ارزیابی کمّی و کیفی کاربری اراضی شهر با استفاده از ماتریس چهارگانه جهت رسیدن به اهداف توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر مرند)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام‏نور، ایران

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

چکیده

عموماً ارزیابی چگونگی کاربری اراضی شهری منعکس‏کنندة‏ تصویری گویا از نظر سیمای شهری، تخصیص فضای شهری به کاربری‏های مختلف مورد نیاز در طی زمان، و در جهت رسیدن به اهداف توسعة‏ شهری است. هدف از این پژوهش ارزیابی کمّی و کیفی کاربری اراضی در شهر مرند است. روش پژوهش میدانی و توصیفی- تحلیلی است. براساس کار میدانی، کاربری اراضی در شهر مرند از لحاظ کمّی و کیفی، چگونگی توزیع، و جانمایی فضایی آن در سطح شهر بررسی شده است. برای تحلیل توزیع و پراکنش کاربری‏ها از شاخص ویلیامسون (یا ضریب اختلاف CV)، ماتریس‏ها (سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت، و وابستگی) استفاده شده است. همچنین، برای تخمین فاصلة مناسب یک کاربری از کاربری‏های دیگر از نرم‏افزارهای رایانه‏ای Auto cadبهره گرفته شده است. نتایج پژوهش گویای این مطلب است که در شهر مرند در بخش کاربری حمل و نقل و انبارداری سرانه 5/25 متر مربع است که بیشتر از استاندارد است و وضعیت مطلوبی دارد. اما متأسفانه سرانة کاربری‏های دیگر مطابق با استانداردهای رایج در کشور نیست و حتی کمتر از آن است. بنابراین، با توجه به نتیجة نهایی تحلیل ماتریس‏های چهارگانه و تنظیم ماتریس ترکیبی، می‏توان بیان کرد که کاربری‏های شهر مرند به لحاظ کیفی روند توزیع، استقرار، و کارکردهای متقابل کاربری‏های شهری در شرایط فعلی منتفی و نامناسب است و توزیع ناعادلانة برخی خدمات شهری باعث تمرکز بیشتر جمعیت در برخی نواحی شهر شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Quantitative and qualitative evaluation of urban land use using quadratic matrix to achieve sustainable urban development goals (Case study of Marand city

نویسندگان [English]

  • Yousef Darvishi 1
  • Mirsamad Seyedzadeh 2
1
2 Master of Urban Planning, Islamic Azad University, Marand, Iran
چکیده [English]

درحال ترجمه مبسوط انگلیسی هستم بعدا ارائه خواهم نمود
In general, the evaluation of how urban lands are used reflects the clear image in terms of urban appearance, the allocation of urban space to different uses required over time and in order to achieve urban development goals. The method of the present study is descriptive-analytical. The purpose of this research is quantitative and qualitative evaluation of land use in Marand city
For this purpose, first the applications have been studied in terms of distribution and distribution in urban areas and then in terms of quantity and quality. The Williamson index was used to analyze the distribution of land uses, the per capita quantitative evaluation was used for quantitative evaluation, and the field matrix was used for qualitative evaluation by field method. The results of the study indicate that the unfair distribution of some urban services has caused more concentration of population in some areas of the city. Therefore, the per capita transportation uses are up to the standards of the country and in some cases even more than that, and the per capita of other uses is not in accordance with the current standards in the country and is even less.
According to the final result of the analysis of the four matrices and the adjustment of the composite matrix, it indicates that the land uses of Marand city are qualitatively eliminated and inappropriate in the current conditions of distribution, establishment and mutual functions of urban land uses.

