تحلیل اثرات عدم انطباق طرح تفصیلی با طرح جامع مورد مطالعه منطقه 4 تهران

نوع مقاله : مستخرج از پایان نامه

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.

2 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.

10.22059/jhgr.2022.347852.1008532

چکیده

طرح جامع شهر تهران در سال 1386 مصوب و طرح تفصیلی شهر تهران در سال 1392 مصوب شده است و طبیعتاً می‌بایست طرح تفصیلی شهر در قالب طرح جامع و با حداقل تغییرات پهنه‌های اصلی تهیه می‌شده است. اما بررسی‌های انجام‌شده حاکی از تغییر نزدیک به 20 درصدی پهنه‌های طرح جامع در طرح تفصیلی مصوب شهر تهران است. این تغییرات باعث پیامدهای مختلف از جمله افزایش جمعیت، کاهش سرانه‌های خدماتی، افزایش ترافیک و.. خواهد شد. مقایسه میزان عدم انطباق بین طرح تفصیلی و طرح جامع، در بین مناطق شهر تهران نشان داده است که منطقه 4 با 2052 هکتار تغییر (33% پهنه‌های طرح جامع) بیشترین میزان تغییرات را دارا بوده است. در همین راستا تحقیق حاضر به دنبال بررسی وضعیت تغییرات پهنه‌ها و زیر پهنه‌های طرح جامع در طرح تفصیلی منطقه 4 و پیامدهای آن می‌باشد. نتایج تحقیق نشان داده است که در بین پهنه‌های چهارگانه منطقه 4؛ پهنه مختلط با 996 هکتار بیشترین میزان تغییر را داشته است. از طرفی بیشترین تغییرات نیز با 824 هکتار به پهنه مسکونی منجر شده است. این تغییر و تحولات درمجموع نزدیک به 470 هزار نفر به ظرفیت سکونتی منطقه افزوده‌اند (صرفاً ظرفیت سکونت و بدون تأمین خدمات). در مقیاس کلان‌تر میزان پهنه مسکونی در طرح جامع 2243.4 بوده است که این میزان در طرح تفصیلی به 2517.3 هکتار رسیده است. این افزایش ظرفیت جمعیت‌پذیری در آینده باعث سکونت افراد زیادی در منطقه 4 با کمترین میزان سرانه‌های خدماتی خواهد شد. علاوه بر تراکم جمعیت، کاهش سرانه‌ها، ترافیک، آلودگی هوا و سخت شدن مدیریت بحران در این منطقه خواهد شد که همگی پیامد تغییر پهنه و ضوابط طرح جامع در طرح تفصیلی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the effects of the non-compliance of the detailed plan with the master plan (case study: Tehran's 4 district)

نویسندگان [English]

  • Neamatollah Tajouk 1
  • Mehdi Modiri 2
  • Ali Tavakolan 1
1 Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Literature and Human Sciences, Islamic Azad University, Department of Research Sciences, Tehran, Iran.
2 Department of Geography and Urban Planning, Malik Ashtar University of Technology, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
In the past decades, due to the rapid increase in urbanization, special attention has been paid to urban land use changes so that human activities strongly influence the ecosystem in urban areas, and the life of half of the world's population is closely dependent on human activities in urban areas. Urban land use planning in Iran is done through Master and Detailed plans. The experience of more than half a century of land use planning in this country, which has been evaluated in numerous studies, shows its failure and what we are witnessing today is the crisis caused by the lack of implementation and realization of land use planning in the master and detailed projects. The proposed uses of future urban plans are not implemented in Iran for various reasons or they are changed. In the planning and management of cities, the plans that are prepared must be in line with the approved plans and have the least differences, with their proposals, criteria and zoning, unless with the agreement of the employer and decision-making bodies، the said plans do not comply with the above plans
 
Methodology
In terms of type, this research is part of applied research and in terms of method, it is part of descriptive-analytical research. In this research، the amount and manner of non-compliance of the detailed plan with the third master plan were extracted. Then the impact of the non-compliance of the detailed plan with the master plan in each of the sub-areas will be investigated and then by considering the criteria of each of the sub-areas of the master and detailed plan and the changes that have occurred، the increase in population capacity (residential and not service provision) has been investigated.
 
