تحلیلی بر مهاجرفرستی شهرستان ها به مرکز استان؛ علل و روند ها (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه فرهنگیان، البرز، ایران

10.22059/jhgr.2023.333456.1008409

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل روند مهاجرفرستی شهرستان‌های استان آذربایجان غربی به مرکز استان و نیز علل مؤثر بر این مهاجرت می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و جنبه ی کاربردی دارد. داده‌های مورد نیاز پژوهش، از داده‌های خام مهاجرت و سالنامه‌آماری استان آذربایجان غربی و از سایت مرکز ملی آمار استخراج شدند. ابتدا روند مهاجرفرستی شهرستان‌ها به مرکز استان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و برای تحلیل داده‌ها از آمار فضایی در محیط نرم افزار Arc Gis استفاده شد. تحلیل موران نشان داد داده‌های مهاجرفرستی دارای خودهمبستگی فضایی و الگوی توزیع خوشه‌ای هستند و به صورت تصادفی و پراکنده توزیع نشده اند. در نتیجه تحلیل لکه‌های داغ مشخص شد در بازۀ زمانی ۹۰- ۹۵ لکه‌های داغ در سطح دو شهرستان خوی و سلماس تشکیل شدند در حالی که در بازۀ زمانی ۹۰- ۸۵ این لکه‌های داغ علاوه بر خوی و سلماس، شهرستان ماکو را نیز در بر می گیرند. در گام بعدی، پس از ورود داده‌ها به نرم افزار Spss و اجرای آزمون T همبسته مشخص شد هیچ تغییر معناداری در کل میزان مهاجرفرستی شهرستان‌های استان به مرکزاستان ، طی دو بازه زمانی مذکور وجود ندارد. جهت بررسی علل موثر بر مهاجر فرستی شهرستان‌ها به مرکز استان، داده‌ها با تحلیل رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR)، مورد تحلیل قرار گرفتند. نیکوئی برازش مدل رگرسیونی با 5 متغیر مستقل ضریب شهرنشینی در مبدأ، تعداد متقاضیان کار، فاصله مبدأ ومقصد، تراکم جمعیت و میزان برخورداری از خدمات شهری، مناسب ارزیابی شد و الگوی خاصی از تأثیرگذاری مدل رگرسیونی در منطقه مورد مطالعه مشاهده گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An analysis of the migration of cities to the center of the province; Causes and trends (Case study: West Azerbaijan province)

نویسندگان [English]

  • Alireza Ahmadi 1
  • Ali Savari 2
1 Department of Geography, Faculty of Humanities, Zanjan University, Zanjan, Iran
2 Department of Geography, Faculty of Humanities, Farhangian University, Alborz, Iran
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
Forecasts indicate a significant increase in population in urban centers. Larger urban centers and metropolitan areas, such as magnets, often attract this population through various forms of migration. This growing flood of migration to large cities, which is usually faster and more intense in third-world countries, creates many problems at the source and destination, including the need for more urban and public services in the destination and the shortage and loss. One of the main destinations of immigrants from villages and small towns is to move to the city center of the province, a big city that acts as a metropolis in the region.
One of the provinces in Iran where such migration flows are observed is the West Azerbaijan province, where research on the trends and reasons for the migration of its cities to the center of the province seems necessary. In this research, the following questions have been answered:

What has been the process of emigration to the province's center during the period of 85-90 and 90-95?
Spatial distribution of migratory data on which of the following spatial distribution patterns was consistent?
What factors affect the emigration of the city population to the center of the province?

 
Methodology
The present study is a descriptive-analytical research with an applied approach. The data used from library resources such as statistical yearbooks of the province were extracted from the Statistics Center of Iran, and in their analysis, spatial statistics and inferential statistics were used. Spatial statistics analysis is performed in the ArcGIS software environment. In this regard, first, the immigration رده‌بندی maps of the cities were drawn according to the statistics published by the National Statistics Organization in the two periods of 85-90 and 90-95.
Data analysis was performed in two parts: trends and causes of migration. Regarding the migration process of cities to the center of the province, first, by Moran spatial autocorrelation statistics, the type of spatial distribution of migration data was investigated and hot spots of migration were identified by using hot spot analysis. Then, the factors affecting the migration of cities to the center of the province in the form of independent variables were modeled using geographically weighted regression (GWR) analysis.
 
