تأثیر مبادلات اقتصادی در توسعۀ شهرهای مرزی (مطالعۀ موردی: شهر پیرانشهر)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت‌‌مدرس

2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌‌ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه تربیت‌‌مدرس

3 دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه کردستان

چکیده

بخشی از رشد و توسعۀ شهری کشورها تابع موقعیت جغرافیایی آن‌‌هاست. توسعۀ شهرهای مرزی بیشترین وابستگی را به موقعیت جغرافیایی و فاکتورهایی مانند مبادلات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آن‌ها با فضای پیرامونی دارد. پیرانشهر در آذربایجان غربی، یکی از این شهرهای مرزی است که به‌‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌‌اش، به‌‌لحاظ توسعه در وضعیت حاشیه‌ای قرار گرفته است. در این مقاله، نقش موقعیت جغرافیایی در توسعۀ شهر مرزی پیرانشهر و تأثیرات آن بر تحولات ناشی از گسترش اقتصاد مرزی آن بررسی می‌‌شود. پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و مستندات و داده‌های مورد نیاز آن، با مطالعات کتابخانه‌ای، مراجعه به سازمان‌ها و آمارنامه‌ها و همچنین مطالعات میدانی گردآوری شده است. مطابق نتایج، مبادلات اقتصادی با کردستان عراق موجب اشتغال‌زایی، تغییر نقش و کارکرد اقتصادی شهر، گسترش کالبدی و تغییر کاربری زمین شده است. همچنین مشاهدات نشان می‌دهد درنتیجۀ مبادلات مرزی، نقش اولیۀ نظامی-امنیتی شهر به‌‌سوی کارکرد تجاری-خدماتی در حال تغییر است. با توجه به این مهم، ضروری است ضمن توجه به نقش واسطه‌ای - فراهم‌سازی مواد اولیۀ مورد نیاز داخلی و ایجاد دریچه‌ای برای صادرات محصولات تولیدی - توجهی ویژه به مقولۀ ساماندهی و مدیریت یکپارچۀ مبادلات و حداقل‌سازی پیامدهای منفی آن صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Impact of Economic Exchanges on the Development of Border Cities (Case Study: Piranshahr City)

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Rumina 1
  • Ali Pourazizi 2
  • Taher Bayezi 3
1 Assistant Professor of Political Geography, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
2 MSc Student of Spatial Planning, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
3 MSc Student of Urban Planning, Kurdistan University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
Urban growth and development in all countries, to a certain extent, is a function of geographical location. Central cities usually exhibit faster growth when compared to peripheral cities. A border city is a spatial residential phenomenon located within a certain distance of the border. The growth of such a city follows factors such as economic, cultural, and political exchange with the interior and exterior space of the country. These factors can guide the city towards the development of certain actions, and thus play an effective role in its spatial development. Studies of the development of border cities, same as all other cities in Iran, show that their spatial growth and development can be traced back to economic changes such as cross-border exchange and higher emigration to cities. The development of a border economy in recent years, whether legal (the border arcade of Tamarchin) or illegal (smuggling), has paved the way for higher economic growth in Piranshahr. It is clear that the development of economic activities has created more employment in the city, therefore attracting a higher population (immigration friendliness) and leading to urban growth. The population in 2011 (about 70 thousand) compared to the population in 1966 (about 4848) clearly indicates this.
Methodology
The research methodology used in this study is descriptive-analytical. The required data was collected through library research, official organizations, statistics, and fiend studies. In order to prepare data for analysis, the raw data was imported to Excel 2013, where all required tables and figures were extracted. The Bujogarnia Diagram was used investigate the economic role of the city, which was measured by analyzing the number of active population in all three major occupational groups: services, agriculture, and industry. In addition, the rate of growth was calculated for the phenomenon of land-use change, the map of which was created in GIS.