Results and discussion
Region 4 has the highest discrepancy with 2052 hectares، followed by Tehran's 22nd region with 1277 hectares, while Region 13 has the lowest amount of discrepancies with 159.8 hectares and Region 9 with 208.9 hectares. In total, about 33% of the areas defined in the master plan have been changed in the detailed plan. In total, out of 2052 hectares changed, the mixed zone had the largest share and about 996 hectares of it were changed to green zone (80 hectares), residential zone (713 hectares) and activity zone (202 hectares). Among the transformed (changed from the comprehensive zone), the residential zone had the largest share with 842 hectares so that 58.97 hectares of it were changed from the green zone, 713.25 hectares from the mixed zone and 70.4 hectares from the activity zone. The average growth of the population of the district 4 of Tehran is nearly 4 times the average (3.78 times) of the growth of the population in the city of Tehran. This can be due to various factors. Naturally there must be residential capacity in this area for the population to settle in this area. However part of the current residential capacity of the district 4 of Tehran where the population currently resides and has been approved as residential in the detailed plan. has been in the form of a mixed zone, green zone or activity zone in the master plan. In the changed mixed zone in the district 4 of Tehran according to the considered population loading criteria, about 133 thousand people could live. However, with the implementation of these changes in the detailed plan. the population load of these zones has greatly increased and increased to about 430 thousand people, which is more than 3 times the loading capacity determined in the master plan (without considering sub-zone R231). The highest amount of changes in the green zone is related to the R122 subzone. where 51.24 hectares have been converted from the green zone to a residential zone. About 35438 people have been added to the population of district 4.
 
Conclusion
Among the regions of Tehran the most significant amount of changes with a volume of 2052 hectares has been related to the District 4 of Tehran. In other words about 33% of the zoning of the master plan has changed in this region. Investigations have shown that the largest volume of changes was related to the mixed zone which has changed nearly 996 hectares of which 713 hectares have been changed to a residential zone. But the important issue in this change of zones is changing the criteria and increasing the living capacity in the region and finally the increase in population and the need of this population for services per capita. Surveys have shown that with the change of zones nearly 430 thousand people have been added to the population capacity of the city (only the residential capacity and not the provision of services).
 
Funding
There is no funding support.
 
Authors’ Contribution
Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.
 
Conflict of Interest
Authors declared no conflict of interest.
 