Results and discussion
Salmas city, with 3776 people, had the highest, and Takab city, with 333 people, had the lowest number of emigrants to the center of the province. The rate of emigration from other cities was between these two cities.
According to the value obtained for the Moran index, which is positive and significant, the migration data of cities have spatial autocorrelation and cluster spatial distribution pattern and are not randomized or scattered.
 Hot spot analysis was used to identify places with high-value clustering or hot spots. The results showed that in the period of 90-95, high amounts of emigration in Khoy and Salmas counties had formed hot spots.
However, the correlated t-test showed no statistically significant changes in the rate of emigration in the mentioned period. The variables considered and related to the theoretical foundations and research background in the form of geographically weighted regression analysis have been affected by the dependent variable, the migration rate to the province's center. In this regard, five variables of population density, distance of origin and destination, the number of urban services, the urbanization coefficient at the origin, and the number of job applicants at the origin entered the regression model. The model's results were evaluated with goodness of fit (GOF) indicators. The value of R2 for the whole model is 0.773438, and the value of Local R2, for other complications (cities), varies from 0.772427 to 0.773186, which is close to the value of 1, and in general, shows the goodness of the regression model.
The regression model has been able to explain about 65% of the changes in the dependent variable. In the next step, by performing Moran autocorrelation analysis on the residual values of the regression model, the residual spatial distribution pattern was investigated; the value of Z obtained for the residual distribution is negative, and no cluster distribution is observed in the residuals, and the residues follow the pattern of random spatial distribution.
The effect of each variable on the dependent variable of the migrant was evaluated; the effect of the population density variable in the northern cities of the province was more than in the southern cities of the province. The effect of the origin and destination distance variable is more evident in the south and southeast of the province than in the north. Changes in the effect of the variable number of job applicants at the origin, from northwest to southeast of the province, have an increasing trend. The effect of the urbanization coefficient variable at the origin from north to south of the province shows a decreasing trend. Contrary to the effect of the variable of having urban services at the origin, the trend is increasing from the north of the province to the south and southeast of the province.
.
Conclusion
In this section, the main research questions were answered. Migrant data has a clustered distribution pattern. The trend of migration of cities to the center of the province during the periods of 90-85 and 90-95, in general, does not show statistically significant changes.
Regarding the causes of migration to the center of the province, it can be said that the five variables of population density, a distance of origin and destination, level of urban services, urbanization coefficient at the origin and the number of job applicants at the origin, explain 65% of the dependent variable changes.
 
Funding
There is no funding support.
 
Authors’ Contribution
Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved the content of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.
 
Conflict of Interest
Authors declared no conflict of interest.
 