Discussion
Due to the development of cross-border trade and higher population growth, the city of Piranshahr has undergone numerous changes and transformations, as is evident from the widespread land-use change, which is a major indicator of physical growth and change in cities. From the obtained information, it can be inferred that economic exchange has had a serious impact on the growth and decline of certain land uses. Commercial use of land has grown by 10.22 percent. Urban green belts have enjoyed a significant growth rate of 14.94 percent in uptown in order to accommodate for the passengers, decorate the city, and create a healthy space for free time activities. Also, residential and transit network use have increased by 6.95 and 5.51 percent, respectively. On the other hand, due to higher security, population persistence, and higher convergence of the people with the center, which have resulted from economic growth, military land use has faced a negative growth rate of -4.95 percent. In sum, the land area of Piranshahr city has expanded from 446.4 hectares in 1995 to 844.45 hectares in 2011, i.e. it has nearly doubled. Therefore, the process of changing Piranshahr from a military-security region to a service-commerce region can be an important factor in the steady spatial growth of the city. The results of the Bujogarnia Diagram confirm this claim. According to this diagram, the city has tended towards a multi-role paradigm (service-commerce). Initially, according to the 1996 consensus, the city had a service-dominant role; this can be ascribed to the high population of military sector, which was considered a part of the service sector. However, in the following consensuses, the city shifted towards a service-commerce city. This manifests itself in the decline in the number of military employees and the increase in the workers of other service-related areas and subordinate jobs, which was a result of more commercial/cross-border activities. Another important conclusion that can be drawn from this study is that economic exchange has increased employment and attracted commercial tourists to the city. According to statistics obtained from the Cultural Heritage and Tourism Organization of Piranshahr, during the first 20 days of the year (i.e. Nowruz vacation), 2,509,667 people have visited the city from 2010 to 2014 in order to purchase inexpensive imported goods, i.e. 501,933 people on average have visited the city during the first 20 days of each year. In sum, this study reveals that the city of Piranshahr has experienced significant physical-spatial and economic development, highly as a result of granting formal status to the border arcades of Tamarchin and the increased amount of cross-border exchange through informal means; this calls for the immediate attention of the authorities to provide the required infrastructure and allow for more serious growth and dynamism of the city.
Conclusion
Results of the analyses performed on the development of Piranshahr city confirm that economic exchange with Iraqi Kurdistan has had a positive impact on the development of the city. The results indicate that the economic growth policy of the Iranian government in recent years, followed by the expansion of cross-border trade and commerce, has had a significant positive impact on the physical development of Piranshahr. Cross-border trade has local and even regional-national effects on the economy; and the development of economic centers (border arcades) as a result of economic exchange, has led to physical development and change in the city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Exchange
  • Development of Border Cities
  • Urban Role
  • Piranshahr City
  1. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و همکاران، 1386، راهکارهای توسعۀ گردشگری روستایی با استفاده از مدل SOWT: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه برنامه‌‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 10، شمارۀ 2، تابستان 1385، ص 1-31.
  2. برزگران، حسینعلی، 1372، تحلیل عملکرد فضایی- مکانی شهر بیرجند و تعیین حوزۀ نفوذ آن، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌‌مدرس، تهران.
  3. بی‌سخن، امید، 1388، ارزیابی و تحلیل نقش بازارچه‌های مرزی در تغییر کالبدی و اقتصادی شهرهای مرزی: مطالعۀ موردی شهر پیرانشهر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، زنجان.
  4. پیربوداقی، یوسف، 1379، بررسی عملکرد بازارچۀ سرو و نقش آن در رشد و توسعۀ اقتصادی منطقه‌ای، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران.
  5. جعفری، عباس، 1363، شناسنامۀ جغرافیای طبیعی ایران، انتشارات گیتاشناسی، تهران.
  6. زالی، نادر، 1383، بررسی و تحلیل نگرش جغرافیایی در توسعۀ منطقه‌ای و تطبیق آن با ویژگی‌های استان آذربایجان شرقی، نشریۀ دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، سال 1383، شماره 15، صص 77-98.
  7. روابط عمومی گمرک جمهوری اسلامی ایران، 1385.
