تحلیل اثرات پرداخت نقدی یارانه‌ها بر توانمندسازی گروه‌های هدف روستایی (مطالعۀ موردی: روستاییان عضو کمیتۀ امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی شهرستان خدابنده)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه خوارزمی، تهران

چکیده

با وجود پیشرفت‌های جهانی وجود فقر اقتصادی و به‌تناسب آن شکاف‌های اجتماعی، به‌ویژه در جوامع روستایی از چالش‌های اساسی برنامه‌ریزان و مدیران توسعه است. بر اساس این، در سال‌های اخیر دولت‌ها تلاش کرده‌اند تا از طریق هدفمندسازی پرداخت یارانه‌های نقدی، زمینه‌های توانمندسازی گروه‌های هدف و روستاییان نیازمند را فراهم کنند؛ از این‌رو هدف مطالعة حاضر، بررسی میزان تأثیرگذاری پرداخت یارانه‌های نقدی بر توانمندسازی گروه‌های هدف در روستاهاست. روش‌شناسی تحقیق از نوع تحلیلی- تبیینی و جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه براساس شاخص‌های شانزده‌گانه صورت گرفته است. برای این منظور، 365 خانوار روستایی عضو کمیتة امداد و بهزیستی شهرستان خدابنده به‌عنوان نمونة مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران انتخاب شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که در اغلب موارد میانگین شاخص‌ها و گویه‌های مطالعه‌شده، پایین‌تر از حد متوسط نظری است. براساس آزمون کای دو، بیشترین تأثیرگذاری یارانه‌های دریافتی، به‌ترتیب به شاخص بهبود دسترسی بهداشتی و درمانی، شاخص تنوع‌بخشی رژیم غذایی، و افزایش توان و قدرت خرید تعلق دارد. بررسی همبستگی بین متغیر وابسته و مستقل نیز گویای وجود رابطة همبستگی بین آن‌هاست، اما نکتة مهم این است که میزان رابطه بین آن‌ها شدت و ضعف‌های متفاوتی دارد. نتایج آزمون رگرسیون بیانگر تأثیر زیاد یارانة نقدی بر شاخص‌های افزایش ریسک‌پذیری اقتصادی (با ضریب بتای 184/0)، تنوع‌بخشی رژیم غذایی (با ضریب بتای 181/0) و افزایش توان و قدرت خرید (با ضریب بتای 169/0) است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Effects of Cash Payment Subsidiary on Empowerment of Rural Focus Group

نویسندگان [English]

  • Tahereh Sadeghloo 1
  • Marzieh Sojasi Qeidari 2
1 Assistant professor of geography, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 MA in sociology, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
In the rural sustainable development process, poverty eradication, providing the essential needs and empowerments of the poor in different dimensions have an important position. In recent decades, so many solutions had been presented and focused by different countries for reduction or even eradication of economic poverty such as entrepreneurship development, micro credit allocation, subside targeting, cash assistance grants and etc. which are implementing for rural economic empowerment especially in the focus groups. To support the poor social groups, so many countries pay  low benefit loans and some of them pay cash payments subsidies to rural poor people. In the recent years, cash payment of subsidie to the poor is implemented in Iran. Subsidies targeting is considered as one of the economical tools for poverty reduction especially in rural areas. The cash payment subsidiary is an effective way for rural empowerment which is experimented in Iran’s rural area during recent years. The key question of this study is that how cash payment subsidiary could be effective for rural empowering as a main goal of subsides targeting? 
 
Methodology
This practical study had been done based on analytical- explanation method. The main purpose of current study is to assess the effects of cash payment subsidiaries on rural focus group empowerment. In the present study, the data were gathered through documentary, field observation methods and questionnaire based on 16 indicators that were chosen from theoretical framework. The sample community of this research contains all rural families members in Khodabandeh Relief Foundation and Welfare Organization (7207) and 365 families had been selected randomly by Cochran’s formula as a case study community with sample distribution. Chi-square, T-test, correlations and regression statistical methods had been used for data analysis.
 