Acknowledgments
 We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Immigration
  • Migration
  • Geographically weighted regression
  • west Azerbaijan
  • Autocorrelation
آفتاب، احمد و  هوشمند، اکبر. (1397). تدوین راهبردهای دفاعی- امنیتی در مناطق مرزی استان آذربایجان غربی با رویکرد آمایش سرزمین. راهبرد دفاعی، 16 (63)، 153-187
جامکلو، طاهره؛ یزدانفر، سید عباس؛ حسینی، سیدباقر و صالح‌صدق‌پور، بهرام. (1401). اکتشاف مؤلفه‌های مؤثر بر مهاجرت ساکنین از بافت قدیم مرکز شهر تهران و راهبردهای جذب ساکنین با استفاده از تحلیل عامل Q. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 54 (4)، 1544-1529.                                                                                                  https://doi.org/10.22059/jhgr.2021.325208.1008346
ایراندوست، کیومرث؛ بوچانی، محمدحسین و تولایی، روح ا... . (1392). تحلیل دگرگونی الگوی مهاجرت داخلی کشور با تأکید بر مهاجرت‌های شهری. مطالعات شهری، 2 (6)، 105-118
بهاری، روح‌الامین؛ عباسپور، رحیم‌علی و پهلوانی، پرهام. (1394). پهنه‌بندی آلودگی ذرات معلق با استفاده از مدل‌های آمار محلی در Gis، (مطالعه موردی: شهر تهران). علوم و فنون نقشه‌برداری، 5 (3)، 165-173
تقوایی، مسعود و آکوچکیان، مهدی. (1393). تحلیلی بر سیستم شهری استان آذربایجان غربی طی سال‌های 1335-1385. پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 5 (2)، 45-66
حاج حسینی، حسین. (1385). سیری در نظریه‌های مهاجرت. راهبرد، 1385 (41)، 35-46.
دریاباری، سید جمال‌الدین. (1386). بررسی پدیده مهاجرت و بازگشت جمعیت در مناطق جنگ‌زده استان خوزستان. مجله جمعیت، 1386 (61-62)
رضائی، مهرانگیز. (1400). بررسی تغییرات فضایی- زمانی شاخص اشتغال زنان در نواحی روستایی استان اصفهان (1375-1390). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 53 (3)، 1103- 1119.                               https://doi.org/10.22059/jhgr.2020.304596.1008131
رضائی، مهرانگیز و محبی، علی‌اکبر. (1399). تحلیل روندهای فضایی- زمانی شاخص اشتغال در روستاهای مرزی شهرستان راز و جرگلان. علوم و فنون مرزی، 9 (3)، 201-229.                                                                 DOR:20.1001.1.25384090.1399.9.3.7.9
زالی، نادر و عظیمی، نورالدین. (1390). بررسی و تحلیل ابعاد پیوندهای جمعیتی در استان آذربایجان غربی. مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، 3 (9)، 83-100
سالنامه آماری استان آذربایجان غربی. (1398). برگرفته از سایت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان غربی:
سایت استانداری استان آذربایجان غربی: Ostan-ag.gov.ir
شکوئی، حسین. (1373). دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری. جلد اول، چاپ نوزدهم: 1398، تهران: انتشارات سمت
ضرابی، اصغر و رخشانی نسب، حمیدرضا. (1389). روند مهاجرپذیری و مهاجر فرستی شهرهای ایران در دو دهه اخیر. رفاه اجتماعی، 10 (39)، 247-272 .
قاسمی اردهایی، علی؛ محمودیان، حسین و نوبخت، رضا. (1396). تحلیل علل مهاجرت‌های داخلی ایران در سرشماری‌های 1385 و 1390. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 6 (3)، 375-390.                             https://doi.org/10.22059/jisr.2017.141758.317
قلندریان، ایمان و داداش پور، هاشم. (1396). تحلیل الگوهای فضایی مهاجرت بین شهرستانی در فضای سرزمینی ایران. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 21 (62)، 223-246.
کاوه فیروز، زینب؛ فراش، نورالدین. (1395). مطالعه جریان‌های مهاجرتی و عوامل مؤثر بر ان در استان آذربایجان غربی. مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، 5 (3)، 61-88.
ماتریس مهاجرت سال‌های 85-90، سایت مرکز آمار ایران: amar.org.ir
ماتریس مهاجرت سال‌های 90-95، سایت مرکز آمار ایران amar.org.ir
محمدی، علیرضا؛ هاشمی معصوم‌آباد، رضا؛ محمدی، چنور. (1400). تحلیل فضایی توزیع و دسترسی به خدمات شهری در سطح محلات شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: کاربری‌های تجاری شهر اردبیل). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 21 (63)، 99- 117.                                                                                                                                     [ DOI: 10.52547/jgs.21.63.99 ]
میرزا مصطفی، مهدی و قاسمی، پروانه. (1392). عوامل مؤثر بر مهاجرت‌های استانی با استفاده از مدل جاذبه، سیاست‌های مالی و اقتصادی، 1 (3)، 71-96.
نصیری هندخاله، اسماعیل. (1390). تحلیلی بر مهاجر فرستی شهرهای کوچک (مطالعه موردی شهر قیدار). مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، 3 (11)، 119-138.
نظریان، اصغر. (1396). پویایی نظام شهری ایران. چاپ ششم، تهران: مبتکران، پیشروان
هشجین، نصرا... و قلمبر دزفولی، راما. (1400). الگوی سکونت گزینی جمعیت مهاجر با رویکرد اکولوژی اجتماعی در شهر رشت. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 12 (45)، 117-136.                                            https://doi.org/10.30495/jupm.2021.24039.3423
 