  8. زرقانی، سیدهادی و همکاران، 1391، تحلیل بازتاب‌های سیاسی-فضا بازارچه‌های مرزی؛ نمونۀ موردی: بازارچۀ مرزی باشماق مریوان، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی- برنامه‌ریزی و آمایش فضا، سال 1391 شمارۀ 1، صص 1-23.
  9. زیاری، کرامت‌‌الله، 1378، برنامه‌ریزی برای شهرهای جدید، تهران: انتشارات سمت، تهران.
  10. علی رازینی، ابراهیم و باستانی، علیرضا، 1382، تحلیلی بر نقش و عملکرد بازارچه‌های مرزی، دفتر مطالعات اقتصادی- گروه تجارت خارجی، تهران.
  11. قادری، رضا و ابوبکری، طاهر، 1389، تحلیل اثر مهاجرت بر رشد شهری؛ نمونۀ موردی: شهر پیرانشهر، سومین همایش ملی جغرافیا و رویکرد علمی به توسعۀ پایدار، پیرانشهر، 19 و 20 آبان‌ماه.
  12. محمدی، حمیدرضا و همکاران، 1384، نقش بازارچه‌های مرزی در توسعۀ فضای مناطق مرزی، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال 1384، شمارۀ 1، صص 55-76.
  13. محمدی، علی، 1378، بررسی موانع و مشکلات بازارچه‌های مرزی؛ مطالعۀ موردی: مناطق شمال و شمال‌‌غربی ایران، پژوهشگاه بازرگانی، شمارۀ 10، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
  14. مدیریت پایانۀ مرزی تمرچین، شهرستان پیرانشهر، 1390.
  15. مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور (1375-1385).
  16. موسوی، میرنجف، 1391، ارزیابی نقش بازارچه‌های مشترک مرزی در توسعه و رفاه مناطق مرزنشین، مورد: بازارچۀ مرزی تمرچین پیرانشهر، مجلۀ جغرافیا و توسعه، سال 1392، شمارۀ 33، صص 55-70
  17. موسوی، میرنجف، 1389، تحلیل ساختار فضایی شهرهای مرزی استان آذربایجان غربی با استفاده از تحلیل‌های آماری چندمتغیره و شبکه‌های عصبی، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، سال 1389، شمارۀ 71، صص 107-121.
  18. موسوی، ناصر، 1389، امکان‌سنجی ایجاد چهارچوب تهیه و تدوین مدل کسب‌وکار توسعه و مدیریت بازارچۀ مرزی تمرچین، سومین همایش ملی جغرافیا و رویکرد علمی به توسعۀ پایدار، مهرماه.
  19. مهندسین مشاور بوم‌‌نگار پارس، 1391، طرح توسعه و عمران (جامع) شهر پیرانشهر، شهرداری پیرانشهر.
  20. مهندسین مشاور فوادمرعشی و همکاران، 1374، طرح توسعۀ شهر پیرانشهر، شهرداری پیرانشهر.
  21. یوسفی، لقمان، 1380، ارزیابی کاربری اراضی شهری مطابق شاخص‌های چندگانه، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیا دانشگاه تبریز، تبریز.
    1. Rokneddin Eftekhari, A. et al., 2007, The Rural Tourism Development Strategies Using the Model of SOWT: Lavasan Small Villages, Journal of Spatial Planning, Vol. 10, No. 2, PP. 1-31. (In Persian)
    2. Barzegaran, H., 1994, Spatial-Locative Function Analysis in Birjand and Determine Its Sphere Of Influence, MA Thesis, Tarbiat Modarres University, Tehran. (In Persian)
    3. Bisokhan O., 2010, Evaluate and Analyze the Role of Border Markets in Physical and Economic Change in the Boundary Cities; Case Study: City of Piranshahr, MA Thesis, University of Zanjan, Zanjan. (In Persian)
    4. Pirbodaqi, U., 1999, Evaluate the Performance of Markets Served and its Role in Regional Economic Growth and Development, MA Thesis, Islamic Azad University Science and Research, Tehran. (In Persian)