Results and discussion
Based on the results of this research, effective dimensions of subsidiaries cash payment are on medical and health care issues, improvement of the food diet among rural people, and increase in the purchasing power. In micro level items, the highest impact was on the reduction of monetary tablets, installment purchase supplies, power repayment, purchase basic necessities and living tools (TV, washing machine and. ..), reduction of self-medication, conduct periodic tests ups, preparing children’s educational needs, increase in weekly consumption of protein (meat and fish) at meals and weekly consumption of fruits and vegetables in the diet. But overall correlation between dependent and independent variables indicated a significant correlation, but the important point is that the intensity of relationship between them is different. In other words, there is high and significant relationship between subsidiaries receipt and changes in the indicators such as increased economic risk, diversification of diet, increase in purchasing power, and improvement of access to health care and to education. Also, the results of regression examination showed that cash payment subsidiaries highly influenced economical risk taking indicators (0.184), diversification of diet (0.181) and increase in the purchase power (0.169).
In this study it was found that cash payment subsidy had less impact on the lives of rural target groups and empowers them. In most cases, the mean of studied indicators and items are lower than the theoretical average; because increasing the cost of energy and level of inflation had reduced purchase power of the rural people, especially in target groups and in different fields. It seems that during the first year of the subsidiaries cash payment, it has positive effects on the rural targets group, but over time due to inflation and increase in cost of living, and a gradual increase in intermittent energy prices, without any appropriate change in the amount of the subsidy payments, effects of subsidies had been reduced for empowering the rural target groups. On the other hand, due to lack of educational base for entrepreneurship and investment among the rural families, the rural families used the payments to buy essential commodity and needed material for family. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cash payments subsidy
  • rural people
  • target group
  • poverty
  • and rural development