Acknowledgments
 We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tehran
  • master plan
  • detailed plan
  • conflicting plans
  • Region 4
برهانی، کاظم. (1397). ارائه الگوی برنامه‌ریزی راهبردی تغییرات کاربری زمین در کلان‌شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران). رساله دکتری، استاد راهنما: دکتر مجتبی رفیعیان، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس.
برهانی، کاظم؛ رفیعیان، مجتبی؛ مشکینی، ابوالفضل و قائد رحمتی، صفر. (1399). تحلیل نیروهای پیشران تغییرات کاربری اراضی در کلان‌شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 52(4)، 1177-1195.
Doi: 10.22059/jhgr.2018.239632.1007523
پرج، جعفر؛ اقبالی، ناصر و دریاباری، جمال‌الدین. (1397). تحلیلی بر تغییرات کاربری اراضی و تأثیرات آن بر منطقه 3 کلان‌شهر تهران. مدیریت شهری، 52، 143-127.
پشمچی‌زاده، نگین. (1397). ارزیابی عوامل موثر بر تحقق‌پذیری طرح‌های شهری در ایران (نمونه موردی: طرح تفصیلی منطقه پنج شهرداری تهران). استاد راهنما: دکتر موسی پور موسوی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد صفادشت.
خاکپور، برات علی؛ ولایتی، سعد الله و کیانژاد، قاسم. (1386). الگوی تغییر کاربری اراضی شهر بابل - طی سال‌های 78-1362. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 5(9)، 45-64.  Doi/10.22067/geography.v5i9.4237
خلخالی، صغرا. (1394). بررسی نقش مصوبات کمیسیون مادة 5 شهرداری در تغییرات ساختار کالبدی شهر طی دوره زمانی 1382-1392 (نمونه موردی: شهر قزوین). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما» دکتر اصغر شکرگزار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان.
داداش پور، هاشم؛ خیرالدین، رضا؛ یعقوب خانی، مرتضی و چمنی، بهنام. (1393). مدل‌سازی تغییرات کاربری زمین در کلان‌شهر تهران با استفاده از مدل MOLAND. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 4 (16)، 49-64.
رحیمی، اکبر. (1396). تغییرات کاربری زمین شهری و اثر آن بر کاربری‌های عمومی در شهر. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، 21 (59)، 88-65.
زنگی‌آبادی، علی؛ عبداللهی، مهدی؛ سالک قهفرخی، رقیه و قاسم‌زاده، بهنام. (1393). ارزیابی عوامل اثرگذار بر عدم تحقق‌پذیری طرح‌های جامع شهری در ایران و چالش‌های مربوط به آن (مطالعه موردی: محور تاریخی– فرهنگی منطقه 6 شهر تبریز). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 5 (18)، 41-58. DOR/20.1001.1.22285229.1393.5.18.3.4
صابری فر، رستم. (1381). نقد و تحلیل برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری مشهد. رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس.
لشگری تفرشی، احسان؛ رضایی، محمدرضا و کاویان پور گلشن. (1396). تبیین نظری کارکردهای قدرت سیاسی در فضای شهری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 32 (2)، 67-52. Doi/10.18869/acadpub.geores.32.2.52
محمدنژاد، علی، لشگری؛ علی‌اصغر و سلیمانی، منصور. (1391). ارزیابی تحقق‌پذیری کاربری زمین در طرح‌های توسعه شهری (مطالعه مورد: طرح تفصیلی منطقه 22 تهران). پژوهش‌های دانش زمین، 3(4)، 94-110. DOR/20.1001.1.20088299.1391.3.4.7.6
مشیری، رحیم و ملکی نظام‌آباد، رسول. (1390). تحلیلی بر برنامه‌ریزی کاربری اراضی با تأکید بر توسعه پایدار شهری نمونه موردی: شهر میاندوآب. مجله جغرافیا، (82)، 73-90.
ملک‌پرور اصل، بهزاد؛ علی محمدی، میلاد و کاتوزیان، صادق. (1391). زمینه‌های مطرح در برنامه‌ریزی راهبردی برای تجدید حیات شهری و مقایسه تطبیقی چارچوب نظری و الزامات به‌کارگیری آن در برنامه‌ریزی راهبردی- ساختاری شهر تهران. مجله هفت شهر، 3 (41-42)، 36-57.
نیری، مهدی؛ شیعه، اسماعیل؛ رضایی، محمود و سعیدی رضوانی، نوید. (1398). برنامه‌ریزی کاربری زمین در مواجهه با زلزله در بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله عبدل‌آباد شهر تهران). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 51(2)، 269-290.
Doi/10.22059/jhgr.2017.61872
وحیدی برجی، گلدیس؛ نوریان، فرشاد و عزیزی، محمدمهدی. (1396). شناسایی علل عدم تحقق کاربری‌های پیشنهادی در طرح‌های توسعه شهری ایران با استفاده از نظریه زمینه‌ای. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، 22(1)، 5-14.
Doi/10.22059/jfaup.2017.62261
هادی زنور، بهروز. (1395). ارزیابی تحقق‌پذیری طرح‌های شهری در تهران. هفت شهر، 4(53 و 54)، 8-35.
هاروی، دیوید. (1387). شهری شدن سرمایه، مترجم: اقوامی مقدم، عارف، تهران: انتشارات اختران.
 
