باززنده ‏سازی فضا‏های باز اطراف رودخانه ‏های شهری و نقش آن در کیفیت زندگی و امنیت شهروندان (مطالعۀ موردی: رودخانۀ النگدره در شهر گرگان)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه علوم منطقه ‏ای، دانشگاه اتوش لوراند، دانشکدة علوم، بوداپست، مجارستان

چکیده

رودخانه‏های شهری یکی از عناصر طبیعی در شهرها هستند و قابلیت هر شهر برای ایجاد فضاهای پُرجنب‏وجوش و موفق نظیر پارک‏های شهری درنظر گرفته می‏شوند. امروزه، از رودخانه‏ها به‏منزلة یک ظرفیت بالا برای توسعه و برنامه‏ریزی شهری استفاده می‏شود.همچنین، رودخانه‏ها، با ایجاد فرصت‏های تفریحی، نظیر پارک‏ها، مدیریت شهری را دررسیدن به ایجاد امنیت بیشتر در فضاهای غیرقابل‏دفاع نزدیک می‏کنند؛ شکل‏گیری پارک ملت در کنار رودخانة النگدره در شهر گرگان یکی از این نمونه‏هاست. در همین راستا، مقالة حاضر با هدف ارزیابی متغیرها و شاخص‏های امنیت و کیفیت زندگی شهروندان در اطراف رودخانة النگدره در کنار پارک ملت شهر گرگان انجام گرفته است. این پژوهش از نظر روش توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جمع‏آوری اطلاعات از طریق توزیع پرسش‏نامه در میان 384 نفر به‏عنوان حجم نمونه انجام شد و با استفاده از آزمون‏های آماری T تک‏نمونه‏ای به تجزیه و تحلیل پژوهش پرداخته شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میانگین کلی امنیت در پارک موردبررسی 95/2درصد است که نزدیک به حد متوسط قرار گرفته و شاخص‏های دسترسی فیزیکی، طراحی خوانا، روشنایی، امنیت فیزیکی، احساس امنیت، و آسایش محیطی در بُعد آلودگی محیطی (ایمنی، بهداشتی) با میانگین‏های 41/3، 07/3، 89/2، 85/2، 83/2، و 64/2 به‏ترتیب در وضعیت متوسط رو به پایینی قرار گرفته‏اند. در پایان نیز، باتوجه‏به یافته‏های پژوهش، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت کیفیت زندگی و امنیت شهروندان در اطراف منطقة موردپژوهش ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Restoration of open spaces around urban rivers and their role in the quality of life and security of citizens (Case study: Alangdareh River, Gorgan)

نویسندگان [English]

  • Heydar Lotfi 1
  • Hossein Mousazadeh 2
1 Associate Professor of Political and Tourism Geography, Islamic Azad University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran.
2 Ph. D. student, Department of Regional Science, Eotvos Lorand University, Faculty of science, Budapest, Hungary.
چکیده [English]

Restoration of open spaces around urban rivers and their role in the quality of life and security of citizens (Case study: Alangdarreh River, Gorgan)
Extended Abstract
Introduction
Natural spaces of the city are among the most valuable urban spaces that guarantee their sustainability and quality of life through its multi-functional processes. Not only do these spaces have ecological value, but their ecological design can, in addition to providing suitable tourist areas, also provide the ground for social interactions, including these natural spaces, rivers and urban areas that have been neglected by the rapid growth of cities and in recent decades an excuse to meet the basic needs of the growing population has been destroyed. Therefore, considering the diverse functions and continuous ecological and potential returns of these spaces, one of the necessities of sustainable urban management and development. Therefore, in the present study, in order to understand the best approaches of intervention to recreate, the study of the restoration project of the Alangdarreh River which has led to the construction of the Mellat Park in Gorgan has been studied.
Methodology
The present study is based on the purpose of the study, and is a descriptive-analytic study in terms of the research method. The theoretical framework is carried out using the library methodology and literature review. The data and data were collected by using a researcher-made questionnaire for field analyzes. The city of Gorgan, as the capital of the Golestan province, forms the realm of this research. The statistical population of this research includes all citizens of Gorgan city. The sample size was 300 people based on the Cochran formula and the sampling was done by simple random sampling. Classification and Valuation of Indices have been done using the Likert Five Optional Spectrum. In evaluating the validity of the questionnaire, the formal validity and experts' opinions were used and the reliability of the research tool was used as pre-test and Cronbach's alpha coefficient. The Cronbach's alpha coefficient of the questionnaire was 0.85, which indicates a suitable and acceptable reliability of the questionnaire's tool. The collected data were analyzed by SPSS software using statistical methods such as single-sample T-test.