مراجع

- افتخاری، عبدالرضا و دیگران، 1388، نقش توانمندسازی در توسعة کشاورزی: مطالعة موردی استان اردبیل، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 41، شمارة 69، صص 87-103.
- بیگی، سحر، سامتی، مرتضی و حسین شریفی رنانی، 1392، اثر هدفمندی یارانه‌ها بر فقر و بیکاری (فاز اول هدفمندی یارانه‌ها)، اولین همایش ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی، گروه علوم اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، اصفهان، 28 آذرماه 1392.
-  پیرایی، خسرو و سید بهروز سیف، 1389، تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر رفاه اجتماعی در ایران، پژوهشنامة مالیات، سال نهم، شمارة 57، صص 61-82.
-  چمبرز، رابرت، 1376، توسعة روستایی: اولویت‌بخشی به فقرا، ترجمة مصطفی ازکیا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  حیدری ساربان، وکیل، 1392، بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی کشاورزان در مناطق روستایی اهر، فصلنامة علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی اهر، سال سیزدهم، شمارة 41، صص 155-170.
-  خالدی، کوهسار، یزدانی، سعید و اندیشه حقیقت‌نژاد شیرازی، 1387، مطالعة فقر روستایی ایران و تعیین عوامل مؤثر بر آن با تأکید بر سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی، فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال دهم، شمارة 35، صص 205-288.
-  دفتر امور زنان ریاست جمهوری و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، 1372، نقش زنان در توسعه، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
-  دیهیم، حمید و معصومه وهابی، 1382، دستیابی زنان به اعتبارات نظام بانکی، پژوهش زنان، دورة 1، سال اول، شمارة 71، ‌صص 61-87.
-  راغفر، حسین و فاطمه سرخه‌دهی، 1390، شناسایی خانوارهای نیازمند در طرح هدفمند‌کردن یارانه‌ها با وجود نابرابری اطلاعاتی، فصلنامة علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره، 43،  صص181-207.
-  رحمانی، مریم و دیگران، 1387، نقش اعتبارات خرد در توانمندسازی زنان: مطالعة موردی روستای پشت رود بم، مجلة مطالعات زنان، سال ششم، شمارة 3، صص 105-132.
-  رضوانی، محمدرضا، 1383، مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعة روستایی در ایران، انتشارات قومس.
-  رمضانی نامقی و مهدی محمد، خدیوی، 1391، اثرات و پیامدهای طرح هدفمندی یارانه‌ها بر اقتصاد روستایی (نمونة موردی: بخش کوه‌سرخ، شهرستان کاشمر)، اولین همایش ملی توسعة روستایی، رشت، دانشگاه گیلان.
-  زاهدی مازندرانی، محمدجواد، 1384، فقر روستایی: روند اندازه‌گیری آن در ایران، فصلنامة رفاه اجتماعی، سال چهارم، شمارة 17، صص 289-326.
-  صالح اصفهانی، جواد، 1389، بررسی ابعاد مختلف هدفمندکردن یارانه‌ها، روزنامة دنیای اقتصاد، 11 اردیبهشت.
-  طالب، مهدی و زهره نجفی‌اصل، 1386، پیامد اعتبارات خرد روستایی بر توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار: نگاهی به نتایج طرح حضرت زینب کبری (س) در روستاهای بویین‌زهرا، فصلنامة روستا و توسعه، سال دهم، شمارة 3، صص 1-26.
-  قاسمی، مریم، عبدالهی، سمانه و حدیث خاکشور، 1393، تحلیلاثراتمرحلةاولطرحهدفمندییارانه‌هابرخانوارهایروستایی (مطالعة موردی: شهرتان بینالود)، مجلة پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، سال سوم، شمارة 6، صص 117-130.
-  علیزاده، مهدی، 1389، درآمدی بر تأثیرات اقتصادی هدفمندکردن یارانه‌ها؛ مجلة اقتصاد شهر،‌ شمارة 8، صص 96-106.
-  کلانتری، خلیل و دیگران، 1389، بررسی عوامل تسهیل‌کننده و بازدارندة توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی، مطالعة موردی: شهرستان همدان، مجلة توسعة روستایی، دورة دوم، شمارة 37، صص 107-124.
-  ماجدی، سید مسعود و عبدالعلی لهسایی‌زاده، 1385، بررسی رابطه بین متغیرهای زمینه‌ای، سرمایة اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی، مطالعة موردی: روستاهای استان فارس، فصلنامة روستا و توسعه، سال نهم، شمارة 4، صص 91-135.
-  محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی و کبری احمدی، 1393، بررسی آثار اعتبارات خرد بر توانمندسازی اقتصادی فقرای روستایی، مطالعة موردی: دهستان غنی بیگلو زنجان، مجلة جغرافیا و توسعه، سال دوازدهم، شمارة 35، صص 233-247.
-  محمودی، وحید، 1386، اندازه‌گیری فقر و توزیع درآمد در ایران، تهران: انتشارات سمت.
-  مرکز پژوهش‌های مجلس، 1388، آثار اجتماعی هدفمندسازی یارانه‌ها و راهکارهای پیشنهادی، دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس.
-  مصباحی‌مقدم و دیگران، 1388، بررسی و آسیب‌شناسی هدفمندسازی پرداخت یارانه‌ها، فصلنامة علمی و پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال نهم، شمارة 35، صص 161-192.
-  معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت بازرگانی، 1387، هدفمندی یارانه‌ها، بررسی مفهوم و تجربة کشورها، وزارت بازرگانی، دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی.
-  Benhabib, J. and Spiegel, M. 1994, Role of human capital in human development: evidence from aggregate cross- country data, Journal of Monetary Economics, Vol. 34, No. 2 , pp .143- 173.
-  Drolet, j. 2009, women and micro credit: implications for social and economic development; Social Development Issues, Vol. 14, No. 1, pp. 55-68.
-  Hancer, M., Thomas George, R. 2003, Psychological empowerment of non- supervisory employees working in full- service restaurants, Management, Vol.22, No. 1, pp. 3- 16.
-  Hasan, L., 2009, Participatory development, The Shifting Realities of International Cooperation, The City University and Howard Samuels Center, New York, pp.18- 20.
-  IFAD, 2003, the rural development potential of IFAD, S credit projects, online available: www.ifad.org.
-  Megar, S, 2004, Empowerment; what is it, mcb University Press Group & Management, pp. 29-31.
-  Misra, A., 2006, micro finance in India and millennium development goals: maximizing impact on poverty, discussion paper for workshop on World Bank, Singapore, 18 September.
-  Narayan, d., 2006, measuring empowerment cross disciplinary perspective; the world bank, Washington.
-  Petreski, M., 2014, Increasing the welfare effect of the agricultural subsidy programme for food crop production in the former Yugoslav Republic of Macedonia, report of Trade policies, household welfare and poverty alleviation, http://unctad.org/en/PublicationChapters/gds2014d3_03_FYRoM_en.pdf
-  Sadik, N., 1988, Women, the center of development, Journal of Development, vol. 1, No. 2, pp. 30-31.
-  Sarason, I. G., Levine, H., Basham, R. B., Sarason, B. R., 1983, Assessing social support: the social support questionnaire, journal of personality and social psychology, Vol. 44, No. 1, pp. 127-139.
-  Siddig, K., and et al., 2014, Impacts of removing fuel import subsidies in Nigeria on poverty,Energy Policy, Vol.16, No. 69, pp.165–178.
-  Tillman, F., 2001, Empowerment: the US experience, empowerment in organizations, pp. 67- 70.
-  UNCDF, 2006, building inclusive financial sectors that serv poor and low income people, web document, UNCDF Microfinance.
-  World Bank, 2003, global economic prospects and the developing countries, report year: 2003.
-  World Bank Group Energy Sector, 2010, Subsidies in the Energy Sector: An Overview, http://siteresources.worldbank.org/EXTESC/Resources/Subsidy_background_paper.pdf
 