References
 Azmi, A. (2020). Identifying the factors affecting internal migration (intra- and inter-provincial migration) in Kermanshah province. Sustainable rural development, 4 (2), 243-262 10.32598/JSRD.4.2.11
Awuor, V., Odipo, G., & Agwanda, A. (2018). Age schedules of intra-provincial migration in Kenya. African population studies, 32 (2) https://doi.org/10.11564/32-2-1213
 Baral, L., & Sapkota, S., (2015). Factors influencing migration among Nepalese nurses. Journal of Chitwan medical college, 5(12), 25-29 DOI:10.3126/jcmc.v5i2.13151
Bunea, D. (2012). Modern gravitymodels of internal migration, the case of Romania. Theoritical and applied economics, 4(569), 127-144 RePEc:agr:journl:v:4(569):y:2012:i:4(569):p:127-144
 Castelli, F. (2018). Drivers of migration: why do people move?. Journal of travel medicine, 25(1) https://doi.org/10.1093/jtm/tay040
 De Haas, H., (2021). A theory of migration: the aspirations-capabilities framework. Comprative migration studies, 2021 (9) https://doi.org/10.1186/s40878-020-00210-4
 King, R., (2012). Theories and typologies of migration: an overwiev and primer. Malmo university press ISSN 1650-5743 / Online publication
 Lin, Chia-Hsien., & Wen, Tzai-Hung. (2011). Using Geographically weighted regression (GWR) to explore spatial varying relationships of immature mosquitoes and human densities with the incidence of Dengue. Environmental research and public health, 2011(8), 2798-2815. doi: 10.3390/ijerph8072798
 Su, Y., Tesfazion, P.,m Zhao, Zh., (2017). Where are migrants from?. Inter-vs. intra-provincial rural-urban migration in China. China Econ. Rev, (47), 142–155. doi 10.1016/j.chieco.2017.09.004
 Sultana H., Fatima A., 2017, Factors influencing migration of female workers: a case of Bangladesh. Journal of development and migration, 7 (4), 1-17.  https://doi.org/10.1186/s40176-017-0090-6
 Wang L., Huang J., Cai H., Liu H., Lu J.,Yang L., (2019). A study of the socioeconomic factors influencing migration in Russia. Sustainability 11(6), 1-14. https://doi.org/10.3390/su11061650
Aftab, A., Houshmand, A. (2018). Developing security and defense strategies in the border areas of West azarbaijan with territorial planning approach. Journal of Defense strategy, 16 (63), 153-187 [In Persian]
 Bahari, R. A., Abaspour, R. A., Pahlavani P. (2016). Zoning of particulate matters (PM) pollution using local statistical models in GIS (Case study; Tehtan Metropolisies). Journal of Geomatics science and technology, 5 (3), 165-174 [In Persian]
 Jamakloo, T., Yazdanfar, S.A., Hosseini, S.B., Saleh sadeghpoor, B. (2022). Exploring the most affecting factors on residents migration in historic city center of Tehran and strategies for attracting residents, using the Q factor analysis. Human geography research quarterly, 54 (4), 1529-1544. https://doi.org/10.22059/jhgr.2021.325208.1008346[In Persian]
 Daryabari J. (2007). Investigating the phenomenon of migration and population return in war-torn areas of Khuzestan province, 15 (61-62), 1-18 [In Persian]
 Ghalandarian, I., Dadashpoor, H. (2018). Analyze and identify spatial patterns of migration in the territory of Iran. Journal of Geography and Planning, 21 (62), 223-246 [In Persian] https://doi.org/3-10
