sustainable Development Management Seminar Articles in Urban Areas, Tabriz Municipality and Tabriz University, Tabriz. (In Persian)
Mostowfi Bafghi, M., 1971, General Useful, Iraj Afshar (Ed), Assadi Press, Tehran. (In Persian)  Malikzade Bayani, S., 1979, Coins in Pourandokht Era, Historical Studies Magazine, Vol. 4, No. 1, PP. 74-92. (In Persian).
Naghizadeh, M., 2006, Sustainable Development within Desert Areas, Geographical Research Quarterly, No. 85, PP41-56 (In Persian).