Results and discussion
To measure the security indices in the area (Mellat Park), the Alangdarreh River in Gorgan is lower than average, using single sample T test. To this aim, the indicators in 7 sections include a Survey on the General Situation of Security Indicators in the Mellat Park on the Sides of the Alangdarreh River, Security Assessment, Mellat Park on the Gulf of Alangdarreh River (readable design dimension), Assessment of the security status of the Alangdarreh River (Mellat Park) on the health safety aspect, Assessment of the security status of the Alangdarreh River (Mellat Park) on the physical access point, Assessing the security status of the Mellat park and the margin of the Alangdarreh River in lighting, Assessment of the physical security of the Alangdarreh River border, and Assessing the sense of safety of the Mellat Park on the fringe of the Alangdarreh River. The results of each section can be seen in the relevant tables. According to the final table, one-sample T-test to measure citizens' opinions about their satisfaction from the components affecting their quality of life, and the assessment of the normal distribution of responses, taking into account the previous test, and finally the test Based on the results of this parametric test, it can be stated that the importance of citizens' satisfaction as a result of their consequences on the quality of life from their point of view is very high, which shows on most of the components measured satisfactory level This category can be from the test statistic and the significance level of 99% from all Components have been.
Conclusion
The results indicate that the overall average in the boost was 2.59%, which is close to the average. Also, the status of the boosters in terms of physical access indicators, readability design, lighting, physical security, sense of security and environmental comfort - environmental pollution (safety, health) with an average of 3.41, 3.07, 2.89, 2.85, 2.283 2.64 are in the best and worst conditions, respectively. It also seems that the level of satisfaction of citizens and residents of the targeted area is very high on the factors affecting their quality of life and the performance of the authorities. So that it can be clearly stated that the citizens of the region and their level of satisfaction with the components of the various parts of the quality of life are high and directly affect the quality of life of each of them. In general, observance of the principles of security in urban park in order to prevent risks and accidents and to protect human and material resources is one of the most important and most important measures that should always be considered. The ignorance and non-observance of the safety principles in urban parks is a consequence of many accidents and damages to people and the environment. Hence, the wilderness has not been the reason for this, so that the findings of the research indicate that this park is in terms of the status of security indicators in unfavorable conditions. Therefore, it is imperative that we identify and reduce as much as possible the safety of these parks, hazards and incidents. Therefore, achieving this goal is not possible without knowing the risks and incidents and acquiring the necessary knowledge and skills on how to prevent them in urban parks.