 Ghasemi Ardehaee, A., Mahmoudian, H., & Nowbakht, R. (2017). An analysis of the census of 2006 and 2012. Quarterly of Social studies and Research in Iran, 6 (3), 375-390 [In Persian] https://doi.org/10.22059/jisr.2017.141758.317
 Irandoost, K., Bochani M H., & Tavallaei R. (2013). Analysis of the transformation of the country’s internal migration pattern with emphasis on urban migration. Motaleate shahri, 2 (6), 105-118 [In Persian]
 Kavehfirouz, Z., Farash, N. (2017). Study of factors influencing migration flows in West Azerbaijan province, Quarterly journal of Socio- Cultural development studies, 5(3), 61-88 [In Persian]
 Molaei Hashjin, N., & Ghalambor Dezfouli, R. (2021). Settlement pattern of immigrant population with social ecology Approach in Rasht city. Research and urban planning, 12 (45),117-136 [In Persian] https://doi.org/10.30495/jupm.2021.24039.3423
 Mirzamostafa, S. M., & Ghasemi, P. (2013). Investigating factors affecting interprovincial migration by using gravity models, Quarterly journal of fiscal and economic policies, 1 (3), 71-96 [In Persian]
 Mohammadi, A., Hashemi, Masoomabad, R., & Mohammadi, C. (2021). Spatial analysis of distribution and access to urban services at the level of urban neighborhoods with a spatial justice approach (Case study: Commercial uses of Ardabil city). Research in geographical sciences, 21(63), 99-117. DOI: 10.52547/jgs.21.63.99 [In Persian]
 Nasiri, E. (2012). Analyzing reasons of migrant sending in small cities (Case study Gheidar). Journal of Urban-Regional Studies and research, 3(1), 19-138 [In Persian]
 Nazarian, A. (2015). Dynamics of Iran’s urban system. 6th edition, Mobtakeran publications [In Persian]
 Provincial Government of West Azarbayjan, Ostan-ag.gov.ir [In Persian]
 Rezaei, M. (2021). Investigation of spatial- temporal changes of woman’s employment index in rural areas of Isfahan province (1996-2011). Human geography research Quarterly, 53 (3), 1103-1119. 10.22059/jhgr.2020.304596.1008131 [In Persian]
 Rezaee, M., & Mohebbee, A. (2020). The analysis of spatio- temporal trends of employment index in the border villages of Raz and Jirgalan. Journal of border science and technology, 9 (34), 201-229 DOR:20.1001.1.25384090.1399.9.3.7.9 [In Persian]
 Statistics center of Iran, Migration matrix for 1385-1390, amar. org. ir [In Persian]
 Statistics center of Iran, Migration matrix for 1390-1395, amar. Org. ir [In Persian]
 Statistical yearbook of West Azarbayjan, Management and planning organization of west Azarbayjan, azgharbi.mporg.ir [In Persian]
 Shakoei, H. (1994). New perspectives in urban geography. Vol1, 19th edition, Samt publications [In Persian]
 Taghvaei, M., & Akoochekian, M. (2014). An analysis of urban system in West Azarbaijan province in the period between 1956-2006. Biannual Journal of Urban ecology research, 5(10), 45-66 [In Persian]
 Zali, N., & Azimi, N. (2011). Analysis of linkages in population movement and its underlying factors over the past decades in West Azarbaijan province, Iran. Urban-Regional studies and research Journal, 3(9), 83-100 [In Persian]
 Zarabi, A., Rakhshaninasab, H.R. (2011). Trend of immigration and Emigration in Iranian cities during the two resent decades. Social welfare, 10(39), 247-272 [In Persian]