References
Amini Parsa, V., & Salehi, E. (2016). Spatio-temporal analysis and simulation pattern of land use/cover changes, case study: Naghadeh, Iran. Journal of Urban Management, 5(2), pp43–51.
Doi/10.1016/j.jum.2016.11.001
Borhani, K., Rafieian, M., Meshkini, A., & ghaed rahmati, S. (2020). Analysis of driving forces for land use change in metropolises (Case Study: Metropolis of Tehran). Human Geography Research, 52(4), 1177-1195.. [In Persian].
Doi/10.22059/jhgr.2018.239632.1007523
Dadashpoor, Hashem, and Somayeh Ahani. "Land tenure-related conflicts in peri-urban areas: A review." Land Use Policy, 85 (2019): 218-229. Doi/10.1016/j.landusepol.2019.03.051
Dadashpoor, H., and Salarian, F. (2020). Urban sprawl on natural lands: Analyzing and predicting the trend of land use changes and sprawl in Mazandaran city region, Iran. Environment, Development and Sustainability, 22(2), 593-614.
Doi/10.1007/s10668-018-0211-2
Dadashpour, H., Khairuddin. Reza., Yaqub Khani. M., Chamani. B. (2014). Modeling land use changes in Tehran metropolis using the MOLAND model, Regional Planning Quarterly, 4 (16), 49-64. [In Persian].
Du, H., Ma, Y., & An, Y., (2010). The Impact of Land Policy on the Relation between Housing and Land Prices: Evidence from China”, Quarterly Review of Economics and Finance, Doi/10.1016/j.qref.2010.09.004.
Estoque, R. C., & Murayama, Y. (2015). Intensity and spatial pattern of urban land changes in the megacities of Southeast Asia. Land Use Policy, 48, 213-222. Doi/10.1016/j.landusepol.2015.05.017
Zenur, H. (2016). Assessment of Implantation of Urban Plans in Tehran, Haft shahr. 7, 53-54.
Han, H., Yang, C., & Song, J. (2015). Scenario Simulation and the Prediction of Land Use and Land Cover Change in Beijing, China. Sustainability, 7(4), pp4260–4279. Doi/10.3390/su7044260
Harvey, D. (2008). The urbanization of capital, translated by: Oohani Moghadam, Aref, Tehran: Akhtaran Publications.
Jiboye, A. P. (2005). Globalization and the Urban growth process in Nigeria. In Proceedings of the Conference on Globalization, Culture and the Nigerian Built Environment (Vol. 2).
Khakpour, b. A., Velayati. S., Kianjad. (2007). Pattern of land use change in Babol city1362-78, Journal of Geography and Regional Development, (9) 45-65. [In Persian]. Doi/10.22067/geography.v5i9.4237
Khalkhali, p. (2015). Examining the role of the approvals of the 5th Municipal Commission in the changes of the physical structure of the city during the period 2003-2013 (case example: Qazvin city), Master's thesis, supervisor" Dr. Asghar Shekarzar, Faculty of Humanities, Gilan University. [In Persian].
 Lashkari Tafarshi, A., Rezaei, M., Kavianpour. (2017). Theoretical explanation of the functions of political power in the urban space, Geographical Research Quarterly, 32 (2); 52-67. [In Persian]. Doi/10.18869/acadpub.geores.32.2.52
Malekpour Asl, B., Ali Mohammadi, M., Katouzian, p. (2012). Proposed fields in strategic planning for urban revitalization and a comparative comparison of the theoretical framework and its application requirements in the strategic-structural planning of Tehran, Haft Shahr Magazine, 3 (42-41), 36-57. [In Persian].
Mohammadnejad, A., Lashkari, A., Soleimani, (2012). Assessment of land use implementation in city development plans (case study: detail plan of district 22, Tehran). Researches in Earth Sciences, 3(4), 94-110. [In Persian].
Moshiri, R., Maleki Nizamabad, Rasul. (2011). An analysis of land use planning with an emphasis on sustainable urban development, a case study: Miandoab city, Geography magazine, (82), 73-90. [In Persian].
Nayeri, M., Shieh, I., Rezaei, M., & Saeidi Rezvani, N. (2019). Land-use planning in the face of earthquakes in worn-out texture (case study: Abdulabad, Tehran, Iran). Human Geography Research, 51(2), 269-290. [In Persian].
Paraj, J., Iqbali, N., Daryabari. J. (2018). An Analysis of Land Use Change and Its Impact on the 3rd Metropolitan Area of Tehran, Urban and Rural Management, 52. 127-127-143.. [In Persian].
Pashmchizadeh, N. (2018). Evaluation of factors affecting the realization of urban plans in Iran (case example: detailed plan of the five districts of Tehran Municipality), supervisor: Dr. Musa Pourmosavi, Faculty of Humanities, Safadasht Azad University. [In Persian].
 Rahimi, A. (2017). Changes in urban land use and its effect on public uses in the city, Scientific Research Journal of Geography and Urban Planning, 21 (59): 88-65.. [In Persian].
Saberi Far, R. 2002. Criticism and analysis of urban land use planning in Mashhad, PhD dissertation in geography and urban planning, Tarbiat Modares University. [In Persian].
Skole, L. Daivd. (2002): Tracking Change for land use planning and policy making.
Stow, D.A., & Chen, D.M. (2002), Sensitivity of multi-temporal NOAA AVHRR data of an urbanizing region to land use/cover changes and misregistration”, Remote Sensing of Environment, 80, 297–307.
Vahidi Borji, G., Noorian, F., Azizi, M.M. 2017. Iran's urban development plans using contextual theory, Fine Arts Journal, 22 (1), 5-14.. [In Persian].  Doi/10.22059/jfaup.2017.62261
Veldkamp, A. and Lambin, E.F. (2001). "Predicting land-use change." Agriculture Ecosystems and Environment. 85:1-6.
Wang, J., Lin, Y., Glendinning, A., & Xu, Y. (2018). Land-use changes and land policies evolution in China’s urbanization processes. Land use policy75, 375-387.‌  Doi/10.1016/j.landusepol.2018.04.011
Zangiabadi, A., Abdulahi, M., Qahgarkhi, S., Qasimzadeh, B. (2014). Evaluation of factors affecting the unrealization of urban comprehensive plans in Iran and related challenges (case study: historical-cultural axis of the 6th district of Tabriz city), Journal of Urban Planning and Research, 5 (18), 41-58. [In Persian].  DOR/20.1001.1.22285229.1393.5.18.3.4