تکراربه دلیل تعداد کلمات
In general, the evaluation of how urban lands are used reflects the clear image in terms of urban appearance, the allocation of urban space to different uses required over time and in order to achieve urban development goals. The method of the present study is descriptive-analytical. The purpose of this research is quantitative and qualitative evaluation of land use in Marand city
For this purpose, first the applications have been studied in terms of distribution and distribution in urban areas and then in terms of quantity and quality. The Williamson index was used to analyze the distribution of land uses, the per capita quantitative evaluation was used for quantitative evaluation, and the field matrix was used for qualitative evaluation by field method. The results of the study indicate that the unfair distribution of some urban services has caused more concentration of population in some areas of the city. Therefore, the per capita transportation uses are up to the standards of the country and in some cases even more than that, and the per capita of other uses is not in accordance with the current standards in the country and is even less.
According to the final result of the analysis of the four matrices and the adjustment of the composite matrix, it indicates that the land uses of Marand city are qualitatively eliminated and inappropriate in the current conditions of distribution, establishment and mutual functions of urban land uses.
In general, the evaluation of how urban lands are used reflects the clear image in terms of urban appearance, the allocation of urban space to different uses required over time and in order to achieve urban development goals. The method of the present study is descriptive-analytical. The purpose of this research is quantitative and qualitative evaluation of land use in Marand city
For this purpose, first the applications have been studied in terms of distribution and distribution in urban areas and then in terms of quantity and quality. The Williamson index was used to analyze the distribution of land uses, the per capita quantitative evaluation was used for quantitative evaluation, and the field matrix was used for qualitative evaluation by field method. The results of the study indicate that the unfair distribution of some urban services has caused more concentration of population in some areas of the city. Therefore, the per capita transportation uses are up to the standards of the country and in some cases even more than that, and the per capita of other uses is not in accordance with the current standards in the country and is even less.
According to the final result of the analysis of the four matrices and the adjustment of the composite matrix, it indicates that the land uses of Marand city are qualitatively eliminated and inappropriate in the current conditions of distribution, establishment and mutual functions of urban land uses.
In general, the evaluation of how urban lands are used reflects the clear image in terms of urban appearance, the allocation of urban space to different uses required over time and in order to achieve urban development goals. The method of the present study is descriptive-analytical. The purpose of this research is quantitative and qualitative evaluation of land use in Marand city
For this purpose, first the applications have been studied in terms of distribution and distribution in urban areas and then in terms of quantity and quality. The Williamson index was used to analyze the distribution of land uses, the per capita quantitative evaluation was used for quantitative evaluation, and the field matrix was used for qualitative evaluation by field method. The results of the study indicate that the unfair distribution of some urban services has caused more concentration of population in some areas of the city. Therefore, the per capita transportation uses are up to the standards of the country and in some cases even more than that, and the per capita of other uses is not in accordance with the current standards in the country and is even less.
According to the final result of the analysis of the four matrices and the adjustment of the composite matrix, it indicates that the land uses of Marand city are qualitatively eliminated and inappropriate in the current conditions of distribution, establishment and mutual functions of urban land uses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use
  • Quantitative evaluation
  • Qualitative
  • Matrix
  • Marand
  1. ابراهیم‏زاده عیسی و قادرمزی، جمیل، 1396، ارزیابی کمّی و کیفی کاربری اراضی شهری با تأکید بر پایداری کاربری مسکونی نمونة موردی: شهر دهگلان در استان کردستان، نشریة جغرافیایی آمایش محیط، ش 38.
  2. اسماعیلی، رضا و حبیبی، سمیه، 1390، تحلیل کیفی ماتریس مطلوبیت در محلات شهری با استفاده از GIS (نمونة موردی: محلات شهر نور)، محل انتشار: نخستین همایش ملی آرمان شهر ایران.
  3. پورمحمدی، محمد رضا و قربانی، رسول،1382،ابعاد و راهبردهای پارادایم متراکم سازی فضاهای شهری، فصلنامه مدرس علوم انسانی،دوره هفتم،شماره 29،ص90
  4. پورمحمدی، محمدرضا، 1386، برنامه‏ریزی کاربری اراضی شهری،  تهران: سمت.
  5. پرهیزکار، اکبر، 1376، ارائة الگوی مناسب مکان‏گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدل‏های جی‏آی‏اس شهری، پایان‏نامة دکتری، دانشکدة علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
  6. سعیدنیا، احمد، 1382، کتاب سبز شهری، چ ۲، انتشارت سازمان شهرداری‏های کشور.
  7. سیف‏الدینی، فرانک؛ فرهودی، رحمت‏اله و زنگنه، مهدی، 1385، ‏شهر خواف الگویی جهت ارزیابی و تحلیل کاربری اراضی، مجلة جغرافیا و توسعه، دانشگاه سیستان و بلوچستان، پژوهشکدة علوم زمین و جغرافیا، س ۴، ش ‏8.
  8. سازمان مسکن و شهرسازی مرند، 1394.
  9. شالین، کلود، 1372، دینامیک شهری یا پویایی شهرها، ترجمة اصغر نظریان، مشهد: انتشارات آستان قدس.
  10. رضویان، محمدتقی، 1381، برنامه‏ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: منشی.
  11. زیاری،کرامت‏اله، 1384، ‏برنامه‏ریزی کاربری اراضی شهری‏، چ ۲، انتشارات دانشگاه یزد.
  12. زیاری ،کرامت اله، بشارتی فر، صادق، رشیدی فرد، سیدنعمت الله،1389، ارزیابی کاربری اراضی شهر دهدشت (استان کهگیلویه و بویراحمد)، فصلنامه آمایش محیط ، دوره 3, شماره 10 ; از صحه 1 تا صفحه 23 . 
  13. زمانی، جبرئیل، 1391، ارزیابی کمّی و کیفی کاربری اراضی (مورد مطالعه: شهر هریس)، پایان‏نامة کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد مرند، استاد راهنما دکتر عزت‏پناه.
  14. طرح تفصیلی سال 1384 شهر مرند.
  15. علی‏اکبری، اسماعیل و همکاران، 1391، ارزیابی کمّی و کیفی کاربری‏‏های شهری با تأکید بر نظام توزیع و الگوی همجواری (مطالعة موردی: ناحیة ۱ شهر گرگان)، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، ش 79.
  16. موحد، علی و همکاران، 1390، ارزیابی کمّی و کیفی کاربری اراضی شهر مریوان، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، ش 78.
  17. مهندسان مشاور پارس ویستا، 1381، گردآوری سرانة خدمات شهر‏ی کاربری اراضی، چ ۲، انتشارات سازمان شهرداری‏های شهری و روستایی ایران.
  18. مهندسان مشاور پارس ویستا، 1381، گردآوری سرانة خدمات شهری کاربری اراضی، چ ۲، انتشارات سازمان شهرداری‏های شهری و روستایی ایران.
  19. مهندسین مشاور، گروه ایجاد، 1366، گروه تخصصی: معماری– شهرسازی.

20. Chapin, Francis Stuart, 1972, Urban land use planning, second edition university of Illinois, These du doctorat, Alain Iarrius, universte du Toulouse ll le Mirail T. Ioulouse. P. 3.

21. Chapin, F. and Kaiser, E., 1978, Urban Use Planning, USA: Illinois Press, P. 32.

22. Goodman, E. C., 1975, Urban Use Policies and Land Use Contorol Measures, Vol. VIII, New York: Global Review, P. 67.