Keywords: Restoration, Urban Rivers, Quality of Life, Security, Alangdarreh River, Gorgan City.
Keywords: Restoration, Urban Rivers, Quality of Life, Security, Alangdarreh River, Gorgan City.
Keywords: Restoration, Urban Rivers, Quality of Life, Security, Alangdarreh River, Gorgan City.
Keywords: Restoration, Urban Rivers, Quality of Life, Security, Alangdarreh River, Gorgan City.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Rivers
  • quality of life
  • security
  • Alangdarreh River
  • Gorgan City
  1. ابرکار، محمد (1387). معیارهای طراحی شهری در طبیعت، معیارهای ادراک محیطی نمونه رود دره فرحزاد، پایان‏نامة کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، تهران: دانشکدة محیط زیست دانشگاه تهران.
  2. اسپیرن، آن ویستن (1384). زبان منظر، ترجمة سیدحسین بحرینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  3. اسلامی راد، قربان و قاسمی، یاسر (۱۳۹۰). نقش و اهمیت مبلمان شهری در سامان‏دهی و زیباسازی فضاهای گردشگری شهری، همایش گردشگری و توسعة پایدار، همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان.
  4. ایرانی بهبهانی، هما و دیگران (1391). حفاظت و باززنده‏سازی منظر رود دره دربند براساس الگوهای رفتاری، فصل‏نامة محیطشناسی، 38(۶۲): ۱۲۷-134.
  5. پاکزاد، جهانشاه (1384). راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، تهران: نتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.
  6. پریور، پرستو و دیگران (1392). بسط چارچوب ارزیابی راهبردی محیط زیستی طرح‏های توسعة شهری براساس تفکر تاب‏آوری، نشریة نامة معماری و شهرسازی، 6(۱۱): 155-170.
  7. پورجعفر، محمدرضا و دیگران (1393). بررسی انگاره‏های مؤثر بر طراحی منظر پایدار رودخانه‏های فصلی درون شهری (مطالعة موردی: رودخانة خشک شیراز)، پایداری، توسعه، و محیط زیست، 1(۳): 71-86.
  8. تبریزی، نازنین (1381). طراحی چشم‏انداز رودخانه‏های درون‏شهری، ماه‏نامة تخصصی پیام سبز، 2(10 و 11): ۱۲-18.
  9. تقوایی، سیدحسن (1391). معماری منظر: درآمدی بر تعریف‏ها و مبانی نظری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
  10. توسلی، محمود (1376). طراحی شهری در بخش مرکزی تهران، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
  11. حسینی، معصومه و دیگران (1394). اندازه‏گیری و تجزیه و تحلیل ایمنی در پارک‏های عمومی (مطالعات موردی پارک‏های کوه سنگی و بسیج در مشهد)، مجلة جغرافیا و توسعة منطقهای، ۱۳(۱):  ۱۸۵-207.
  12. حیاتی، باب اله و دیگران (1390). بررسی عوامل مؤثر بر رضایت بازدیدکنندگان با کیفیت خدمات ارائه‏شده در پارک‏های تبریز، اولین کنفرانس اقتصاد شهری مشهد، ص 1-17.
  13. خادم‏الحسینی، احمد (1395). ارزیابی پایداری در فضای سبز شهری در ناحیة 15 اصفهان، فصل‏نامة تحقیقات جغرافیا، 48(۴): ۷۵۱-763.