    5. Jafari, A., 1995, The Natural Geography Information of Iran, Geographical Publications, Tehran.
    6. Customs Public Relations Islamic Republic of Iran, 2007. (In Persian)
    7. Zali N., 2002, An Analysis of the Geographical Approach in Regional Development and its Implementation with Characteristics of East Azerbaijan Province, Humanities and Social Sciences Journal, Vol. 1383 No. 15 PP. 77-98 (In Persian)
    8. Zarghani, H. et al., Reflecting the Political Analysis - Space Frontier Markets: The Case of Border Markets Bashmaq Marivan, Human Science Teachers and Spatial Planning Quarterly, Vol. 16, No. 1, PP. 1-23. (In Persian)
    9. Ziyari, K., 1998, Planning for New Towns, Samt, Tehran. (In Persian)
    10. Ali Razini, E., and Bastani, A., 2003, Analysis of the Role and Function of Border Markets, Foreign Trade Department of the Office of Economic Studies, Tehran. (In Persian)
    11. Qaderi, R., and Abubakri, T., 2011, Analyze the Impact of Immigration on Urban Growth; Case Study: City of Piranshahr, Third National Conference on Geography and Scientific Approach to Sustainable Development, Piranshahr, 19 and 20 November. (In Persian)
    12. Mohammadi, H. R., et al., 2006, The Role of Border Markets in Spatial Development of Border Areas, Geopolitics Quarterly, Vol. 1, No. 1, PP. 55-77. (In Persian)
    13. Mohammadi, A., 2000, Investigate the Obstacles andProblems of Border Markets: The Case of Northern and Northwestern Iran, Institute of Busines, No. 10, Institute of Business Studies and Research. (In Persian)
    14. Management of Border Terminus Tamarchin- city Piranshahr, 2012. (In Persian)
    15. Statistical Center of Iran, General Census of Population and Housing Country, 1997–2007. (In Persian)
    16. Mousavi, M., 2013, Evaluation the Role of Joint Border Markets in Development and Welfare of the Frontier Areas: Border Market Tamrchin Piranshahr, Geography and Development, Vol. 16 No. 33, PP. 55-70 (In Persian)
    17. Mousavi, M., 2011, Analyze the Spatial Structure Border Cities of West Azerbaijan Province Using Multivariate Statistical Analysis and Neural Networks, Human Geography Studies, Vol. 1389 No. 71, PP. 107-121. (In Persian)
    18. Mousavi, N., 2011, The Feasibility of Establishing the Framework of the Preparation of Business Model Development and Management of Border Markets Tamarchin, Third National Conference on Geography and Scientific Approach to Sustainable Development, October. (In Persian)
    19. Boom Negar Pars Consulting Engineers, 2013, Development Plan (comprehensive) of Piranshahr, Piranshahr Municipality. (In Persian)
    20. Marashi, F. et al., Consulting Engineers, 1996, Development Plan of the City of Piranshahr, Piranshahr Municipality. (In Persian)
    21. Yousefi, L., 2002, Urban Land Use Assessment in Accordance with Multiple Indexes, MA Thesis, Department of Humanities and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz. (In Persian)
    22. Niebuhr, A. and Stiller, S., 2002. Integration Effects in Border Regions: A Survey of Economic Theory and Empirical Studies (No. 179), HWWA Discussion Paper.
    23. Chandoevwit, W., Chalamwong, Y., and Paitoonpong, S., 2005. Thailand’s Cross Border Economy: A Case Study of Sa Kaeo and Chiang Rai, The Cross Border Economies of Cambodia, Laos, Thailand and Vietnam, PP. 145–199.
    24. Van Der Veen, A., and Boot, D. J., 1995. Cross-border Co-operation and European Regional Policy, In Competitive European peripheries (PP. 75-94), Springer Berlin Heidelberg.
    25. Ahmadipour, Z. and Elyasi, S.A., 2013. The Role of Border Markets in Regional Security Case Study: Bashmagh Border Market in Marivan, Iran, 72-92 (In Persian)