شناسایی موانع دستیابی به شهر پاک با تکیه بر جمع‌آوری زباله با استفاده از تئوری بنیانی (مطالعۀ موردی: شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه گیلان

3 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

تولید زباله در شهرها یکی از مهم‌ترین چالش‌های مطرح در برنامه‌ریزی شهری است که برای دستیابی به شهر سالم و به‌تبع آن شهر پاک مطرح می‌شود. پدیدة زباله از ابتدا با موضوعات مهمی از جمله چگونگی جمع‌آوری، بازیافت، نحوة دفع، مکان‌یابی دفع و... همراه است که هریک از آن‌ها نیازمند بررسی، و به‌نوعی مکمل یکدیگر هستند. جمع‌آوری زباله از سطح شهرها، موضوعی مرتبط با پاکیزگی شهری و نخستین حلقة مطرح‌شده است. این مقوله تأثیری مستقیم در سیمای شهر دارد؛ از این‌رو سهل‌انگاری در آن، شهرها را با مشکلات بسیاری مواجه می‌کند. همچنین علاوه‌بر مسائل مربوط به فناوری، با مقوله‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مدیریتی و... درگیر است؛ بنابراین، شناسایی و رتبه‌بندی این مقوله‌ها می‌تواند در نحوة برخورد با مسئلة مورد نظر مفید باشد. در پژوهش حاضر، تنگناهای موجود در زمینة جمع‌آوری زباله در شهر رشت با به‌کارگیری روش کیفی و استفاده از تئوری بنیانی مطالعه شده است. براساسروشنمونه‌گیریهدفمندونظر، 48 نفرازشهروندانبه‌عنواننمونهانتخابشدند. گردآوری داده‌هاواطلاعاتلازم بامصاحبةنیمه‌ساختاریافته ومشاهداتمیدانیصورت گرفت. مصاحبه‌هانیز تاحصول مرحلةاشباعتئوریکادامه یافت. برمبنای نظریةبنیانی،داده‌هادرسهمرحلة کدگذاریتحلیلشدند. نتایجحاصلازآن‌ها،استخراجپنج مقولةهسته‌ایشاملعوامل تأثیرگذار اجتماعی-فرهنگی،اقتصادی، زیرساختی، مدیریتی وقوانین است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Obstacles to Achieve a Clean City Based on Garbage Collection Using Grounded Theory (Case Study: Rasht)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Hesam 1
  • Esmail Aghaeezadeh 2
  • Mansour Rezaali 3
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature, University of Guilan, Iran
2 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature, University of Guilan, Iran
3 PhD Candidate in Geography and Urban Planning, University of Tarbiat Modares, Iran
چکیده [English]

Introduction
The city and urbanization is a prominent social process that has changed the interaction between human and the environment and other people. The city is not a fully independent and autonomous complex phenomenon, but it is a part of the social and economic structure and manifestation of the complex that has formed in accordance with the socio-political changes from the past to the present. Therefore, discussion about city is not limited only to its physical development and it must be recognized that the city is complicated phenomenon and engaged with various issues. Garbage generated in cities is one of the most important challenges in urban planning and in achieving a healthy city and consequently the clean city. In fact, urbanization has led to rapid social and economic development and at the same time emerged many problems such as the concentration of population, traffic jams, lack of housing, lack of resources, loss of biodiversity, the effects of heat islands, noise and air and water pollution. Urban cleanliness as one of the most important criteria to achieve a healthy city has recently been a special place in the literature of urban studies and occasionally a number clean world are introduced by international organizations. Since the formation, garbage is involved with important issues such as collection, recycling, disposing style and location of disposing. The issue of garbage collection from the cities can be studied in relation to urban cleanliness because they are directly affected by the face of the city and negligence in this area creates many problems in urban space. Addition to technical issues, it is involved with social, economic, cultural, and management problems and it can be useful to identify them and rank them. This paper aims to study the bottlenecks in garbage collection in the Rasht city via qualitative methods using Grounded Theory.
Methodology
In this paper, grounded theory method is used to identify the obstacles of accessment of the clean city in Rasht. Grounded Theory is a qualitative research method to study social processes in human interaction. This method developed by Glaser and Strauss, is rooted in the school's interpretation of symbolic interactionism. This method is a kind of research that examines and describes phenomena in their natural position. It involves a five-step process: first step is research design (technical literature review and select items), second phase is data collection, third stage is the setting and writing data items and concepts, fourth stage is analysis of the data (the original investigation) and the fifth stage is design and validation of the model. The purpose of the research project is questions and research area. Based on purposeful and theoretical sampling, 48 citizens were selected. Techniques used for data collection are focused on semi-structured interviews and field observations. Interviews are continued until theoretical saturation stage.
Results and discussion
The findings were analyzed in three coding stages and analysis units. The results of coding, as the first stage of data analysis, contain the 114 codes that were extracted from interviews with citizens. Up to16 concepts expressed from master codes and other codes directly from the person being interviewed. In axial coding process, we identified several extensive concepts with data analysis that formed 14 extensive classes. Based on the Grounded Theory, data coding was done in three stages and, as a result, five nuclear issues are extracted as the factors related to the social and cultural, economic, infrastructure, management and rules. Therefore, by analyzing the results of the extensive concept, five core subjects of social, cultural, economic, infrastructural and legal issues were identified as effective factors in achieving clean city in Rasht.
Conclusion
Citizenship principles such as respect for urban cleanliness are one of the important indicators of community mental health. In this principle, both law and tradition have a strong role. Another factor in this context can be cited as the lack of necessary life skills for people who have not received adequate training in their educational process. The people's attitude to life and level of education and their conception of the life are affected on the rights and duties of citizenship, such as trash issue. Another effect is a feeling of not belonging; when a person does not have a sense of belonging to the community, does not feel responsible. Other factor affecting urban cleanliness besides the infrastructure S is the level of urban cleanliness. If the city as a whole unit is not clean, citizens will feel that their garbage make this mess and this is very inconsiderable. Thus, they do not feel bad dropping garbage in the city. Therefore, the main factors to achieve clean city can be summarized in social, cultural, economic, infrastructural, administrative and statutory factors. These factors, according to the results of research, are the most important factors affecting Rasht to be a clean city. Overall formation of clean city and Continuity of cleanliness in the city, in its various dimensions, have some pre-requisites, that in case of failure of their condition in the one hand and the lack of continuity can reduce the efficiency of the initial conditions of its creation on the other hand. Lack of urban infrastructure in the Rasht city, in relation to the principled collection, led to the loss of opportunity in the field of citizen participation development. The economic problems can increase the dimension on their reluctance. Accordingly, the citizens are encountered with the contradictions on the path of citizenship education of good behavior, who find themselves alone in these areas. As a result, this leads to a kind of apathy even among committed citizens. This makes planning related to social and cultural promotion of citizens ineffective and the managers have to adopt peaceful behavior in the face of polluted urban spaces. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • clean city
  • healthy city
  • garbage collection
  • Grounded theory
  • Rasht City
  1. ادیب حاج‌باقری، محسن و مهوش صاصالی، 1386، رهیافت‌ها و روش‌های تحقیق کیفی در توسعة روستایی، نشر نی، تهران.
  2. ازکیا، مصطفی، حسین ایمانی جاجرمی و زهرا فرضی‌زادة میاندهی، 1390، روش‌هایکاربردی: تحقیق کاربردنظریة بنیانی، انتشارات کیهان، تهران.
  3. آسایش، حسین، 1380، کارگاه برنامه‌ریزی روستایی، چاپ سوم، دانشگاه پیام نور، تهران.
  4. استرابرگ، کریستین‌جی، 1384، روش‌های تحقیق کیفی در علوم اجتماعی، ترجمة احمد احمدپور و علی شجاعی، انتشارات دانشگاه یزد.
  5. استراس، آنسلم و جولیت کوربین، 1387، اصولروشتحقیقکیفی؛نظریةمبنایی،روش‌هاوشیوه‌ها، ترجمة بیوک محمدی، انتشارات پژوهشکدة علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
  6. آقائی‌زاده، اسماعیل، 1389، بافت فرسوده؛ عامل تهدیدزای توسعة پایدار شهری، نخستین همایش توسعة پایدار شهری (دانشگاه گیلان)، صص 134-147.
  7. باستیه، ژان و برنارد، در، 1382، شهر، ترجمة علی ‌اشرفی، دانشگاه تهران.
  8. بدری، سید علی و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری، 1382، ارزیابی پایداری: مفهوم و روش، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، سال هجدهم، شمارة 2، صص 9-34.
  9. بحرینی، سید حسین، 1393، تحلیل فضاهای شهری، چاپ دهم، دانشگاه تهران.

10.پاپ‌زن، عبدالحمید، 1382، طراحی مدل تلفیقی دانش بومی و رسمی به‌منظور دستیابی به رهیافتی سامانه‌ای مشارکتی در شهرستان کرمانشاه، رسالة دکتری به راهنمایی استاد سید محمود حسینی و مصطفی ازکیا، دانشگاه تهران.

11.پاپ‌زن، عبدالحمید و همکاران، 1389، مشکلات و محدودیت‌های گردشگری روستایی با استفاده از نظریه بنیانی (مورد: روستای حریر، استان کرمانشاه)،فصلنامة پژوهش‌های روستایی، سال اول، شمارة 3، صص 25-52.

12.پاپلی یزدی، محمدحسین و حسین رجبی سناجردی، 1382، نظریه‌های شهر و پیرامون، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.

13.حافظ‌نیا، محمدرضا، زهرا احمدی‌پور و مصطفی قادری‌حاجت، 1391، سیاست و فضا، نشر پاپلی، مشهد.

14.زیاری، کرامت‌الله، 1378، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.

15.ـــــــــــــــ ،1380، توسعة پایدار و مسئولیت برنامه‌ریزی شهری در قرن بیست و یکم، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال 0، شمارة 160، صص 371-385.

16. زیاری، کرامت‌الله و محمدحسین جانبابانژاد، 1388، دیدگاه‌ها و نظریات شهر سالم، شهرداری‌ها، سال نهم، شمارة 95، صص14-23.  

17.سازمان نقشه‌برداری کشور، 1393، لایة اطلاعاتی تقسیمات استانی کشور.

18.شکوئی، حسین، 1379، دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، جلد اول، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران.

19.صرافی، مظفر، 1375، توسعة پایدار و مسئولیت برنامه‌ریزان شهری،مجلة معماری و شهرسازی، سال چهل‌وهفتم، شمارة 35، صص 39-45.

20.صرافی، مظفر، جمیله توکلی‌نیا و حسن محمدیان مصمم، 1393، اندیشه‌های نو در برنامه‌ریزی شهری، انتشارات قدیانی، تهران.

21.طالب، مهدی، محمدرضا محمدی و پیمان‌ پوررجب میاندوآب، 1390،پیامدهایتداومحضور واسطه‌هایخریدارشیردرنواحیروستایی(مطالعةموردی: روستایشیشه،شهرستاناهر)، مجلة پژوهش‌های روستایی، دورة 2، شمارة 6، صص 111-135.

22.فرشادگهر، ناصر و محمدتقی ضیایی بیگدلی، 1383، پژوهش مشارکتی، پژوهشکدة امور اقتصادی، تهران.

23.فرهادی، رودابه، 1389، ارزیابی مشارکت مردم در پروژة شهر سالم کوی سیزده‌آبان، فصلنامة جغرافیا، دورة جدید، سال هشتم، شمارة 27، صص 137-157. 

24.قبادی، پرستو و همکاران، 1391،واکاویمحدودیت‌هاو مشکلاتتوریسمبااستفادهازتئوریبنیانی، موردشناسی: روستایچرملةعلیا،جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، سال دوم، شمارة 5، صص 89-104.

25.مجتهدزاده، غلامحسین، 1392، برنامه‌ریزی شهری در ایران، چاپ دوم، پیام‌نور، تهران.

26.مجلسی، منیره، 1386، نقش مشارکت‌های مردمی در سیستم مکانیزة جمع‌آوری زباله، سومین همایش ملی مدیریت پسماند، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و سازمان محیط‌زیست، تهران.

27.مهندسان مشاور طرح کاوش، 1386، طرح جامع شهر رشت.

28.نظریان، اصغر، 1379، جغرافیای شهری ایران، چاپ چهارم، پیام‌نور، تهران.

29.نظریان، اصغر، 1388، پویایی نظام شهری در ایران، چاپ اول، نشر مبتکران، تهران.

  1. Adib HajBagheri, M., and Sasaly M., 2007, Approaches and Methods of Qualitative Research in Rural Development, Ney Publishing, Tehran. (In Persian)
  2.  Aghaeizadeh, E., 2010, Deteriorated Fabrics: Threat Maker Factor for Sustainable Urban Development, the First Conference on Urban Sustainable Development (University of Guilan), 134-147. (In Persian)
  3. Ahmad, H., 1998, Healthy Cities: A Comprehensive Approach to Public Health, The rural Health Policy Program at Virginia Tech.
  4.  Asayesh, H., 2001, Workshop for Rural Planning, Third Edition, PNU, Tehran. (In Persian)
  5.  Ashton, J., 1990, Healthy Cities, Milton Keynes: Open University Press.
  6.  Azkia, M., Eimani Jajarmi, H., and Farzizadeh Miyandehi, Z., 2012, Applied Methods of Research: Application of Grounded Theory, Keyhan, Tehran. (In Persian)
  7.  Badri, S., and Roknoddin Eftekhari, A., 2003, Evaluation of Stability: Concepts and Methods, Geographical Research, Vol. 18, No. 2, PP. 9-34. (In Persian)
  8.  Bahreiny, H., 2014, Urban Spaces Analysis, Tenth Edition, Tehran University. (In Persian)
  9.  Bastie, J., and Der, B., 2003, La Ville, (A. Ashrafi, Trans), Tehran University of Art Press, Tehran.
  10.  Edwards, P., and Tsouros, D, A., 2008, A Healthy City is an Active City: a physical activity planning guide, WHO Regional Office for Europe.
  11.  EsA-un, 2007, world urbanization prospects: the 2005 Revision.
  12.  Esterberg, K. G., 2006, Qualitative Methods in Social Research (A. Poorahmad and A. Shamaei, Trans), Yazd University. (In Persian)
  13.  Farhadi, R., 2010, Evaluation of Public Participation in the Healthy City Project in Koye 13 Aban, Geography, Vol. 8, No. 27, 137-157. (In Persian)
  14.  Feng. L. i. et al. 2009, Measurement indicators and an evaluation approach for assessing urban sustainable development: A case study for China’s Jining City, Landscape and Urban Planning, Vol 90, No. 90, PP. 134–142.
  15.  Ghobadi, P. et al.  2012, Study of Rural Tourism Limitations and Problems Using Grounded Theory, Case Study: Charmale Olia Village, Geography and Territorial Spatial Arrangement, Vol. 2, No. 5, PP. 89-104. (In Persian)
  16.  Girardet, H., 2003, cities,people planet,Globalization. Globalism, Environment and Environmentalism: consciousness of connections, Oxford university press, NewYork.
  17.  FarshadGohar, N., and ZiaeeBigdeli, M., 2004, Participatory Research, Institute of Economic Affairs, Tehran. (In Persian)
  18.  Hafeznia, M., Ahmadipour, Z., and GhaderiHajat, M., 2012, Politics and Space, Papoli Publishin,. Mashhad. (In Persian)
  19.  Larsen, L., and vitali, F., 2009, urban development and greet challenge for urban planning: a view ftheoretical research, Urban economy conference, Melbourne, Australia.
  20.  Majlesi, M., 2007, Role of Public Participation in Mechanized Garbage Collection, Third National Conference on Waste Management, Iran''s Municipalities and Village Administrators and Department Of Environment, Tehran. (In Persian)
  21.  Mojtahedzadeh, G., 2013, Urban Planning in Iran, Second Edition, PNU, Tehran. (In Persian)
  22.  National Cartographic Center, 2014, Province Division Information Layers.
  23.  Nazarian, A., 2000, Urban Geography of Iran, Fourth Edition, PNU, Tehran. (In Persian)
  24.  __________ , 2009, Dynamics of Iran’s Urban System, Mobtakeran, Tehran. (In Persian)
  25.  PapoliYazdi, M., and RajabiSnajerdy, H., 2003, Theories of Urban and Surrounding, Samt Publishing, Tehran. (In Persian)
  26.  Papzan, A., 2003, A Compilation Model of Indigenous Knowledge and Formal Design in order to Achieve Systematic-Participatory Approach in Kermanshah City, Supervisor: S. M. H., and Azkia, M.  Phd Thesis, Tehran University. (In Persian)
  27.  Papzan, A. et al. 2011, Problems and Limitations of Rural Tourism, Using Grounded Theory (Case-Study: Harir Village, Kermanshah Province), Journal of Rural Studies, Vol. 1, No. 3, PP. 25-52. (In Persian)
  28.  Sarrafi, M., 1996, Sustainability and Responsibility of Urban Planners, Journal of Architecture and Urbanity, Vol. ???, No. 35, PP. 39-45. (In Persian)
  29.  Sarrafi, M., TavakoliNia, J., and Mohammadiyan Mosammam, H., 2014, New Ideas in Urban Planning, Ghadiani, Tehran. (In Persian)
  30.  Scipioni, A. et al. 2009, The Dashboard of Sustainability to measure the local urban sustainable development: The case study of Padua Municipality, Ecological indicators, Vol. 9, No. 2, 364- 380.
  31.  Shakoei, H., 2000, Urban Geography (A New Approaches Perspective), Vol. 1, Fourth Edition, Samt Publishing, Tehran. (In Persian)
  32.  Strauss, A., and Corbin, J., 2009, Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (Mohammadi, B. Trans), Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran. (In Persian)
  33. Tarh-O-Kavosh Consulting Engineers, 2007, Master Plan of Rasht City.
  34. Taleb, M., Mohammadi, M., and Poorrajab Miandoab, P., 2011, Study of Effects and Continuous Presence of Milk-Buyers’ Agents in Rural Areas (Case Study: Shishe Village- Ahar), Journal of Rural Research, Vol. 2, No. 6, PP. 111-135. (In Persian)
  35. Tsouros, A. D., and Farrington, J. L., 2003, WHO Healthy Cities in Euroupe: a Compilation of Papers on Progress and Achivments, WHO Regional office for Europe, Denmark.
  36.  Ziari., K., 1999, Principles and Methods of Regional Planning, First Printing, Samt Publishing, Tehran. (In Persian)
  37.  _______, 2001, Sustainability and Responsibility of Urban Planning In The 21 Century, Journal of Literature And Human Sciences, Faculty of Tehran University, Vol. 0, No. 160, 371- 385. (In Persian)
  38.  Ziari., K., and Janbabanezhad, M., 2009, The Views and Opinions of Healthy City, Shahrdariha, Vol. 9, No. 95, 23-14. (In Persian)