  14. خلیل‏نژاد، سیدمحمدرضا (1389). مبانی اصلاح الگوی مصرف در بخش فضای سبز شهری، دو فصل‏نامة محیط‏زیست و توسعه، ۱(۲): ۱۱-22.
  15. دیناروندی، مرتضی و دیگران (1392). مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط ‏زیست در پارک‏های شهری (منطقة موردمطالعه: منطقة 6 شهرداری تهران)، مجلة محیطشناسی، 3: ۷۵-90.
  16. دیوسالار، اسدالله و دیگران (1394). ایده‏ها و الگوهای باززنده‏سازی مسیل‏ها و رودخانه‏های شهری (مطالعة موردی: رودخانة شاهرود)، فصل‏نامة انسان و محیط زیست، 35: ۱-16.
  17. رحمانی فیروزجاه، علی و سهرابی، سعدیه (1394). بررسی جامعه‏شناختی رابطة بین مبلمان شهری و کیفیت زندگی، مطالعات جامعهشناختی شهری، 5(۱۶): ۱۷۹-199.
  18. رضوان، علی و فتحی، منصور (1391). بررسی عوامل مرتبط با احساس ناامنی در محلات شهری؛ ناحیة 3 منطقة 17 تهران، فصل‏نامة رفاه اجتماعی، 12(۴۵): ۳۸۷-410.
  19. زندیه، مهدی و جافرمن، محمود (1389). رهیافتی در منظر پایدار بر رودخانه‏های دائمی، مجلة باغ نظر، 7(۱۴): ۱۵-26.
  20. ساشورپور، مهدی و ابراهیم الیاسی (1394). طراحی شهری آبکنار با رویکرد توسعة پایدار (موردمطالعه: رودخانة مهاباد)، دوفصل‏نامة پژوهشهای منظر شهری، ۲(۴): ۱۹-۳۳.
  21. سلطانی، علی و نامداریان، احمدعلی (1390). تحلیل نقش فضاهای شهری در دست‏یابی به توسعة پایدار شهرها، تبیین پارادیم ارتباط، فصل‏نامة باغ نظر، ۸(۱۸): 3-12.
  22. شماعی، علی و احمد پوراحمد (1384). به‏سازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  23. غفاری، علی و دیگران (1392). تکامل رویکرد پیش‏گیری از جرم مبتنی بر طراحی محیطی در محیط‏های مسکونی با استفاده از CPTED، فصل‏نامة مسکن و محیط روستایی، 32(۱۴۴): ۳-۱۶.
  24. قرایی، فریبا و دیگران (1389). بررسی و سنجش حس امنیت در مناطق مختلف شهری، مناطق 2 و 11 تهران، فصل‏نامة آرمانشهر، 4: ۱۷-۳۲.
  25. کاکاوند و دیگران (1392). ارزیابی تطبیقی تصویر ذهنی شهروندان با برنامه‏ریزان به کیفیت محیط شهری (مطالعة موردی: بافت فرسودة شهر قزوین)، باغنظر، 25(۱۰): ۱۰۱-112.
  26. لحمیان، رضا و دیگران (1392). نقش مبلمان شهری در توسعة گردشگری، مطالعة موردی: شهر ساری، فصل‏نامة آمایش جغرافیایی فضا، 3(۱۰): ۱۰۱-120.
  27. مختاری، مرضیه و نظری، جواد (1389). جامعهشناسی کیفیت زندگی، تهران: انتشارات جامعه‏شناسان.
  28. مهرآرا، مریم و لاهیجانیان، اکرم الملوک (1393). بررسی وضعیت پارک‏های شهری در جهت حفظ محیط ‏زیست و ارائة راهکارهای مدیریتی مناسب (مطالعة موردی: پارک‏های منطقة 7 شهر تهران)، نشریة انسان و محیط‏زیست، 12(۲): ۵۵-67.
  29. محمدزاده، رحمت (1390). بررسی کیفیت عوامل فضایی و کالبدی فضاهای باز مجتمع‏های مسکونی شهر جدید سهند، نشریة هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، 3(۴۷): ۲۹-38.
  30. موسی‏زاده، حسین؛ ایزساک، ایوا و حسینی امینی، حسن (1397). تحلیل نقش رودخانه‏ها بر امنیت مناطق مرزی با رویکرد پدافند غیرعامل یک مطالعة موردی در استان خراسان شمالی، ایران، همایش گردشگری و توسعة پایدار، سیزدهمین کنگرة انجمن جغرافیایی ایران، سازمان جغرافیایی ایران، تهران.
  31. نقی‏زاده، محمد (1386). ادراک زیبایی و هویت شهر در پرتو تفکر اسلامی، اصفهان: انتشارات سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان.
  32. یوسفی روبیات، و دیگران (1393). تناسب فضایی‏- مکانی فضای سبز شهری در پارک‏های منطقه‏ای شهر بیرجند، مجلة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 33(۲): ۱۱۳-130.

33. Abarkar, M. (2008). Natural Resort Urban Design Criteria of Environmental Perceptions Sample Valley Farahzad. MA: Environmental Engineering, Environmental Faculty of Tehran University, Tehran; p.101. (In persian).

34. Dinarvandi, M. et al. (2013). Health Management, Safety and Environmental in Urban Parks (Study Area: District 6 of Tehran Municipality), Journal of Environmental Studies, 3: 75-90. (In persian).

35. Diosalar, A. et al. (2015). Ideas and patterns of regeneration of urban canals and rivers (Case study: Shahroud River), Human and Environment Quarterly, 35: 1-16. (In persian).

36. Elyasi, M. et al. (2015). Impact of sense of coherence on oral health behaviors: a systematic review, PLoS ONE, Vol. 10.

37. Eslami Rad, Gh. and Ghasemi, Y. (2011). The role and importance of urban furniture in organizing and beautifying urban tourism spaces, Tourism and Sustainable Development Conference, Hamedan, Islamic Azad University, Hamedan Branch, Hamedan. (In persian).

38. Hayati, B. et al. (2011). Investigating the Factors Affecting the Satisfaction of Visitors with the Quality of Services Provided in Tabriz Parks, First Conference on Urban Economics of Mashhad, PP.1-17 (In persian).

39. Hosseini, M. et al. (2015). Measuring and Analyzing the Safety in Public Parks (Case Studies of Kohsangi and Basij Parks in Mashhad), Journal of Geography and regional development, 13(1) 185-207 (In persian).

40. Irani Behbahani, H. et al. (2012). Protection and Revitalization of Manzar Rud Darband Darband Based on Behavioral Patterns, Journal of Environmental studies, 38 (62)127-134 (In persian).

41. Kakawand, E. et al. (2013). Comparative assessment of mental image of citizens with planners to quality of the urban environment (Case study: Qazvin Distressed Area), Bagh-e Nazar, 25(10): 101-112 (In persian).

42. KhademHosini, A. (2016). Assessment of sustainability in Urban Green Space in 15 districts of Isfahan, Human Geography Research Quarterly, 48(4): 751-763 (In persian).

43. Khalilnejad, S.M. (2010). Fundamentals of Correction of Consumption Pattern in Urban Green Space, Journal of Environment and Development, 1 (2): 11-22. (In persian).

44. Lahmian, R. and et al. (2013). The Role of Urban Furniture in Tourism Development, Case Study: Sari City, Geogrophical Planning of Space Quarterly Journal, 3 (10): 101-120. (In persian).

45. Mehrara, M. and Lahijanian, A.A. (2014). Investigating the status of urban parks in order to protect the environment and providing appropriate management strategies (Case study: parks in District 7 of Tehran), Journal of Human and Environment, 12 (2): 55-67. (In persian).

46. Mohammadzadeh, R. (2011). Investigating the quality of spatial and physical factors of open spaces of residential complexes in Sahand New City, Journal of Fine Arts, Architecture and Urban Planning, 3 (47): 29-38. (In persian).

47. Mokhtari, M. and Nazari, J. (2010). Sociology of Quality of Life, Tehran: JameehShenasan Publications. (In persian).

48. Mousazadeh, H. (2018). The influence of the urban rivers on the quality of life of citizens with emphasis on Zayanderud river in Isfahan city- Iran, Urban Geography Conference, Buk, Hungary, 5-6 April.

49. Mousazadeh, H. Izsak, E. and Hosseini Amini, H. (2019). Analysis of the role of rivers on border security with passive defense approach A case study in North Khorasan Province, Iran, Tourism and Sustainable Development Conference, 13th Congress of the Geographical Association of Iran, Iran Geographical Organization, Tehran. (In persian).

50. Mousazadeh, H. and Izsak, E. (2018). Analysis of the role of urban rivers on the development of Iranian cities, Unpublished manuscript, Department of Regional Science, Eotvos Lorand University, Budapest, Hungary.

51. Mousazadeh, H. and Izsak, E. (2018). Rivers and Urban Development in Iran: Rivers as the forgotten part of urban management, International Conference on Civil Engineering, Architecture and Urban Management in Iran, Tehran, Iran.

52. Naghizadeh, M. (2007). Perception of beauty and identity of the city in the light of Islamic thought, Isfahan: Isfahan Municipality Cultural and Entertainment Organization Publications. (In persian).

53. Pakzad, J. (2005). Urban Space Design Guide in Iran, Tehran: Ministry of Housing and Urban Development Publications. (In persian).

54. Parivar, P. et al. (2013). Expansion of the framework of strategic environmental assessment of urban development projects based on resilience thinking, Journal of Architecture and Urban Planning, 6 (11): 155-170. (In persian).

55. Pourjafar, M.R. et al. (2014). Investigating the Effective Ideas on Sustainable Landscape Design of Seasonal Urban Rivers (Case Study: Shiraz Dry River), Sustainability, Development, and Environment, 1 (3): 71-86. (In persian).

56. Qaraei, F. and et al. (2010). Investigating and measuring the sense of security in different urban areas, Districts 2 and 11 of Tehran, Armanshahr quarterly, 4: 17-32. (In persian).

57. Rahmani Firoozjah, A. and Sohrabi, S. (2015). Sociological Study of the Relationship between Urban Furniture and Quality of Life, Urban Sociological Studies, 5 (16): 179-199. (In persian).

58. Rezvan, A. and Fathi, M. (2012). Investigating the Factors Related to Feeling Insecure in Urban Areas; Area 3, District 17, Tehran, Social Welfare Quarterly, 12 (45): 387-410. (In persian).

59. Sashourpour, M. and Ebrahim, E. (2015). Waterfront Urban Design with a Sustainable Development Approach (Case Study: Mahabad River), Bi-Quarterly of Urban Landscape Research, 2 (4): 19-33. (In persian).

60. Shamaei, A. and Pourahmad, A. (2005). Building and Renovating a City from the Perspective of Geography, Tehran: Tehran University Press. (In persian).

61. Soltani, A. and Namdarian, A.A. (2011). Analyzing the Role of Urban Spaces in Achieving Sustainable Urban Development, Explaining the Communication Paradigm, Bagh-e Nazar Journal, 8 (18): 3-12. (In persian).

62. Sophia, J. and Mark, P.T. (2006). Why rehabilitate urban river systems, Research in Geography, 38(3): 312-325.

63. Spiren, A.W. (2005). Landscape Language, translated by Seyyed Hossein Bahreini. Tehran: Tehran University Press. (In persian).

64. Tabrizi, N. (2002). Landscape design of intercity rivers, Payam Sabz specialized monthly, 2 (10 and 11): 12-18. (In persian).

65. Taqvaee, S. A. (2012). Landscape Architecture: An Introduction to Definitions and Theoretical Foundations, Tehran: Shahid Beheshti University. (In persian).

66. Tavassoli, M. (1997). Urban design in the central part of Tehran, Tehran: Iran Urban Planning and Architecture Studies and Research Center Publications. (In persian).

67. Yousefi Rubiat, and et al (2014). Spatial Fitness - Urban Green Space in Regional Parks of Birjand, Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 33 (2): 113-130. (In persian).

68. Zandieh, M. and Jaferman, M. (2010). A Sustainable Landscape Approach of Permanent Rivers, Bagh-e Nazar Journal, 7 (14): 15-26. (In persian).

69. Zhao, Y.W. Yang, Z.F. and Xu, F. (2007). Theoretical framework of the urban river restoration planning, Environmental Informatics Archives, Vol. 5, pp. 241-247.

70. Zhu, X. and Wang, W. (2011). Analysis on urban vitality elements and model construction, International Conference on Electric Technology and Civil Engineering (ICETCE), Lushan, China, 22-24 April.