 
In Persian
-   Eftekhari, A.R., and et al., 2010, Role of Empowerment on Agricultural Development (Case Study: Ardabil Province), human geographical researches, Vol. 41, No. 69,Winter 2010, pp.87-103.
-  Beygi, S., sameti, M., and Sharifi ranani, H., 2013, the effect of subsides targeting on poverty and unemployment(the first step of subsides targeting), the first national conference of Irans economic landscape through of advocating of internal produce approache, the economic science department of Khorasegan Azad university, Isfahan, 19 decempre 2013, pp. 20-31.
-   Chambers, R., 1983, rural development: putting the last first, translated by: Essex, England: Longmans Scientific and Technical Publishers; New York: John Wiley.
-   Heidari Sarban, V., 2013, Survey of Influential Factors on Farmers Empowermentin the Rural Areas of Ahar County, journal of Geographic Space, Vol. 13, No. 41, pp. 155-170.
-  Khaledi, K., Yazdani, S., Haghighat nejad shirazi, A., 2007, studing the Irans rural poverty and determining the effective factors on that with emphasis on agricultural dimension investigating, journal of Iran economical research, Vol.10, No. 35, pp.205-288.
-  Governmenta Women's Affairs Office and United Nations Children's Fund, 1993, role of womens in development, Roshangaran press, Tehran.
-  Deyhim, H., and Vahabi, M., 2003, Women's access to bank systems credit, womens researches, Vol.1, No. 7, pp. 61-87.
-  Raghfar, H., and Sorkhedehi, F., 2011, identifying the poor families in subsides targeting plan with emphesis on informational unequality, journal of social welfare, Vol. 11, No. 43, pp. 181-207.
-  Rhmani, M., and et al., 2008, the role of micro credit on womens empowernment: case study area: Posht rud village in Bam township, journals of women s studies (Sociological and Psychological), Vol. 6, No. 3, pp. 105-132.
-  Rezvani, M.R., 2004, introduction to rural development planning in Iran, Ghomes publication, Tehran.
-  Ramezani Nameghi, Mo.,and Khadivi, M., 2012, the effects and impacts of subsides targeting plan on rural economy(case study area: Kohsorkh district of Kashmar township), the first ntional congress of rural development, Rasht 23 september, Gilan university, Iran.
-  Zahedi Mazandarani, M. j., 2005, rural poverty: its measuring trend in Iran, journal of social welfare, Vol. 4, No.17, pp. 289-326.
-  Saleh isfahani, J., 2010, surveing the different dimensions of subsides targeting, economic word newspaper, 20 may.
-   Taleb, M., and Najafi Asl, Z., 2007, the impact of rural micro credits on womens haousholders economical empowernment, with attending to Zeinab Kobra (piese be upon her) plan in Boin Zahra rural points, journal of rural and development, Vol.10, No. 3, pp. 1-26.
-  Ghasemi, M., Abdollahi, S., and Khakshor, H., 2014, An Analysis of the Effects of the Subsidies Targeting on Rural Communities (Case Study: Binalood County), Journal of Research and Rural Planning Vol.3, No.6, pp. 117-130.
-  Alizadeh, M., 2010, Introduction to the economic effects of subsidies, journal of urbans economy, Vol. 1 , No. 8, pp. 96-106.
-  Kalantari, Kh., Shabanali fami, H., and Soroushmehr, H., 2010, Facilitating and Impeding Factors in Rural Women Economic Enablement (Case study: Hamedan County), Journal of Community Development, Vol. 37, No. 2, pp. 107-124.
-  Majedi, M., and Lahasai zadeh, A., 2006, Examine the relationship between demographic variables, social capital and quality of life satisfication (case study area: Fars provience rural area), journal of Rural and development, Vol. 9, No. 4, pp. 91-135.
-  Mohammadiyeganeh, B., Cheraghi, M., and Ahmadi, K., 2014, Review the Effects of Micro-Credit on Economic Empowerment of the Rural Poor Case study: Ghani Begloo Village, Zanjan City, Geography and Development Iranian Journal, Vol.12, No. 35, pp. 233-247.
-  Mahmudi, V., 2007, Measure Poverty and Income Distribution in Iran, Samt publication, Tehran.
-  Iran Parlimant Research Center, 2009, social impacts of subsidies Targeting plan and proposed solutions, Social Studies Research Center of the parliament.
-  Misbahi Muaqaddam, Gh.R., Ismaeli Geevi, and Hamidreza, Rayaei, M., 2009, A Study and Identification of Risks of Targeted Payments of Subsidies, Islamic Economy, Vol. 9, No. 35, pp. 161-192.
-  Department of Planning and Economic Affairs of Ministry of Commerce, 2008, Targeted subsidies, the concept and the experience of countries, Ministry of Commerce, Bureau of Studies and Planning.
 
پژوهشهای جغرافیای انسانی
دوره 50، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 163-180

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 26 آبان 1395
  • تاریخ پذیرش: 12 آذر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار