تحلیلی بر سطح توسعه‌یافتگی مناطق روستایی شهرستان‌های استان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی

3 استادیار جامعه‌شناسی کشاورزی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده

در فرایند برنامه‌ریزی و توسعة نواحی روستایی، شناخت و تحلیل وضع موجود روستاها و بررسی امکانات و تنگناهای آن‌ها در زمینه‌های مختلف ضروری است که این امر برنامه‌ریزان را در تعیین اهداف توسعه و مشخص‌کردن سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و راهکارهای دستیابی به آن‌ها یاری می‌رساند. در این فرایند تعیین سطوح برخورداری و توسعة نواحی روستایی، همچنین بررسی قوت و ضعف شرایط هر ناحیه در زمینه‌های آموزشی، فرهنگی، بهداشتی، زیربنایی و خدماتی، زمینة تخصیص بهینة منابع و امکانات را برای توسعة هماهنگ، یکپارچه و متوازن روستاها فراهم می‌‌کند. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف تعیین سطوح توسعة مناطق روستایی شهرستان‌های استان کرمانشاه انجام شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، و جامعة آماری شامل مناطق روستایی چهارده شهرستان استان کرمانشاه براساس سالنامة آماری سال 1392 است. در تحلیل داده‌ها نیز از مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیارة TOPSIS، SAW، KOPRAS وNumerical Taxonomy استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بین شهرستان‌های استان کرمانشاه از نظر خدمات‌دهی به روستاهای تابع، تفاوت چشمگیری وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که توسعة مناطق روستایی شهرستان کرمانشاه در بالاترین سطح قرار دارد. مناطق روستایی شهرستان‌های صحنه، دالاهو، سنقر و کلیایی، کنگاور، سرپل‌ذهاب و پاوه در سطح متوسط، و مناطق روستایی شهرستان‌های گیلان غرب، هرسین، روانسر، جوانرود، قصر شیرین، اسلام‌آباد غرب و ثلاث باباجانی در سطح محرومی از توسعه قرار گرفته‌اند که در راستای توسعه و تحقق عدالت در سطح استان تقویت نواحی روستایی محروم ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Development Level of Rural Areas in the Counties of Kermanshah Province, Iran

نویسندگان [English]

  • Hassan Esmaeilzadeh 1
  • Rezvan Safarkhani 2
  • Hossein Mahmoudi 3
1 Assistant professor of geography and urban planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 MA in geography and rural planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Assistant professor of Sociology of Agriculture, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
Inequality between urban and rural areas and also among different settlements across the country in terms of distribution of facilities and services, currently has been turned into an obstacle for integrated and sustainable development, almost in all developing countries. Most of the services and facilities are gathered in certain places, particularly rural areas, and lack of services has caused more migration to the counties, evacuation of villages from population, unemployment and enormous problems for rural and urban areas as well as many problems in the planning for sustainable development for planners and policy makers in development process. In this regard, to solve the problems of regional imbalances, the first step is to identify and make ranking of villages in terms of enjoyment of development indicators. to the purpose of this research is to examine the process of rural depopulation in Kermanshah province from 44 percent in 1986 to 30 percent in 2013 and to analyze the impacts of the depopulation and migration of residents to cities that consequently lead to urban overpopulation and evacuation of the villages.  In this regard, the questions which this study seeks to answer are as follows:

Is there any difference between rural areas of Kermanshah province in terms of development?
Which areas are most deprived and most developed rural areas in Kermanshah province in development?

 
Methodology
In the process of planning and development of rural areas, it is essential to identify and analyze the current status in the villages and to study facilities and their limitations in different fields. The results can help planners determine goals for development and specify policies and strategies for their achievement. In this process, to determine development levels and to study strengths and weaknesses of every area in the fields of education, culture, health, infrastructure and services can be useful to provide optimal allocation of resources and facilities for a coordinated, integrated and balanced rural development. Thus, this study is prepared with the purpose to determine the levels of development in rural areas of Kermanshah counties. This study was based on descriptive-analytic method and the statistical population is rural areas of the counties in Kermanshah province according to statistical yearbook of 2013. We have selected 14 counties as sample. Analysis of data accomplished using multi-criteria decision-making models of TOPSIS, KOPRAS, SAW, and Numerical Taxonomy.  
 
Results and discussion
The multi-criteria decision-making models of TOPSIS, KOPRAS, and SAW have specified development level and final ranking of the areas. The mean values obtained from the three models represented that Kermanshah is ranked 1st and known as the most developed and rural areas of Salas-e Babajani is ranked 14th, as the most deprived in this study. The results of Numerical Taxonomy method examining the spatial distance on the areas of study have indicated a lack of homogeneity in the studied counties. According to the results, upper limit spatial distance is 3.54 and lower limit is equal to 2.08. Thus, some counties are placed from 2.08 to 3.54; these counties are Sahne, Paveh, Dalahu, Sarpol-e Zahab, Kangavar, and Sonqor, and they are homogeneous together in a group. Some other counties are lower than 2.08; these are Eslamabad-e Gharb, Gilan-e Gharb, Harsin, Qasr-e Shirin, Javanrud, Ravansar, and Salas-e Babajani as a homogeneous group. 
 
Conclusion
The consequences of many development strategies emphasized only on the improvement of social and economic aspects and supplying facilities and services showed inequality in the surface of different spaces. In all theories of spatial development, based on the pattern of economic growth, rural areas are considered marginal with no significant growth process. In these patterns, based on top-down planning approach, strong focus in the planning and implementation of development projects is considered as a principle. In different countries, the beginning of rural planning goes back to 1940s and 1950s. In Iran, according to formulation of 6 development programs before Islamic evolution and 5 development programs after revolution, we are still seeing inequality in the distribution of services and facilities in the country. This may be the most important reason in the dispersal of villages in the country. The focus of planning is on top to down programs, lack of public participation in plans and projects, lack of coordination between different organizations in providing services and less attention to local management in the areas. The aim of this study isto understand the way of distribution of services and facilities in order to help the planning from bottom and local management with respect to sustainable rural development. In this research we have analyzed 54 variables in 5 educational and cultural, hygienic, institutional and infrastructural, services and communications and population indicators. The results have indicated that there is imbalance in the distribution of services and facilities in the counties of Kermanshah province and that 30 percent of the rural population in Kermanshah are in the well-developed level, 36 percent of the population in the half-developed level, and 34 percent in the deprived level. The overall results of the analysis have indicated regional inequalities in the province of Kermanshah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • rural services
  • Justice
  • Kermanshah

مراجع

  1. آسایش، حسین و سید رحیم مشیری، 1381، روش‌شناسی و تکنیک‌های تحقیق علمی در علوم انسانی با تأکید بر جغرافیا، نشر قومس، چاپ اول، تهران.
  2. آسایش، حسین، 1383، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی روستایی، انتشارات دانشگاه پیام‌نور، تهران.
  3. اسماعیل‌زاده، حسن و دیگران، 1393، تحلیل عدالت فضایی برخورداری از خدمات حمل‌ونقل و ارتباطات در جغرافیای استان‌های مرزی (مطالعة موردی: شهرستان‌های استان خراسان شمالی)، نشریة جغرافیایی سرزمین، دورة 46، شمارة 2، صص 45-60.
  4. اصغرپور، محمدجواد، 1382، تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، تهران.
  5. پاپلی یزدی، محمدحسین و محمدامیر ابراهیمی، 1390، نظریه‌های توسعة روستایی، انتشارات سمت، چاپ ششم، تهران.
  6. پاپلی یزدی، محمدحسین و حسین رجبی سناجردی، 1389، نظریه‌های شهر و پیرامون، انتشارات سمت، چاپ پنجم، تهران.
  7. پورطاهری، مهدی و دیگران، 1393، ارزیابی آسیب‌پذیری فیزیکی سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی با استفاده از مدل تصمیم‌گیری KOPRAS، (مطالعة موردی: روستاهای دهستان چالان چولان شهرستان درود)، فصلنامة برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورة 18، شمارة 3، صص 29-52.
  8. پورمحمدی، محمدرضا، برنامه‌ریزی مسکن، انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران.
  9. تقوایی، مسعود و مریم صالحی، 1392، سنجش سطوح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان همدان (با تأکید بر رویکرد تحلیل منطقه‌ای)، فصلنامة برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال سوم، شمارة 11، صص 19- 30.
  10. جمعه‌پور، محمود، 1387، مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعة روستایی: دیدگاه‌ها و روش‌ها، انتشارات سمت، چاپ سوم، تهران.
  11. حاتمی‌نژاد، حسین، فرهودی، رحمت‌الله و مرتضی محمدپورجابری، 1387، تحلیل نابرابری‌های اجتماعی در برخورداریازکاربری‌هایخدماتشهری (مطالعةموردی: شهراسفراین)،انتشارات پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 65، شمارة 65، صص 71- 85.
  12. رستمی، افشین و مسعود رستمی، 1391، بررسی نقش روستاییان در تولید و توسعة ملی، مجموعة مقالات همایش منطقه‌ای تولید ملی حمایت از کار و سرمایة ایرانی، دانشگاه پیام‌نور، یاسوج، صص 1-124.
  13. رضوانی، محمد و ماندانا کریمی، 1391، آب و فاضلاب روستاها، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.
  14. رضوانی، محمدرضا، 1392، برنامه‌ریزی توسعة روستایی در ایران، انتشارات قومس، چاپ چهارم، تهران.
  15. سالنامة آماری استان کرمانشاه، 1392، معاونت برنامه‌ریزی، دفتر آمار و اطلاعات، کرمانشاه.
  16. سرائی، محمدحسین و دیگران (1394)، سطح‌بندی توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد با تأکید بر مؤلفه‌های فرهنگی، فصلنامة برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دورة 5، شمارة 20، صص 15-28.
  17. سرور، رحیم و میرنجف موسوی، 1392، ارزیابی توسعة پایدار شهرهای استان آذربایجان غربی، انجمن جغرافیای ایران، سال نهم، شمارة 28، صص 7-28.
  18. سلطان‌پناه، هیرش، فاروقی، هیوا و محمود گلابی، 1389، به‌کارگیری و مقایسة تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه در رتبه‌بندی کشورها بر مبنای میزان توسعة انسانی، مجلة دانش و فناوری، شمارة 2، صص 1-29.
  19. شکوئی، حسین، 1382، دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، چاپ ششم، تهران.
  20. شمس‌الدینی، علی و علیرضا رحیمی، 1393، سطح‌بندی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان ممسنی با استفاده از تکنیک‌های ساماندهی فضاها، فصلنامة برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دورة 4، شمارة 14، صص 87-102.
  21. صدرموسوی، میرستار و میرحیدر طالب‌زاده، 1392، تعیین و تحلیل سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان چالدران، فصلنامة جغرافیا و برنامه‌ریزی، دورة 17، شمارة 44، صص 215-235.
  22. ضرابی، اصغر و ملیحه ایزدی، 1392، تحلیلی بر توسعة منطقه‌ای استان‌های کشور، فصلنامة برنامه‌ریزی فضایی، سال سوم، شمارة اول، صص 101- 116.
  23. ضرابی، اصغر و طاهر پریزادی، 1392، سطح‌بندی سکونتگاه‌ها و تعیین مراکز عملکردی محلی مطالعه موردی دهستان صاحب بخش زیویه شهرستان سقز، فصلنامة انجمن جغرافیای ایران، سال نهم، شمارة 28، صص 179-202.
  24. ظاهری، محمد، آقایاری هیر، محسن و کلثوم ذاکری میناب، 1394، اولویت‌بندی صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در شهرستان آذرشهر با روش ترکیبی دلفی و TOPSIS، جغرافیا و برنامه‌ریزی، دورة 19، شمارة 51، صص 221-246.
  25. فاضل‌نیا، غریب، کیانی، اکبر و علی اسماعیل‌زاده، 1391، تحلیل پراکنش و اولویت‌بندی مراکز ICTs روستایی شهرستان زابل، دورة 2، شمارة 2، فصلنامة جغرافیا و پایداری محیط، کرمانشاه، صص 89-108.
  26. فتحی، علی و حسین آسایش، 1389، تحلیل سیستماتیک از نقش عوامل جغرافیایی در توسعة روستاهای استان اردبیل، دورة 7، شمارة 28، فصلنامة جغرافیایی سرزمین، تهران، صص 19-41.
  27. قنبری، ابوالفضل، 1392، تحلیلی بر نابرابری‌های ناحیه‌ای در ایران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی، چاپ اول، تهران.
  28. کلانتری، خلیل، 1389، برنامه‌ریزی و توسعة منطقه‌ای تئوری‌ها و فنون، انتشارات خوشبین، تهران.
  29.  ملکی، امجد، 1388، شناسایی مناطق مساعد آلودگی آب‌های زیرزمینی به کمک پهنه‌بندی تحول کارست با GIS (مطالعة موردی: استان کرمانشاه)، علوم زمین، شمارة 72، صص 25-32.

30. Friedmann. J., 1972, A General Theory of Polarized Development, in Hansen, N. M. (ed), Growth centers in Regional Economic Development, Macmillan Co. Ltd.

  1. 31.  Mulliner, E., Smallbone, K., and Maliene, Vida., 2013, An Assessment of Sustainable Housing Affordability Using Multiple Criteria Decision Making Method, omega the international journal of management science, Vol. 41, No. 2, PP. 270-279.
  2. 32.  Wheeler, J., and Muller. P., 1986, Economic Geography, John, Wiley 8 Sons, Inc, Canada.

 

 

Asayesh. H, and Moshiri. S, 2002, Typology and scientific searches techniques in human science with emphasize on geography, Ghoomes Pablication, Tehran. [In Persian].

Asayesh. H, 2004, Principle and Methods of Rural Planning, Payame Noor Pablication, Tehran. [In Persian].

Asgarpour. M, 2002, Multiple Criteria Dicision Making, Tehran university, Tehran. [In Persian].

Esmaeilzadeh. H, Kaffash. A, and Heidary. S, Rooy del. J, 2014, Analysing Spatial Justice of Transportation and Relationship at Geography of Boundry Provinces Case Study: North Khorasan Province, geographical Journal of Sarzamin, Vol 46, Issue 2, Pp 45-60, Tehran. [In Persian].

Fathi. A, Asayesh. H, 2013, Systematic Analysis From Role of Geographical Factors in Rurals Development of Ardebil Province, Territory journal, Vol 7, No. 4, PP.19-41,Tehran. [In Persian].

Fazelniya. G, Kiani. A, and Esmailzadeh. A, 2012, The Analysis of Diffusion and Priorities of ICT Centers in Rural Areas of Zabol, Journal management system, Vol 2, No. 2, PP. 89- 108,Tehran. [In Persian].

Friedmann. J, 1972, A General Theory of Polarized Development, in Hansen, N. M. (ed), Growth centers in Regional Economic Development, Macmillan Co. Ltd.

Ghanbari. A, 2013, Assessing Regional Inequality in Iran, Research strategy studeis Pablication, Tehran. [In Persian].

Hatame Nejad. H, Farhode, R, and Mohammad Pourjabre, M, (2008), Assessing of Social Inequality in Functional Urban Services Case Study; Asfarayen City, Human geography Research Quarterly Journal, Vol. 65, No. 65, PP. 71- 85, Tehran. [In Persian].

Jomehpour. M, 2008, An Introduction to Rural Development Planning Approaches and Methods, Samt pablication, Tehran. [In Persian].

Kalantari, K, 2010, Planning and Regional Develop Theories and Technicues, Khooshbin publecation, Tehran. [In Persian].

Maleki, A, 2009, Recognize Propitious Zoneing of Ground Water Pollution's Helping The Karst Transition Ranking Using to GIS Case Study of Kermanshah Province, Earth science journal, No. 72, PP. 25-32, Tehran. [In Persian].

Mulliner, E, Smallbone, K, and Maliene. V, 2013, An Assessment of Sustainable Housing Affordability Using Multiple Criteria Decision Making Method, omega the international journal of management science, Vol 41, Issue 2, PP. 270-279.

Nastaran. M, Abolhassani. F, Bakhtiaei. N, 2015, Spatial Distribution of Development Indexes in Iranian Cities Using Combinational Ranking, Journal Management system, Vol 5, Issue 17, PP. 1-14, Marvdasht. [In Persian].

Papoli Yazdi. M, and Rajabi Sanajerdi. H, 2010, The Theory of Urban and Surrounding, Samt pablication, Tehran. [In Persian].

Papoli Yazdi. M, Ebrahimi. M, 2011, Rural Development Theories, Samt pablication, Tehran. [In Persian].

Pourmohammadi. M, 2003, Planning for Housing, Samt pablication, Tehran. [In Persian].

Poortaheri. M, et al., 2014, Physical Vulnerability Assessment of Rural Habitats Against Natural Hazards Earthquakes With A Decision Model KOPRAS Case Study Chalan Cholan Villages Dorud Township, The journal of spatial planning, Vol. 18, No. 3, PP. 29- 52, Tehran. [In Persian].

Rezvani. M, 2011, Rural Development Planning in Iran, Ghoomes pablication, Tehran. [In Persian].

Rezvani. M, and Karimi. M, 2012, Rural Water and Wastewater, Payame Noor Pablication, Tehran. [In Persion].

Rostami, A, and Rostami. M, 2012, The Role of Farmersin Production and National Development, Conference of Payame Noor, PP. 1-124, Yasoj.[In Persion].

Sadrmousavi,. M, and Talebzade. M, 2013, Determining and Analyzing Levels of Development In Rural Areas of Chaldran County, Geography and planning journal, Vol. 17, No. 44, PP. 217- 235, Tabriz University. [In Persion].

Saraei. H, et al., 2015, Assessment aAnd Regionalization the Seven Cities of Kohgiloyeh and Boyerahmad Province Development by Emphasis on Cultural Factors, Journal Management system, Vol. 5, No. 20, PP. 15- 28, Marvdasht. [In Persian].

Shakoei. H, 2003, Urban Geographt a New Perspective, Samt pablication, Tehran. [In Persian].

Shamsodini, A, 2014, Analysis of the Calibration Parameters of Development In Rural Areas (Case Study: Rostam Districts 2- Rostem County), Territory Journal, Vol. 4, No. 14, PP. 87- 102, Azad University. [In Persian].

Soltanpanah. H, Farogi. H, and Golabi. M, 2010, Multiple Attribute Decision Making Use of The Latest Techniques in the Ranking of Countries In Terms of Human Development, Knowledge and technoligy Journal, No. 2, PP. 1-29, Tehran. [In Persian].

Suroor. R, and Mousavi. M, 2013, Assissing Sustainable Devalopment of Cities of Western Azarbayjan Provinces, Iranian geographical association Journal. Vol. 9, NO. 28, PP. 7- 28, Tehran. [In Persian].

Statistical Yearbook of Kermanshah Province in 2013. Statistic and information office. Kermanshah. [In Persian].

Taghvaei. M. and Salehi, M. 2013. Evaluating Development Level of Counties of Hamadan Province, Regional Planning. Vol 3, Issue 11, Pp 19- 30, Isfahan. [In Persian].

Wheeler. J, and Muller. P., 1986, Economic Geography, John, Wiley 8Sons, Inc, Canada.

Zaheri, M., et al., 2015, Prioritization of Agricultural Processing and Complementary Industries in Azarshahr County by Delphi and TOPSIS Combined Methods, Geography and planning journal, Vol. 19, No. 51, PP. 221- 246, Tabriz University. [In Persian].

Zarabi, A., and Ezadi. M., 2013, Analyzing Regional Development of Provinces of Iran, Spatial Planning Journal. Vol. 3, No. 1, PP. 101- 116, Isfahan. [In Persian].

Zarabi. A, and Parizadi. T, 2013, Grading the Settelment and Studies Local Funectional Center Case Study Saheb District of Zeyveyeh Sector of Sagez Counties, Iranian geographical association Journal. Vol. 9, No. 28, PP. 179- 202, Tehran. [In Persian].

پژوهشهای جغرافیای انسانی
دوره 50، شماره 2
تیر 1397
صفحه 355-374

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 دی 1394
  • تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 20 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار